Náttúrufræðingurinn - 1947, Blaðsíða 16

158
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
Auðvitað er þetta óskiljanlega langur tími á mannlegan mæli-
kvarða. En það er liér aukaatriði. Aðalatriðið er, að liann er tak-
markaður ng sambærilegur við helmingunartíma úraníums.
Við sjáum þá, að efnisheimurinn skapaðist fyrir þetta löngum
tíma úr einhverju, sem ekki var efni, lieldur væntanlega orka í
óefnislegri mynd, t. d. raföldur. Þá var hróflað upp liæði stöðugum
og óstöðugum atómkjörnum, hvernig sem það hefur annars orðið.
Og tímirin er ekki lengri en svo, síðan þetta varð, að enn er mikið
eftir af óstöðugum kjörnum.
Slíkum kjarna má iíkja við símastaur, sem snjókorn hefur stöðvazt
ofan á. Ekki þarf nema litla vinnu til að velta korninu út af staurn-
um, og gefur það þá frá sér margfalda þá orku við að falla til jarðar.
Stuttu eftir að él hefur gengið yfir, gætum við unnið nokkra orku
með þvf að sópa snjó ofan af símastaurum — ef okkur þætti taka því.
Allir þyngstu atómkjarnarnir, að minnsta kosti þeir, sem þyngri
eru en blý, eru óstöðugir, og er þar um 30—40 kjarnategundir að
ræða. Ennfremur hafa léttir kjarnar tilhneigingu til að breytast í
miðlungs þunga kjarna af sömu ástæðum.
Af þessu er ljóst, að fræðilegu möguleikarnir á vinnslu kjarnork-
unnar eru geysimiklir. Hér gæti verið um ntargar leiðir að velja,
er menn hefðu öðlazt fyllri þekkingu á byggingu kjarnanna.
Ein leiðin, sem kunn er, en ekki hefur ennþá reynzt fær, er
breyting vetnis í helíum. Ur 1 grammi vetnis fæst með henni jafn-
rnikil orka og úr 20 smálestum af góðum kolum.
Það er nú talið víst, að þessi breyting eigi sér stöðugt stað í sól-
inni, og við þessa aðferð tengja menn miklar vonir.
Menn kunna nú aðeins tvær leiðir til að vinna kjarnorkuna. Önn-
ur er sú að konta af stað klofningu á kjarna sjaldgæfrar tegundar af
liraníum. Við jtað losnar úr Itverju atómi orka, sem er 50 milljón
sinnum meiri en orkan, sent losnar á hvert atóm kolefnis við bruna.
Hin leiðin er að breyta úraníum fyrst í nýtt, þyngra frumefni, sent
plútóníum heitir, og kljúfa [>að síðan, og gefur joað viðlíka orku-
magn.
En hve rnatgar leiðir ætli séu til, og hverjar þeirra munu menn
Itafa fundið eftir 100 ár? Er hægt að búast við öðru en mikill árang-
ur verði af áframhaldandi rannsóknum, jregar litið er til baka ylir
síðastliðin 50 ár?
En hér er ástæðulaust að spá nokkru. Hitt hefur verið reynt að
skýra nokkuð, að kjarnorkuvinnsla er fræðilega séð möguleg og