Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1948, Blaðsíða 22

Náttúrufræðingurinn - 1948, Blaðsíða 22
68 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN þær hljóta að hafa drukknað í, var rokin burt. En fleira bar til tíð- inda í þeirri ferð: Þeir fundu sódavatnskeim af vatninu í efstu upp- tökum Næfurholtslækjar. Fyrsta daginn, sem ég hafði athugað kolsýruna hjá Næfurholti (þ. e. 11. júlí) Iiafði ég smakkað á vatninu á þessum sama stað eða því sem næst til þess að gá, hvort ekki væri kolsýrubragð af því, en ekkert fundið. Og meira að segja nóttina áður en þetta gerðist (þ. e. 24. júlí) hafði ég drukkið þarna vænan teyg við þorsta og ekki orðið var við neinn keim. Þetta ber ekki að skilja svo, að keim- urinn Iiafi ekki koinð í lækinn fyrr en síðari liluta þessarar nætur, heldur hins vegar: Þeir þremenningarnir eru bragðnæmari en ég. Síðar um daginn komst Trausti að raun um, að miklu sterkara kolsýrubragð var að annarri upptakakvísl Næfurholtslækjar, þeirri sem kemur upþ í Selskarði við rætur Strillu. Þá tókum við okkur til og smökkuðum á því nær öllum uppsprettum í nánd við Næl’ur- holt og tókum sýnishorn af vatni margra þeirra. Sterkt kolsýrubragð reyndist úr öllum botnum Nýjabæjarlækjar, sem kemur upp undan sama hrauninu sem kolsýrulautirnar í Hólaskógi og á Krikabrún eru í. En í uppsprettum Næfurholtslækjar, sem kemur úr sama hrauni sem Loddavötn eru í, er missterkt kolsýrubragð — og mjög dauft í syðsta botninum, eins og áður var gefið í skyn. Af engum öðrum uppsprettum fannst neinn keimur, svo að víst væri, en þær koma allar upp annaðhvort úr móbergi eða undan öðrum hraun- um en þeim, sem hér var getið. Við efnagreiningar hefur þó komið í ljós, að talsverð kolsýra er bæði í vatnsbólslindinni í Næfurholti, en hún sprettur upp í móbergshlíð, og í Kanastaðabotnum, sem koma undan fremsta nefi Norðurhrauns. (Sjá töflu II. í grein Gísla Þorkelssonar hér á eftir.) í engri uppsprettunni var svo mikil kolsýra, að vatnið ylli af henni, eins og í ölkeldu, enda væri það vart hugsanlegt eins og til hagar um þessar uppsprettur. Til þess að uppsprettuvatn velli af kolsýru, þarf það að koma neðan að, svo að þrýstingur á því fari minnkandi á leið þess að opinu. Við þrýstingsminnkunina dregur úr hæfileika vatnsins til að halda kolsýru í upplausn, æ meira af kolsýrunni skilst því frá því og myndar bólur, svo að vatnið vellur upp, líkt og það sjóði. En í þeim lindum. sem hér er um að ræða, kemur jarðvatnið ekki neðan að, heldur streymir til þeirra um langan veg undan hægum halla eftir óteljandi smugum í hraunun- um. Og vegna þess, hve hraunin eru glufótt, getur þrýstingurinn
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.