Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1973, Blaðsíða 30

Náttúrufræðingurinn - 1973, Blaðsíða 30
22 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN gljúfrið við Hafragilsfoss svo og þrönga gljúfrið neðan við Detti- foss, en hvorttveggja sést á 4. mynd. A 4. mynd er einnig Hafragil, gamall farvegur Jökulsár frá því fyrir gosið í Sveinum. Jökulsá hefur á þeim tíma runnið inn í Hraundal ofan við Selfoss og síðan eftir honum til Hafragils. Sveina-gosið var því allt austan Jökulsár. Hlaupið eldra hefur farið um Hafragil og sýnir breidd þess og dýpt, að hér var ekki um hlauphamfarir að ræða, þótt stórhlaup væri. Farvegur jökulsár inn í Hraundal lokaðist litlu síðar en gosið var í Sveinum, er fram- liald gossprungunnar til suðurs gaus. Hlaup, eldra en H5, hefur runnið mjög vítt yfir hraunið hjá Asbyrgi, og sjást farvegir J^ess á 2. mynd til hliðar við farveg ham- farahlaups. hetta hlaup hefur myndað Ástjörn austur af Ásbyrgi, og sjálfsagt eitthvað byrjað á sjálfu Ásbyrgi. Hamfaralilaupið rennur við Ásbyrgi mun þrengra en hið eldra hlaup gerði. Ástæðan er sú, að það féll í hina eldri farvegi, sem voru nægilega stórir til þess að taka við hlaupinu til að byrja með, en á tiltölulega stuttum tíma útvíkkar það farvegina og grefur niður, unz botni Ásbyrgis er náð. Ef'tir það er eingöngu undan- gröftur undan fossinum. Fossbrúnin er öl 1 jafngömul, og hætt hef- ur að renna um hana alla samtímis. Hliðarveggirnir hafa aldrei Mynd 5. Hlaupfarvegir nærri Hrossaborg og Grlmsstöðum. Á jiessu svæði eru stórar eyrar, farvegir og strandlínur. Stærð hlaupsins sést af því, að þetta svæði, sem á myndinni sést og er á milli 5 og 6 km á breidd, hefur allt verið undir vatni samtímis og töluvert út fyrir það. Stærsti flóðfarvegurinn er Hrossa- borgarfarvegurinn, og hefur í ltonum grafizt nokkuð utan úr Hrossaborg. Næst- stærsti farvegurinn er nærri núverandi farvegi en þó miklu stærri en hann. Eyrarnar eru nijög stórar um sig og nálgast á stöku stað að vera grjót. Sprungu- stefnur og sigdældir hafa sums staðar áhrif á stefnu farvegs. I'ig. 5. Catastrophic flood channels near Hrossaborg and Grimsstadir. In this area there are large gravel bars, shoreline lerraces and alluvial cahnnels. The flood size can be visualized through the fact ihat the entire area seen on the photo, between 5—6 km wide, and even considerably more, xvas under water at the same time. The biggest channel is the Hrossaborg channel and it has eroded to a small extent tlie postglacial crater Hrossaborg. The second largest channel is in the vicinity of the present course of the river but is very much bigger. The gravel bars are very large and are almost like scablaxid at some places. Graben areas and faultlines have had influence on the direction of channels in some places.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.