Samvinnan - 01.12.1950, Side 26

SEIÐUR LÍFSINS í FYLGSNUM
SKÓGAR OG EINVERU.
(Framh. af. bls. 6)
hugmyndin um, að sálir forfeðranna
byggju í trjánum og hyrfu þangað,
eins og Þórsnesingar trúðu, að þeir
dæu inn í Helgafell? Mér þykir það
ólíklegra, af því að Þórir var hér ný-
græðingur, fjarri ættarstöðvum sínum.
Hitt þykir mér líklegast, að hann
hafi af skáldlegri innsýn skynjað, að
skógurinn var þrunginn af lifanda lífi.
Hann hafi öðlast hina sömu trúarlegu
skyggni og Móses, þegar hann kom að
þyrnirunninum, sem logaði af guð-
dómlegu lífi án þess að brenna. Báðir
fundu, að það var heifög jörð, sem
þeir gengu á.
Með þessari tilfinning blótaði land-
námsmaðurinn lundinn. Guðinn, sem
liann tilbað var ekki Jahve, heldur
sennilega Freyr, guð hinna sænsku
móðurfeðra. Freyr var frjósemdar- og
ársældarguðinn sá, sem tilbeðinn var
í lundinum helga við Uppsala og blót-
aður þar til árs og friðar, og árlega
kvæntur með miklum hátíðahöldum
fegurstu mey héraðsins, sem varð hof-
gyðja hans. Sagt er að Freyr réði fyrir
álfheimunr, en álfar voru samkvæmt
hugmyndum forfeðra vorra andar
dauðra manna. Er því ef til vill liér
sýnilegt samband við forfeðradýrkun-
ina. En hvað sem því líður, þá var
Freyr jafnan tilbeðinn sem hinn
bjarti og blíði guð sem:
„mey né grætir
né manns konu,
en leysir úr höftum hvern.“
Er það eðlilegast, að maður nreð
skáldlund Þóris og auga fyrir náttúru-
fegurð hneigðist einmitt að þessum
gróðrarguði og blótaði liann. En livort
guðinn heitir Freyr eða Jahve, það
skiptir engu máli. Aðalatriðið er það,
að geta séð það, sem Þórir sá, geta
skynjað hina sörnu tilfinning, er vér
komum á þennan fagra stað: að það er
lteilög jörð, sem vér stöndum á! Það er
sannarlega lifandi líf og andi einhvers
máttugs guðs, sem logar í limi og laufi
og litbrigðum þessa skógar og í
gervalli fegurð hans.
Þetta hefur þá einnig eitt af vorum
beztu skáldum fundið. er það kemst
einmitt þannig að orði:
„Hér logar allt af lífi
hér ljómar allt af gleði.“
Vér finnum þetta einnig, þegar sól-
in ljómar yfir lundinum og vindurinn
þýtur í laufinu með sínum dularfulla
niði, alveg eins og á dögum landnáms-
mannsins. Og það er þessi tilfinning
fyrir liinu volduga, dásamlega og ó-
endanlega, sem ein megnar að gagn-
taka oss og gera fögnuð vorn fullkom-
inn hér í helgidóminum.
TTLEGGUR ÞÖRIS SNEPILS
greindist um Fnjóskadal og Eyja-
fjörð. Frá honum voru Ljósvetningar,
sem mjög koma við kristnisögu vora,
og Hlenni spaki í Saurbæ. Hann var
einn af þeim, sem fyrstur tók kristni
af Friðreki biskupi og Þorvaldi. Hann
var einn þeirra, sem heitinn var guði
til sigurgjafar, er kristni var lögtekin
á alþingi, og sýnir það, að hann hefur
verið trúmaður mikill og talinn með
ágætustu mönnum sinna tíma. Sýnir
þetta, að trúhneigð hefur haldist með
afkomendum Þóris snepils og ætla eg
að svo sé enn í dag.
Ættareinkennið marka eg af því
meðal annars, að líkt er nú á komið
fyrir oss og honum: Öll blótum vér
lundinn enn þann dag í dag. Hingað
komum vér, er vér þráum að lifa glaða
og friðsæla stund. Vér leitum hingað
hvíldar og hressingar alveg eins og for-
faðirinn og skynjum eins og hann
töfrandi seið lífsins í fylgsnum skógar-
ins og einveru. Og vel gæti eg trúað
því, eins og trjádýrkendur fornaldar-
innar, að andi landnámsmannsins,
sem fyrstur batt óslítandi ást við þenn-
an stað, sé hér ennþá á reiki og að
hann muni gleðjast vfir því að sjá,
hvernig afkomendur hans halda enn
við skóginn hinni fornu tryggð.
í kvæði Jónasar Hallgrímssonar um
Gunnarshólma er því dásamlega lýst,
hvernig hólminn liefur varðveitzt fyrir
ást og tryggð landvættanna. Á köldum
söndum stendur hann einn, algrænn
og óbrotinn, mitt í árflaumi eyðilegg-
ingarinnar.
„Því lágum hlífir hulinn verndar-
kraftur
hólmanum, þar sem Gunnar sneri
aftur“.
Skáldið og þjóðtrúin eru þess full-
viss, að tíminn og eyðingin nái ekki að
granda þeim gróðri, sem mannsandinn
hefur bundið ást og hollustu við.
Yfir Vaglaskógi hefur eínnig ein-
hver verndarkraftur vakað. Meðan
aðrir skógar í héruðunum umhverfis
hafa fallið í auðn, lrefur hann lifað
gegnum aldirnar og fagnar oss nú í dag
á sama hátt og hann fagnaði landnáms-
manninum fyrir þúsund árum. Hér er
alltaf ilmur, þó aðrir skógar svíki. Það
eigum vér að þakka hinni máttugu
vígslu landnámsmannsins, þeirri ást
og lotningu, sem ein megnar að hamla
gegn eyðingu og umhverfing tímanna.
FISKMARKAÐURINN í AUÐUGASTA
LANDI HEIMS.
(Framh. af bls. 21)
vegna þess að við höfum aðrar og
eftirsóttari fisktegundir til að selja
með þeim, en það hafa keppinautarn-
ir ekki, svo að hér getur brugðið til
betri vona.
EINS og kunnugt er hefur salan á
íslenzka fiskinum aðallega farið
fram í gegnurn tvo aðila, skrifstofu
Sölustöðvar hraðfrystihúsanna og
skrifstofu S. í. S. í New York. S. í. S.
hóf ekki útflutning á freðfiski til
Bandaríkjanna svo að neinu næmi
fyrr en á þessu ári, og er því ekki
komin veruleg festa á sölufyrirkomu-
lagið enn, en það stendur nú til bráðra
bóta. Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna
hefur aftur á móti haft skrifstofu í
New York til þess að annast freð-
fisksöluna um nokkurra ára skeið, og
er því sölufyrirkomulag þeirra kom-
ið í nokkuð fastari skorður.
Söluskipulag S. H. er í stórum
dráttum þetta: — Skrifstofan í New
York sér um allan innflutning og sölu
í New York. Að öðru leyti er landinu
skipt niður í sölusvæði, og hefur einn
vörumiðlari einkasöluaðstöðu á
hverju sölusvæði. Áður en fiskfarmur
kemur til New York, reynir hver
ÞAÐ ER MAÐURINN SJÁLFUR.
(Framli. af bls. 2)
að verzluriarbúðirnar, verksmiðjurnar, um-
setningin og arðurinn, já, skipulagið sjálft,
er ekki takmarkið, heldur aðeins leiðin að
því?
Vissulega er hugsjón okkar ekki bundin
þtssum áþreifanlegu hlutum. Hún er miklu
stærri og voldugri. Hún er maðurinn sjálfur,
þroskamöguleikar hans og sú aðstaða, sem
fóstrar menntaða einstaklinga og þroskað
þjóðfélag.
26