Náttúrufræðingurinn - 1973, Page 45

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
37
það sé drcgið af mannsnafni. Tökum sem dæmi Lora pingeli, hið latn-
eska nafn hábela (tilheyrir sæsniglum), en hér er tegundarheitið dregið
af mannsnafninu Pingel. Ef undirtegundarheiti er notað, skal það ritað
á eftir tegundarheitinu og ætíð með litlum upphafsstaf. Oft getur verið
hentugt að nota undirættkvíslarheiti. Er því skotið inn milli ættkvíslar-
heitisins og tegundarheitisins, alltaf ritað með stórum upphafsstaf, og
umhverfis það skal settur svigi. Agætt dæmi er grænlenzka gljáhnytlan,
samloka, sem ber latneska nafnið Nucula (Leionucula) tenuis expansa.
Hér táknar fyrsta orðið ættkvíslina, annað orðið undirættkvíslina, þriðja
orðið tegundina og fjórða og síðasta orðið undirtegundina. Á íslenzku
hefur oftast verið notað deilættkvísl og deiltegund í staðinn fyrir undir-
ættkvísl og undirtegund. Eg tel, að seinni nöfnin séu heppilegri og í
meira samræmi við flokkunarfræðina í heild, sem kemur vel í Ijós,
þegar nota þarf flokkun í yíirætt, ætt og undirætt, svo að dæmi sé
tekið. Heiti á afbrigðum (varietas) eða tilbrigðum (fonna) eru ekki
háð hinum alþjóðlegu nafngiftareglum.
Vísindaleg nöfn dýra lúta reglum latnesks máls, hvort sem þau eru
af latneskum uppruna eða ekki. Af þessu leiðir, að í stað æ er ritað
ae, í stað ö er notað oe, í stað ð cr einatt haft d og í stað þ er skrifað th,
svo að dæmi séu ncfnd. Ekki má hafa bandstrik í latneskum dýranöfn-
um, nema því aðeins að fyrsti stafurinn í tegundarheitinu sé latneskur
og sérstaklega notaður til þess að gefa til kynna ákveðið einkenni. Þannig
skal hið latncska nafn vængbarða (sæsnigill) skrifað án bandstriks:
Aporrhais pespelecani og ekki Aporrhais pes-pelecani. Tölustafi má
heldur ekki hafa í dýranöfnum; rita skal decemlineata og ekki
10-lineata.
Síðan 10. útgáfa af SYSTEMA NATURÆ kom út árið 1758 hefur
miklum fjölda tcgunda verið gefið nafn. Stundum hefur svo farið, að
sama tegundin hefur fengið mismunandi nöfn, t. d. sitt í hverju land-
inu. Nú uppgötvast þetta og er þá elzta nothæfa nafnið eftir 1758 talið
rétt nafn tegundarinnar og öll önnur nöfn, sem henni hafa verið gefin,
eru svokölluð samncfni (synonym). Þá er það ekki fátítt, að mismun-
andi tegundir hafi fengið sama na'fn (homonym). Skal þá venjulega sú
tegund, sem fyrst hafði fengið nafnið eftir 1758 halda því, eh hinar
verða að fá ný nöfn. Ártalið 1758 er þannig notað sem grundvallarártal
hinna alþjóðlegu nafngifta dýra og ekki þarf að taka tillit til eldri nafna.
Til þess að latnesk dýranöfn séu ótvíræð er strax á eftir tegundar-
hcitinu (eða undirtegundarheitinu) ritað nafnið á þcim, sem gaf teg-