Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.03.1916, Side 23

17
margvíslegu samvinnufjelaga, sem nálega hver danskur
bóndi er í: framleiðslufjelaga og kaupfjelaga, samvinnu-
bankans og sambandsfjelagsins. Hlutverk samvinnubank-
ans er svo að byrgja allt þetta mikla samvinnukerfi af
verðmiðlum, og vera fjárhagsleg þungamiðja þess, bæði
út á við og inn á við. Hann er það fyrir fjelögin, sem
smærri lánsstofnanirnar eru fyrir einstaklingana.
Það er nú auðskilið, hvílíkt sjálfstæði þetta skipulag
veitir dönsku samvinnufjelögunum og Ijettir í viðskipt-
um. Bóndi í sveit er t. d. meðeigandi og þátttakandi í
rjómabúi, sláturfjelagi, eggjasölufjelagi o. s. frv. Öll þessi
fjelög greiða sjóðstjórninni innleggsupphæðir bóndans.
En jafnframt er hann í kaupfjelagi, fóðurkaupafjelagi,
vjelkaupafjelagi o. s. frv. Pessi fjelög senda sjóðstjórn-
inni líka úttektarupphæðir bóndans. Sjóðurinn jafnar svo
reikninga, innheimtir gjaldeyrisupphæðirnar og greiðir
skuldirnar til kaupfjelaganna. Eigi bóndinn inni í sjóðn-
um, geymir hann það og ávaxtar, með lágri rentu, nema
bóndi taki það út til einhverra þarfa; en skuldi hann,
þá lánar sjóðurinn honum það gegn lítið eitt hærri vöxt-
um og auðvitað þeim tryggingum, sem lög sjóðsins
setja að skilyrði.
Petta sýnir, hve ótrúlega langt Danir eru komnir í alls
konar samvinnu, líklega lengst allra þjóða, að minnsta
kosti meðal bænda, enda eru aðrar þjóðir farnar að taka
þá sjer til fyrirmyndar í samvinnumálum. Nú orðið mun
það líka nær því dæmalaust, að nokkurt samvinnufyrir-
tæki, sem Danir byrja á, misheppnist fyrir þeim, svo
leiknir eru þeir orðnir í allskonar samvinnu og samtökum.
Hvenær skyldi samvinnumálunum verða svona langt
komið hjá oss íslendingum?
b< y,
2