Náttúrufræðingurinn - 1948, Blaðsíða 40

86
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
17. Við Elliðaár
Plöntur: Kvistii', starir, elftingar, horblaðka og mosajafni.
Dýr: Oribata sp. (clavipes?) og Fuscozetes sp.?
Nti eru algengustu jurtir þarna: Mýrelfting, hæra, sauðvingull,
snarrótarpuntur, vegarfi, fræhyrna, fífa, móasef og língTesi.
18. Suðurnes nálœgt Seltjörn
Plöniur: Kvistir, starir, elftingar og horblaðka.
Mórinn er þéttur og leirblandinn fjörumór. Sjór fellur yfir lvann
með flóði.
Plöntuleifarnar eru mjög fábreyttar. Starir og elftingar finnast
alls staðar og mikið á hverjum stað. Þær hafa eins og nú verið aðal-
gróðurinn í mýrunum og myndað samfelldar gróðurbreiður. Meg-
inið af elftingunum virðist vera mýrelfting. Starirnar var ekki unnt
að ákveða með vissu, þar eð hulstrið var eyðilagt. En þar er þó
áreiðanlega um allmargar tegundir að ræða. Nokkuð af fræjunum
virðist helzt vera af gulstör. Allvíða finnst mosajafni og jafnan
mikið á liverjum stað og horblaðka víðast lrvar, en strjálar. Fræ
hennar hafa varðveitzt mjög vel og eru auðkennileg. Annars er oft
erfitt að ákveða fræin, sem finnast í mónum. Þau eru vanalega
meira eða minna skemmd og aflöguð og talsvert frábrugðin sams
konar lifandi fræjum í útliti.
Nú ber þess að gæta, að í mónum er einungis hægt að búast við
að finna varðveittan nokkurn hluta af tegundum þeim, er þar
hafa í öndverðu vaxið. 1 Danmörku hafa menn t. d. fundið um
200 tegundir í mó að þeim 1200, sem í landinu vaxa. Á íslandi
má vænta að finna hlutfallslega álíka margar tegundir. Flestar mó-
mýrarnar, sem ég hef rannsakað, hafa legið í lialla meðfram fjalls-
rótum, og það er sýnt, að þar er fátt um jurtaleifar, sem hægt er að
ákvarða á þenna hátt. Að öllum líkindum er vatnamór (þ. e. mór,
sem myndazt hefur í gömlum grónum vatns- og tjarnarstæðum)
auðugri að plöntuleifum, og ber að taka tillit til þess við frekari
rannsóknir.
Um útbreiðslu margra plantna, t. d. birkisins, getur mórinn
veitt mikla fræðslu. Afar víða finnast kvistir (sprek), mest birki, í
mólögunum, þar má lesa sögu trjá- og runnagróðursins. lloli og
fjöldi annarra örnefna um land allt benda til þess, að mikill liluti
landsins hafi áður verið vaxinn skógi og kjarri. í þessu efni liafa mó-