Náttúrufræðingurinn - 1947, Blaðsíða 15

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
157
Jörðin er að minnsta kosti 1500 milljón ára gömul, og á þeim
tíma hefur hún að mestu leyti tapað þeim liita, sem hún hafði upp-
haflega, meðan hún var fljótandi og um það bil 4000 stiga heit. Hún
mundi vera orðin allköld hið innra, ef engin orka hefði komið í
staðinn. Nú er jörðin enn mjög heit, og vitað er, að sá hiti stafar
að mestu frá radíum og öðrum geislamögnuðum efnum, sem í henni
eru. Jörðin er þannig forðabúr, sem geyrnir í forrni hita mikið af
þeirri orku, sem losnað hefur við kjarnabreytingar á liðnum ára-
milljónum. í þetta forðabúr sækir hveravatnið hitann.
Kjarnorkan, sem þannig er geymd, má heita ótakmörkuð að magni,
en hún er á hinn bóginn aðeins í einstaka landi tiltæk og not hennar
yfirleitt mjög takmörkuð.
Frá fræðilegu sjónarmiði virðist þó ekkert á móti því, að hér gæti
orðið um stórkostlega og hagkvæma orkuvinnslu að ræða, ef takast
mætti í framtíðinni að ná orkunni beint frá liinum lieitari djúpu
jarðlögum, fá t. d. 500 stiga heita gufu.
Það væri enginn smávegis orkuliður, sem séð væri íyrir, ef öll
upphitun liúsa og rekstur orkuvera í heiminum byggðist á slíkri
gufuframleiðslu. En þetta verður ekki hægt í fyrirsjáanlegri framtíð,
og áður en það tækist, hefðu menn sennilega fundið miklu beinni
og hagkvæmari leið að kjarnorkunni.
Ég vík þá aftur að beinni hagnýtingu kjarnorkunnar, og er þá
fyrst að gera sér grein fyrir því, hvernig það má vera, að sum frum-
efni séu óstöðug (geislamögnuð) og hafi tilhneigingu til að breytast
og gefa frá sér orkti.
Skýringin á því beinir okkur allar götur aftur til sköpunar heims-
ins.
Úraníunr er, eins og áður segir, efni sem stöðugt eyðist og breytist
í önnur efni. Af ákveðnu magni af úraníum ézt helmingurinn upp á
4500 milljón árum, helmingunartímanum. Hvaða ályktun mætti
draga af því, að liold væri á beinagxind, sem grafin væri úr jörð?
Bersýnilega þá, að tínrinn væri tiltölulega stuttur síðan líkið var
jarðsett. En á sanra lrátt sýnir tilvera liraníums, senr er „rotnandi"
efni, að tíminn er tiltölulega ,,stuttur“ síðan það varð til, eða, senr
væntanlega þýðir hið sanra, síðan efnisheimurinn varð til. Mjög
nriklu lengri en helmingunartími úraníums getur aldur heinrsins
ekki verið. Og nú hníga einmitt mörg stjarnfræðileg rök í þá átt, að
aldur heinrsins sé ekki nreiri en tífaldur lrelmingunartími úraníums,
þ. e. örfáir tugir áramiljarða.