Náttúrufræðingurinn - 1985, Blaðsíða 25

Mynd 1. Selsundsvikurinn inn af Selsundi. Ef myndin prentast vel má greina Freystein
Sigurðsson jarðfræðing hvar hann sveimar einn um vikurauðnina. - The Selsund
pumice at the Selsund farm. Note the lonesome geologist in the pumice desert.
þeim 2-3 cm þykkt lag samsett úr
nokkrum þunnum leirkenndum lögum
(hvörfum). Vikurhlaupið virðist hafa
ruðst fram í tveimur hrinum með
stuttu hléi á milli. í fyrri hrinunni hef-
ur komið óblönduð vikureðja, en í
þeirri síðari hefur vikurinn verið meira
vatnsblandaður og hefur seinni hrinan
verið líkari þeim hlaupum sem lýst var
hér að framan.
Við Selsundslæk, ofan við bæinn
Selsund er mikið um jarðvegstorfur,
greinar og trjáboli í efra vikurlaginu.
Stærsti stofninn sem sem þar hefur
verið mældur reyndist vera rúmir 6 m
að lengd og 28 cm að gildleika og
stóðu greinar út frá honum. Hlaupið
hefur augljóslega farið yfir vöxtulegan
birkiskóg og rifið upp stórviði, sem
hafa borist með vikurflaumnum
(mynd 2). Innan við Selsund sést undir
vikurinn þar sem hann liggur ofan á
jarðvegi með gjóskulögum. Þar hefur
hlaupið ekki farið út í stöðuvatn.
Hvergi sjást þess merki að vikurinn
hafi verið verulega heitur er hann rann
fram.
Selsundsvikurinn má rekja til Ytri-
Rangár og lög af honum liafa víða
fundist með ánni, frá Réttarnesi allt
niður í Safamýri. Ferill hlaupsins verð-
ur rakinn nánar síðar í greininni og á
mynd 4.
í jarðvegssniðum við Merkihvol, í
Réttarnesi og við Hellu kemur í ljós að
Selsundsvikurinn er enginn einstæð-
ingur. A.m.k. tvö önnur umtalsverð
vikurhlaup hafa komið í Ytri-Rangá á
forsögulegum tíma. Selsundsvikurinn
myndar þó mesta hlauplagið, en sitt
hvoru megin við hann eru önnur
hlauplög og verður ekki betur séð en
að þau séu tengd gjóskugosunum H3
og H4. (Sjá myndir 3, 5 og 6).
19