Náttúrufræðingurinn - 1947, Blaðsíða 28

170
NÁTTÚRUI'RÆÐINGURINN
Carex norvegica
Allþétt þýfð með stuttum renglum.
Stráið oftast beint.
Hlöðin fremur stutt, hin neðstu ná sjalcl-
an upp að strámiðju, stuttydd, þykk og
hörð, dökkgræn, sjaldan ljósgrágræn.
Öxin 3—4, sjaldan 2 eða 5, hnöttótt eða
egglaga, þéttblóma; endaaxið ætíð bæði
karl- og kvenkyns með afar stuttan karl-
hluta neðst, stærra en hin öxin.
Axhlífarnar fjólubláar eða blásvartar,
miðhlutinn dökkur, oftast aðeins örmjó
livít rönd.
Miðtaugin hrjúf.
Hulstrið Ijósgrænt, en verður með tíman-
um ljósbrúngrænt með grænurn öxlum,
en að lokum dökkbrúnt. Hulsturvegg-
urinn þykkur.
Carex holostoma
Lausþýfð með löngum renglum.
Stráið dálitið bogið.
lilöðin löng, hin neðstu ná oftast langt
upp fyrir strámiðju, langydd, fremur
þykk og hörð, ljósgræn, oft með gráblá-
utn blæ.
Öxin 2—4, oftast 3, egglaga eða aflöng,
ekki þéttblóma; endaaxið nær ætíð að-
eins karlkyns, minna en hin öxin.
Axhlífarnar dökkfjólubláar eða svartbrún-
ar með grænum miðhluta og oftast
tnjórri, hvftri rönd.
Miðtaugin slétt.
Hulstrið Ijósgrágrænt, stundum með grá-
fjólubláleitum eða rauðfjólubláleitum
blettum, sem vaxa saman, svo að allt
hulstrið verður að lokuin dökkgráfjólu-
blátt eða svartfjólublátt. Hulsturveggur-
inn þunnur.
Fjallastör og heiðastör eru náskyldar, en vel aðskildar, ekki aðeins
að útliti. Þær Iiafa verið taldar til tveggja tegunda lengi, og þótt þær
vaxi saman á Vaðlalieiði, í Noregi, Finnlandi, Vestur-Grænlandi og
lieimskautalöndum Ameríku, hafa aldrei fundizt neinir blendingar
þeirra á milli. En fjölbreytni heiðastararinnar er svo lítil, að mjög
sennilegt er, að fræ hennar myndist aðallega án frjóvgunar. Það
Iiefur þó hvergi verið athugað nánar, enn sem komið er.
Heiðastörin hefur aðeins fundizt á einum stað á Vaðlaheiði, en
ekki er ósennilegt, að hún finnist víðar, að minnsta kosti í fjalllendi
þar, sem jöklar hafa ekki hulið allt land. En hin kunna útbreiðsla
hennar er sýnd á kortinu.
í riti sínu um starirnar, sem tilheyra undirdeildinni Alpinae,
getur prófessor Kalela þess, að hann hafi í grasasafninu í Uppsölum
séð eina örk með einu eintaki af fjallastör og einu eintaki af lieiða-
stör. Á miðanum stendur, að Jressi eintök, sem nefnd er þar „Carex
Vahlii SCHKUHR“, séu runnin frá íslandi, þar sem J. Vahl hafi
safnað þeim. Eitthvað er vafalaust hér saman við, því að okkur er
ekki kunnugt um, að Jens Vahl hafi nokkru sinni safnað jurtum á
íslandi, þótt hann hafi ákvarðað jurtir, sem franskur leiðangur hafði
safnað hér. Prófessor Kalela telur vafasamt, að eintökin séu íslenzk,
en þar eð heiðastör hefur nú fundizt á Vaðlaheiði, er alls ekki ósenni-