Náttúrufræðingurinn - 1965, Blaðsíða 23

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
181
þeirri ástæðu, að tegundir séu svo margskonar og hafi myndazt
á svo marga vegu. Aðalorsökin fyrir þessum erfiðleikum virðist
samt hafa verið sú, að allar skilgreiningarnar, eða að minnsta kosti
flestar þeirra, hafa verið byggðar á þeirri trú, að fjölbreytni
eiginleikanna og fjöldi þeirra endurspegli þróunarsögu og þróunar-
stig jurta og dýra á ákveðinn veg. Það er fyrst hina seinustu ára-
tugi, að ljóst hefði orðið, að þær tegundir, sem Linnaeus lýsti en
skilgreindi ekki, og þær tegundir, sem eru eðlilegar og svo til
óbreytanlegar í náttúrunni, eru allar merktar af sama einkenni,
sem er algerlega óháð þróun fjölbreytninnar sjálfrar: þær hafa
rnyndað æxlunarhemil, svo að þær geta ekki lengur ruglað saman
eiginleikum sínum með víxllrjóvgunum utan sinna takmarka. Þetta
er sú skilgreining, sem við nú höfum á hinni líl'fræðilegu tegund
jurta og dýra. Henni svipar mjög til þeirrar skoðunar, sem liggur
á bak við lýsingar þær, sem Linnaeus gerði á sænskum jurtum
og dýrum, en stendur því rniður enn oft í berhöggi við skoðanir
sumra dýra- og grasafræðinga, sem annaðhvort ekki byggja skil-
greiningar sínar á þróunarsögu lífveranna eða kæra sig kollótta
um að skilgreina þær tegundir, sem þeir gefa nafn. Það liggur í
augum uppi, að náttúrlegar tegundir eru þær einu, sem hafa
nokkurt þróunarsögulegt gildi.
Það var ekki fyrr en 1930, að erfðafræðingum varð ljóst, að
þróun fjölbreytninnar á ekkert skylt við þróun æxlunarhemlanna
eða þeirra breytinga, sem valda ófrjósemi bastarða jafnvel innan
sumra tegunda. Síðan hefur þekkingin á þróun þeirrar ófrjósemi,
sem er á milli góðra tegunda, aukizt að miklum mun, og nú er
svo komið, að við teljurn okkur vita með fullri vissu, að æxlunar-
hemlarnir standa alltaf í sambandi við annaðhvort svo gagngerðar
breytingar á röð konanna á litþráðunum, að þær trufla eða koma
í veg fyrir að þeir geti parazt, þegar kynfrumumyndun á í hlut,
eða þeir verða til við breytiugar á fjölda litþráðanna. Þegar þessi
þróun stendur í sambandi við breytingar á litþráðunum sjálfum og
röðum konanna á þeim, er hún hægfara og getur tekið milljónir
ára, en ef hún byggist á breytingum á fjölda litþráðanna, er hún
skyndileg og gerist í einum ættlið. Við skulum líta dálítið nánar á
báðar þessar þróunarrásir og byrja á þeirri hægfara, sem er flókn-
ari og því enn ekki jafn vel rannsökuð og skyldi.
LFpphafið að þeirn hægfara breytingum, sem smámsaman leiða