Andvari - 01.01.1984, Qupperneq 41

andvari
VILMUNDUR JÓNSSON
39
Slysaþjónusta í Reykjavík var lengi óskipulögð. Þótti eðlilegt, að fólk leit-
aði laekna á stofum eftir smáslys, en væri flutt i sjúkrahús eftir meiri háttar
slys. Eftir að Landspítalinn tók til starfa, vöndust menn á að sækja þangað,
hka vegna smáslysa. Þessi slysaþjónusta spítalans óx jafnt og þétt og var eftir
nokkur ár orðin til vandræða. Skorti bæði starfsfólk og húsrými til að veita
hana, enda ekki verið fyrirhuguð. Um þetta ritaði Vilmundur nokkur bréf til
bæjarráðs og Rauða krossins á árunum 1941—43. Kvað hann spitalann neyðast
hl að hætta þessari þjónustu um áramót 1942—43. Málið leystist aðeins að
nokkru leyti, þegar Reykjavikurbær tók að reka „læknavarðstofu“ í einum
skólanna, en að fullu ekki fyrr en með tilkomu slysadeildar í Heilsuverndar-
stöð Reykjavíkur.
Árið 1945 ritar Vilmundur L.R. bréf „Um misnotkun á takmörkuðu rými
i sjúkrahúsum." Hann telur það misnotkun á rúmum sjúkrahúsa að leggja inn
a þau fjölda sjúklinga vegna kokeitlatöku, en samtímis verði að bíða dögum
°g vikum saman eftir rúmum „fyrir sjúklinga, sem eiga jafnvel lif sitt undir
þvi, að þeim sé sem skjótast sinnt“. Mælist hann til, að L.R. taki þetta mál til
athugunar, en félagið hvorki svaraði né sinnti bréfinu, og fór svo um fleiri
bréf til þess.
Árin 1938—1939 ritar Vihnundur dómsmálaráðuneyti þrjú bréf „Um auk-
ið sjúkrarúm fyrir geðveikt fólk.“ Yfirlæknirinn á Nýja Kleppi hafði talið að-
spurður, að 240 sjúkrarúmum þyrfti að auka við þau, sem fyrir voru, ef full-
nægja ætti þörfum geðsjúkra. Um þetta segir Vilmundur m. a. í fyrsta bréf-
lnU: „Nú er það svo í heilbrigðismálum sem öðrum málum, að erfitt er að full-
nægja hinum ýtrustu kröfum, og því miður er svo ástatt, að ekki er eingöngu
vant viðbótarsjúkrarúma fyrir geðveika menn. Mikið vantar þannig á, aS nœgi-
legt rúm sé til á almennum sjúkrahúsum til aS fullnœgja þörfum og eftirspurn
(Leturbr. mín. R.T.) . . . Með tilliti til vistunar geðveikra sjúklinga á geð-
veikrahælum er allra tilfinnanlegast að geta ekki tafarlaust tekið við óðum,
oviðráðanlegum sjúklingum. Undan þeirri kvöð getur þjóðfélagið ekki vansa-
laust vikið sér. Er ekki ofsagt af þeim hörmungum sjúklinganna sjálfra og að-
standenda heirra“. 1 síðari bréfunum tveimur ítrekar Vilmundur fyrri rök-
semdir og setur fram ákveðnar tillögur, en ekki verða þær raktar hér.
Um hæli handa fávitum, sem svo voru nefndir til skamms tima, ritar
Áilmundur dómsmálaráðuneyti árið 1945. Þykir honum sýnt, að þörf sé á
oajög auknu rými fyrir slíka vistmenn. „Má á næsta mannsaldri eflaust gera
ráð fyrir ekki færri en 200 fávitum, er nauðsynlega munu þarfnast hælis-
vistar.“ Rréfritara þykir Kópavogur ákjósanlegur staður fyrir framtíðarhæli,
bæði sökum nálægðar við Reykjavik og stofnunar, sem þar var fyrir (holds-
veikraspitali) og brátt verði óþörf. Megi síðan „bæta við húsakynnin . . . eftir
því sem þörf og eftirspurn eykst.“ Rekstur fávitahælis í Kópavogi hófst í árs-
lok 1952.