Náttúrufræðingurinn - 1948, Blaðsíða 13

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
59
úr hraungjótum rétt ofan við túngarðinn í Næfurholti, á svonefndri
Krikabrún varla meira en 200 m frá bænum. Þetta var geigvænlegt
í meira lagi: Einhver ólyfjan, sem menn vissu það eitt um, að orðið
hafði að bana spendýrum og fuglum, var tekin að streyma upp úr
jörðunni heima við bæ. Og þar sem þessa hafði ekki orðið vart
áður, mátti búast við, að það væri að ágerast og breiðast út til fleiri
staða.
Næstu daga smöluðu Næfurholts- og Hólamenn og ráku allt fé
úr austurhögunum, þeiin sem næst 1 iggja Heklu, út í Hraunteig
við Rangá, þar sem þeir töldu því réttilega minni hættu búna.
Dauðaorsökin kemur i Ijós
Um atburði þá, sem hér getur að framan, frétti ég sama sem ekk-
ert fyrr en laugardagskvöldið 10. júlí. Þá kom ég að Næfurholti
ásamt mörgu fólki, sem ferðaðist á vegum Ferðaskrifstofunnar, og
var ég ráðinn leiðsögumaður þess á Heklutind daginn eftir. Eins
og vera bar undir fjallgönguna, gekk flest samferðafólkið til náða
um háttatíma. En á meðan sögðu systkinin í Næfurholti mér frá
fjárdauðanum og öðrum þeim tíðindum, sem ég hef endursagt hér
að framan. (Haraldur bóndi í Hólum var ekki heima um þessa
helgi.) Ekki man ég, hvort mér datt kolsýra í hug þá strax. En um
lágnættið fylgdu þeir Geir í Næfurholti og Sverrir í Hólurn mér
upp að lautinni á Krikabrún, og þar var ekki um að villast, livað
var á seiði. (Bílstjórinn okkar frá Ferðaskrifstofunni var einnig
með í þessari ferð og gekk ötullega fram í að kanna kolsýruna, en
nafni hans hef ég gleymt).
Veður var kyrrt um nóttina, en þó ekki fullkomið logn, léttskýj-
að, en þoka á fjöllum og löðrandi áfall á grasi.
Krikabrún er brún á gömlu Hekluhrauni, algróin grasi og með
þykkum jarðvegi. I henni er ílöng laut með stefnu h. u. b. ANA—
VSV og skarð út úr til norðvesturs. Lautarbotninn er þó nokkru
lægri en skarðið, og stöku sinnum stendur þar vatn á veturna, þeg-
ar jarðvegurinn verður vatnsheldur af klaka. Hraunlaust virðist
vera undir jarðveginum í skarðinu og um mikinn hluta lautar-
botnsins, og er hún því fremur vik inn í hraunjaðar er hraungjóta.
f báðum endum lautarinnar og neðst í suðausturbrekku iiennar
eru samtals fimm litlar holur í jarðveginn. Ekki er að efa að á þeim
stöðum er hraun undir. Þessar holur eru í engu frábrugðnar þeint