Náttúrufræðingurinn - 1965, Qupperneq 22

180
N Á T TÚRUFRÆÐINGURIN N
heyra einni og sömu tegund, þótt þeir geti verið afar ólíkir að út-
liti og litarhætti. Eins varð fólki snemma ljóst, að hestar, kýr, kindur,
hundar, kettir og önnur dýr merkurinnar eru tegundir af sama tagi
og maðurinn sjálfur, og að auki þær jurtir og tré, sem hann hafði
not af og fannst hann þurfa að gefa sérstakt heiti. Vísindin tóku
þennan skilning að erfðum, svo að grasafræðingar og dýrafræðingar
fornaldarinnar og miðaldanna virðast hafa skilgreint dýrin og jurt-
irnar eftir sama mælikvarða og manninn sjálfan, og þegar Linnaeus
liinn sænski gerði fyrir tveim öldum yfirlit sín yfir þær jurtir og
dýr, sem hann vissi að væru til í heiminum, reyndi hann eftir
föngum að takmarka hvei'ja tegund svo, að hún yrði sambærileg
við manninn sjálfan. En hann reyndi aftur á móti ekki að skil-
greina hugtakið tegund, sennilega vegna þess að hann trúði því,
þar til hann fór að reskjast, að allar tegundir hafi verið skapaðar
með orði Drottins og síðan ekki breytzt, og hann sá vafalaust enga
ástæðu til, að mennirnir færu að skilgreina, hvað skaparinn hafði
ætlað sér að gera.
Linnaeus þekkti aðeins um 5000 tegundir jurta og eitthvað færri
dýr, og í rauninni þekkti hann engar lífverur vel nema þær sænsku,
heldur hafði kynnzt hinum af afspurn í bókum og af myndum
eða með aðstoð þurrkaðra eintaka, sem nemendur hans eða kunn-
ingjar höfðu safnað fyrir hann á ferðum sínum. Þegar aðrir líf-
fræðingar héldu verki hans áfram, kom fljótt í ljós, að fjölbreytni
lífsins er hundraðfalt meiri en hann hafði ætlað, og eins urðu
menn varir við, að stundnm er ekki svo auðvelt að segja með
fullri vissu, hvort sérstakir hópar jurta eða dýra eru góðar tegund-
ir eða bara afbrigði eða deiltegundir sömu tegundar. Þegar Darwin
skrifaði bók sína um uppruna tegundanna íyrir rúmri öld, var
lionum ekki ljós munurinn á tegund og deiltegund, svo að hann
taldi nokkurnveginn öruggt, að þær væru aðeins tvö höft á sama
þróunarstiga, og takmörkin á milli þeirra óglögg.
Enginn veit, hve margir grasafræðingar og dýrafræðingar hafa
reynt að skilgreina tegundarhugtakið síðan Darwin birti hið mikla
rit sitt, en árangurinn hefur sjaldnast orðið svo, að hægt væri að
nota hann við að skilja á milli tegunda í öðrum flokkum jurta
eða dýra en þeim, sem höfundurinn þekkti bezt. Sumir hafa jafn-
vel dregið þá ályktun af þessum erfiðleikum, að ekki muni vera
hægt að finna neina eina skilgreiningu á hugtakinu tegund af