Andvari - 01.01.1984, Side 87

ANDVARI
JOCHUM
85
með efni sem hlífði þeim að nokkru fyrir eldi og fúa.) Á síðunum fáeinar læsi-
legar áletranir, þessutan var efni þessa sliturs ólæsilegt. Þetta gerðist 6. október
1933, segir i sömu heimild.
Jochum hafði þá þegar fengið vissu fyrir að til hafi verið höfuðrit is-
lenskra galdramála. Á leit sinni og fræðagrúski efndi hann í og las saman,
eftir því sem hann ritar, afrit þessarar bókar allrar. Stafirnir höfðu verið teknir
upp úr henni í þeirri trú að um galdrastafi væri að ræða og líklega notaðir
sem slíkir, samkvæmt þeirri þjóðtrú. Jochum réð letrið og kom þá í ljós að það
hermdi ekki af galdri heldur menningu þjóðarbrots sem lifði í landinu fyrir
tíð norrænna manna, einnig af samskiptum þess fólks við hina síðar komnu
landnema og af endalokum þess. Ritið allt taldi Jochum sig hafa í höndum,
70—80 síður, eftir að hafa raðað saman uppskriftum sínum.
Kristin kirkja hefur leikið grátt þá menningu sem fyrir er á þeim lands-
svæðum þar sem hún hefur fest rætur. Guðir frumbyggja orðið með tíman-
um að illvættum í ljósi tvihyggju hennar, frumbyggjar sjálfir villimenn, heiðni
ámælisverð í sjálfri sér, fomminjar óheillagripir, fornar leturgerðir bendlaðar
við fordæðuhátt (t. d. á Páskaeyjum). Um dæmi þarf ekki að fjölyrða, þau
eru flestum kunn. Síðast talið segir Jochum að hafi gerst á Islandi. Frumrit
af landnámssögu norrænna manna héðra var gerð undir ritstýringu kirkjunnar
manna eins og alkunna er, Islendingabók Ara fróða. Þessi þróun mála er trú-
verðug hafi á annað borð verið menning í landinu á undan hinni norrænu.
Jochum hefur mikið undir er hann endursegir þá menningarsögu. Sönn-
unargögnin vantar. En stam, gífuryrði, ofskynjanir eru ein sér ekki nægt til-
efni til að hafna vitnisburði manns, hafi hann horft gegn sterku ljósi á undan-
lega hluti gerast. Þýskur hóteleigandi, Daniken, ferðaðist milli heimshorna til
að finna gögn til stuðnings kenningu sinni um að ráðgátur mannkynssögun-
ar, og þær eru margar, yrðu skýrðar í einu lagi með ferðum vera frá öðrum
hnöttum til jarðarinnar á ýmsum skeiðum á tilvistartíð mannsins, einfaldanir
Dánikens, glæfralegar ályktanir, jafnvel falsanir hafa verið afhjúpaðar en bæk-
ur hans héldu eftir sem áður áfram að koma út í stórum upplögum. Einyrkj-
anum Jochum gekk þó ekki til gróðahyggja og að kasta rýrð á mannlegt at-
gerfi eins og hinum fyrrverandi hótelrekanda og núverandi auðmanni Dániken,
heldur að uppgötva sannleika sem skynsamlegu viti yrði komið yfir og láta við
sitja. Um þjóð sina einkum en einnig um vísdómsmál mannkyns yfirleitt.
Eftir því sem best er vitað lúrði Jochum á gögnum sínum, raunverulegum
eða ímynduðum, afritum, skinnblöðum, eins og ormur á gulli sínu. Og í ritum
smum er honum ósýnt um að visa máli sínu til heimilda sem geti orðið eða
séu aðgengileg öðrum en honum sjálfum. Eins og fleiri íslenskra utangarðs-
manna var mannfyrirlitning hans ósmá, tortryggni ærin svo að borgaraleg sál-
fræði ætti ekki í vanda að finna henni stað á spjaldskrám sínum. Ég get þess
til skýringar þvílíkum heimóttaskap manns sem var svo mjög í mun að ná til