Náttúrufræðingurinn - 1965, Blaðsíða 3

Ndttúrufr. — 34. árgangur — 4. hefti — 161.—196. síða — lleykjavik, janúar 1963
Ingólfur Davíðsson:
Litið á þang og þara
Mér er enn í minni, þegar ég innsveitarbarnið kom í fyrsta
sinn fram á háan sjávarbakkann á Stóru-Hámundarstöðum á Ár-
skógsströnd. Það var háfjara og framan við rnölina og klungrið
blasti við brúnt þangbeltið meðfram endilangri ströndinni. Logn
var í fjörunni, þótt talsverður norðan strekkingur væri uppi á
bakkabrúninni. Þetta var að vorlagi og komin gxózka í þarann.
Það brast og gnast undir fótum manns, þegar blöðrurnar á bólu-
þanginu sprungu. Kindur voru á beit úti á skerjunum. „Bráðum
þarf að reka þær úr fjörunni, annars bleyta þær svo rækalli mikið
undir sér í húsunum og lömbin geta fengið fjöruskjögur; en tví-
lembdar verða þær af þaranum, það hef ég sannreynt,“ sagði gamli
bóndinn. I vík rétt hjá lágu stórar hrannir af þönglaþara, sem
norðankast hafði rifið upp af botni og skolað í land. Þarablöðkur
voru fluttar heim handa kúnum og þaraþönglar brytjaðir í þær.
Þóttu þær græða sig vel af þaranum og söxuðum grásleppum. Sprek
lágu á víð og dreif í fjörunni og nokkrir greni- og furubuðlungar
einstaka rauðviðarraftur (lerki) og hvít og létt selja, en hún þótti
lítils virði og fúna fljótt. E. t. v. hafa stórfljót Síberíu einhvern
tíma borið þennan við til sævar?
Margt var fleira forvitnilegt í fjörunni. Þar lágu nokkrir granít-
hnullungar. Voru þeir kjölfesta úr skipi eða komnir með ís frá
Grænlandi? Rekið höfðu stórar flækjur af brúnu kerlingarhári
{Desmareslia). Var farið að bregða daufgrænni slikju á sumar ílygs-
urnar en það kvað gerast vegna eplasýru, sem í hárinu er. Fjaran
skartaði líka með purpurahimnum og fagurgrænni máríusvuntu
og á þangi og skerjum sátu breiður af alla vega litum kletta- eða
meyjardoppum ásamt kerlingarhúfum (alnbogaskeljum), sem líka
er nóg af. Þarna lágu fáeinir stórir hafkóngar og beitukóngar,
nokkrar öðuskeljar, kúskeljar, báruskeljar og kussar (gimburskelj-
ar), ígulker og krossfiskar og kræklingur eða bláskel hvarvetna.