Andvari - 01.04.1960, Síða 65

andvari
MENNTAMÁLARÁÐ OG MENNINGARSJÓÐUR
63
lega er út af brugðið, geti nefndin svipt
styrk þá, sem brotið hafa þessi skilyrði.
Ráðið útvegar ókeypis för milli Islands
og annarra landa nemendum, sem fara
til útlanda vegna menningarmála.
Þá hefur ráðið á hendi umsjón sjóða
er stofnaðir kunna að verða með sérstök-
um lögum til eflingar listum og vísind-
um á Islandi, enda sé menntamálaráði
falin framkvæmdin í stofnskrá sjóðanna.
Næst skal rakið efni laganna um menn-
ingarsjóð. Tilgangur sjóðsins er að styðja
almenna menningu í landinu, rannsókn
íslenzkrar náttúru og þróun þjóðlegra
lista. Til sjóðsins falla árlega allar tekjur
af seldu áfengi, hverju nafni sem nefn-
ast, sem ólöglega er flutt til landsins og
upptækt gert af réttvísinni. Allar tekjur
af seldum skipum, sem af samskonar
astæðum hafa verið gerð upptæk, svo og
allar sektir fyrir brot á áfengislöggjöfinni,
Þæði samkv. landslögum og lögreglusam-
þykktum. í fyrsta sinn skulu falla til
sjóðsins allar ríkistekjur fyrir upptækt vín
°g áfengissektir fyrir árið 1927. Mennta-
málaráð skiptir innkomnum tekjum frá
síðastliðnu ári í aprílmánuði. Þriðjungi
skal varið til að gefa út góðar, alþýð-
lcgar fræðibækur og úrvalsskáldrit. í öðru
íagi skal styðja með fé sjóðsins vísinda-
lcgar rannsóknir á náttúru landsins og
utgáfu vísindalegra ritgerða urn íslenzka
uáttúrufræði. Þriðja hluta teknanna
skal varið til að kaupa listaverk fyrir
landið og til verðlauna útgáfum af upp-
dráttum að byggingum, húsbúnaði og
fvrirmyndum fyrir heimilisiðnað í þjóð-
lcgum stíl. Einnig má verja fé til út-
gáfu veggmynda íslenzkra listaverka til
heimilisprýði. Þegar sérstaklega stendur á
má verja tiltækum hluta af tekjurn menn-
uigarsjóðs til byggingar fyrir náttúrugripa-
safn landsins og listasafn. ,
Bókaútgáfu menningarsjóðs stýra þrír
'uenn, sjálfkjörnir: kennarar í íslenzkum
bókmenntum og sögu við háskólann í
Reykjavík og íslenzkukennarinn við
’.ennaraskóla landsins. Sá hluti sjóðsins,
sem verja skal til náttúrufræðilegra rann-
sókna, stendur undir stjórn þriggja sjálf-
kjörinna manna: forstöðumanna náttúru-
gripasafnsins í Reykjavík og kennara
í náttúrufræði við menntaskólann í
Reykjavík og gagnfræðaskólann á Akur-
eyri. Sá hluti sjóðsins, sem á að styðja
listir, stendur undir beinni stjórn mennta-
málaráðs.
Ef tekjur menningarsjóðs verða eitt-
hvert ár meiri en að áliti yfirstjórnar
sjóðsins getur talizt meðallag, skal taka
af tekjum lista- og visindadeilda það sem
umfram verður meðaltekjur. Skal þetta
fé ávaxtast í Landsbankanum og má ekki
skerða þá sjóði fyrr en yfirstjórn sjóðsins
hefur með samþykkt Alþingis byrjað á
að reisa hinar umræddu byggingar fvrir
listasafn og náttúrugripasafn landsins. Af
venjulegum tekjum sjóðsins, sem ekki
gangi til að byggja söfn yfir listaverk
landsins og náttúrugripi, skal verja fé til
að kosta útgáfu merkilegra ritverka, sem
eru dýrari en svo að venjulegar árs-
tekjur útgáfudeildanna nægi til að stand-
ast kostnaðinn.
Menningarsjóður getur ráðið mann til
að hafa á hendi alla daglega vinnu við
bókaútgáfu sjóðsins og þá verzlun með
bækur, sem óhjákvæmilega leiðir af út-
gáfustarfseminni. En sjálft hefur rnennta-
málaráðið alla ábyrgð á vali bóka, sem
út eru gefnar. Þegar svo vill til að hinir
sjálfkjörnu stjórnendur við útgáfu nátt-
úrufræðirita standa að útgáfuefni, sem
snertir þá persónulega, skal ráðið skipa
Iiæfa en óvandabundna menn í þeirra stað.
Sú deild menningarsjóðs er styður ís-
lenzka listþróun skal kaupa jöfnum hönd-
um listaverk eftir rnálara og myndhöggv-
ara og taka í senn tillit til hins varan-
lega gildis listaverkanna og að skapa