Náttúrufræðingurinn - 1979, Síða 61

urs og hálfan kílómetra til norðurs, í
breiðum hrygg. Aðalhraunmagnið
myndar bunguna Syðri-Kerlingarhól.
Við norðursporð Syðri-Kerlingar-
lióls tekur strax við önnur allmikil og
breið hraunbunga, Ytri-Kerlingarlióll
(Háahraun). Hér hefur hraunrennsli
orðið miklu mest, hlaðið upp breiðri
bungu með litlum halla, nema til
jaðranna og svo til norðurs, undan
halla landsins.
Allmikill luaunketill, samur að
gerð og áður er lýst, er syðst á bung-
unni og liggja frá honum neðanjarð-
argöng a. m. k. í þrjár áttir. Opin rás
á austurbarmi hans stingur sér fljót-
lega niður í hellisgöng, sem bugðast
austur í sigdalinn a. m. k. 400 m leið
(4. mynd). Önnur mikil göng hefjast
í niðurfalli rctt vestan ketilsins og
liggja norðvestur, fyrst sem víður
hellir, allt að 8 m breiður í gólfi og
2—4 m hár undir loft, breytist svo í
hrauntröð, 30—40 m breiða, tæpan
kílómetra frá upptökum, og síðan
breiðir ltraunið úr sér til norðurs og
norðvesturs.
Ófrýnileg, holbekkt niðurföll eru í
þaki Jiessa langa hellis og hafa í upp-
ltafi verið opnar vakir í hellisloftinu.
(Um myndun slíkra liella sjá t. d.
greinar Guðmundar Kjartanssonar,
Náttúrufr. 1949). Bakkar hrauntrað-
arinnar eru holir og mikið hefur flætt
upp yfir vakarbarma, sem sést best á
Jtví, að hraunbreiðan er jafnhæst út
frá hellisgöngum og tröð. Þykkar
skvettur og bogadregnir gárar liggja
[tvert út frá hraunánni, auk þess snotr-
ar, hvelfdar hraunpípur.
55