Samvinnan - 01.12.1950, Side 14

vera í einmitt svo sjálfsagðri trún-
aðarstöðu og á allan hátt eðlilegri. Má
þar verða breyting á.
Frú Vilborg er virðuleg dugnaðar-
kona. Hún ber í brjósti mikinn og ó-
hvikulan áhuga í samvinnumálum, er
hún oftlega hefur sýnt, bæði til orðs
og æðis, og myndi því sóma sér vel í
forystuliði hvaða samvinnufélags sem
væri. Það er þessi ekkja, sem hlut á
að máli, í dæmi, er eg tók til fyrir-
myndar í ræðum mínum víða um
land fyrir Framkvæmdasjóði SÍS á
sínum tíma, og ýmsir munu e. t. v.
minnast. Það fordæmi sagði allmikið
um manneskjuna, og er skylt að muna
það.
EGAR eg hafði notið bæði svefns
og matar mér til hvíldar og hress-
ingar, var fundur haldinn á Hval-
skeri síðla kvölds. Fundarstaðurinn
var íveruskúr kaupfélagsmanna, sem
þarna unnu við sauðfjárslátrun, áfast-
ur við sláturhúsið. Vistarveran var
allstór, einkum löng, og kom það sér
vel vegna kvikmyndasýningarinnar.
Rómuðu fundarmenn þau einstæðu
þægindi, að geta horft á kvikmyndir,
flatmagandi í bó.lum sínum. Einn við-
staddra var formaður kaupfélagsins,
Halldór Júlíusson frá Saurbæ, greind-
ur niaður og vel máli farinn. í ræðu,
sem hann flutti í fundarlok, bland-
aðri gamni og alvöru, dró hann upp
mynd; annars vegar af frumstæðri
viðveruaðstöðu þeirra félaga þarna í
skálanum, en hins vegar þeirri há-
móðins tækni, sem m. a. gerði þeim
mögulegt að njóta þarna undursam-
legra áhrifa frá meistaranum Tosca-
nini. ívar var stjórnandi samkomunn-
ar, sem liafði flest til að bera, sem
eina slíka má prýða. Eg flutti þó
ræðu mína stólsitjandi í rökkrinu, því
ella hefði eg orðið að standa á öðrum
fæti, en það kunni eg ekki við; lík-
lega með tilliti til frægra eiginleika
hanans!
Fram að hádegi á laugardag lét eg
fara vel um mig á Hvalskeri og end-
aði á því að hlusta mér til upplyft-
ingar á orgelleik ungfrú Pálínu, dótt-
ur Vilborgar. Hún er kirkjuorganisti
í sinni sókn og stundar nú nám í skóla
þjóðkirkjunnar. Við Halldór tókum
okkur svo far yfir á Rauðasand með
mjólkurbílnum frá Saurbæ, borðuð-
um þar og mættum síðan á fundi,
boðuðum kl. 2 e. h. Var búist við
heldur lítilli fundarsókn, þar sem svo
margir bændur af Sandinum voru á
Hvalskeri, en konurnar heima í slát-
urönnum. Reyndin varð þó önnur.
Meðal fundarmanna var sjötugur
gestur í sinni sveit, Rósinkranz Á.
Ivarsson, bróðir ívars kaupfélags-
stjóra. Hann hefur lengst af verið
sjómaður, og er þekktur syðra sem
skeleggur stéttabaráttumaður. Sam-
kvæmt boði okkar talaði Rósinkranz
þarna, og var m. a. gaman að heyra,
hversu stálminnugur hann er á jafn-
vel „þurrar tölur“ frá bernsku sinni.
Hann er skemmtilegur, ungur öld-
ungur!
Þá talaði á fundinum, auk okkar
Halldórs, annar maður, mér minnis-
stæður: Guðbjartur bóndi Egilsson á
Lambavatni, annar endurskoðandi
kaupfélagsins. Hann er í röð hug-
þekkustu samvinnumanna, sem eg hef
kynnzt á ferðum mínum um landið;
einlægur, víðsýnn og tilfinningarík-
ur. í máli hans þarna gætti sömu
eiginleika og eg mundi frá ræðu, sem
hann hélt á 40 ára afmæli samvinnu-
samtaka í Rauðasandshreppi 1948.
Og það var einmitt Guðbjartur og
sýn hans á samvinnustarfið, sem eg
vitnaði í og tefldi fram málefnalega
á móti ónefndum kaupfélagsstjóra í
ræðustúf, sem eg flutti í samsæti eftir
aðalfund SÍS 1949. Vona eg, að ýmsa
viðstadda reki minni til þess.
Að kvöldi sama dags skilaði Hall-
dór mér á Saurbæjar-jeppanum alla
leið til Patreksfjarðar. Þar beið mín
vinur minn, Albert Guðmundsson,
kaupfélagsstjóri á Sveinseyri. En þar
sem við bjuggumst ekki við að vera
komnir til móts við hann á ráðgerð-
um tíma, ók Halldór eins og grimm-
asti herforingi, svo við lá að mér væri
stundum um og ó á skörpustu beygj-
unum, en allt gekk þó slysalaust. Með
var líka Rósinkranz, og var skemmti-
legt að vera samferða svo fjörugum og
söngvum strák!
Á LÝKUR litlum þætti frá heim-
kynni tveggja minnstu kaupfé-
laga landsins í sama hreppi. Við má
bæta því, að áður voru „Eyrarnar“,
þ. e. Vatnaeyri og Geirseyri, einnig í
Rauðasandshreppi, svo kaupfélögin
eru nú þrjú innan hinna gömlu
hreppsmarka, og mun mörgum þykja
Einar T. Guðbjartsson, kaupfélagsstjóri.
meira en nóg. Hagfræðingar myndu
sennilega einnig segja, að hagkvæm-
ari rekstursgrundvöllur skapaðist fyr-
ir samvinnusamtök þessa fólks með
nánari tengslum eða beinum samruna
sumra eða allra félaganna. Hvað sem
því líður, er víst og satt, að til þess-
ara mörgu félagsstofnana liggja hvorki
eingöngu né aðallega landfræðilegar
orsakir, þótt þær séu að vísu nokkrar.
Og mér finnst sú hugsun valda mér
tilhlökkun, að þeir einstaklingar inn-
an þessara félaga, sem eru svo vel
gerðir og félagslega þroskaðir sem
margir þeirra eru, knýtist fastari fé-
lagsböndum og samfelldari, til traust-
ara starfs á grundvelli hugsjóna sam-
vinnuhreyfingarinnar. B. Þ. Kr.
„Jökulfelli“ hleypt af stokkunum.
Hinn 23. nóvember var hleypt af stokkun-
um í Oscarshamn í Svíþjóð þriðja skipi Sam-
bands ísl. samvinnufélaga. Skírði frú Linnéa
Johansson skipið. Frú Linnéa er kona Albin
Johansson, hins kunna forstjóra Kooperativa
Förbundet. Skipið hlaut nafnið „Jökulfell".
Það er 1000 tonn chv., og er frystiskip, búið
nýtízku frystiútbúnaði og á að halda 20 stiga
frosti. Rúmmál skipsins er 50.000 cbf., gang-
hraði er 13 mílur. Skipið verður væntanlega
afhent Sambandinu á öndverðu næsta ári.
Samvinnunámskeið
á vegum K.E.A. var haldið á Akureyri dag-
ana 26.-28. nóvember, og sóttu það 23 þátt-
takendur úr 15 félagsdeildum. Á námskeið-
inu voru flutt fræðsluerindi, sýndar kvik-
myndir og starfsemi kaupfélagsins kynnt og
skýrð með heimsóknum 1 deildir og verk-
smiðjur. Fræðsluráð K.E.A. gekkst fyrir nám-
skeiðinu og setti formaður þess, séra Sigurð-
ur Stefánsson, það með ræðu. Frú Anna
Snorradóttir undirbjó námskeiðið og stýrði
því.
14