Náttúrufræðingurinn - 1942, Blaðsíða 24

150
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
I vetrarbúningi, eins og við sjáum stórtypptu og stóru sefönd-
ina eingöngu, likjast þær mjög, og vildi ég því draga fram áber-
andi mun, sem vel má greiiía úti á viðavangi.
Stóra seföndin er hálsdigurri og bústnari. Dökki litur kollsins
nær niður að auga og niður með þvi sin hvoru megin. Yangarn-
ir eru öskugráir. Höfuðlagið er bogadregið (sjá liöfuðteikning-
arnar).
Stórtyppta seföndin er lengri og mjóslegnari. Dökka kollfiðrið
nær ekki niður að auganu og vangarnir eru hvitir. Frá munnviki
gengur fiðurlaus dökk rák upj) i augnaumbúnaðinn, sem stingur
mjög í slúf við livítt vangafiðrið. Höfuðlagið er langdregið (flatt).
Varpstöðvar stórtypptu
sefandarinnar er i sefgróðr-
inum úti í grunnum tjörn-
um, mýrum og stórum
vötnum. Út á meira en 3
metra dýpi hættir hún sér
vart með hreiður sitt, því
að öruggar legufestar verð-
ur það að hafa. Fæðugnægð-
in ræður þéttbýlinu. Alætu
-----niætt kalla stórtypptu sef-
yM öndina, ])ar eð liún lifir á
' , ,W allskonar vatnafiskum,
5tora Sefönal j / vatnaskordýrum, vatnajurt-
/ ■■ um, froskdýraungum o. fl.
J .jj/J/'l Á veturna lialda þær, er
byggja liin norðlægari og
liálendari varplönd, út að
ármynnum og sjávar-
ströndinni og eta þá ýmsa
sjávarfiska, til dæmis sprettfiska, smásíld og þorskaseiði. Þær
fara að leita til varplandanna í miðjum marz. Einstaka fuglar
dvelja árlangt á varpstöðvunum, t. d. i Englandi. Ilreiðrið er byggt
af báðum hjónunum, en þó leggur karlfuglinn sig meira fram við
verkið. Brúsakolls- og skúfgrastegundir og annar svipaður gróður,
ennfremur valuaþörungar og stundum smátrjágreinar, veita stór-
typptu seföndinni efnivið í lireiðrið. Hrúgar fuglinn þvi i fleka
með laut i miðju. í ])ella flothreiður verpur fuglinn 3—4 eggjum.
Þau eru ílöng og kalklivít, en væla og lireiðurefni bletla þau, og
Höfuöteikningar af stórtypptu sef-
öndinni og stóru seföndinni, sem
náðust í Vestmannaeyjum.