Stúdentablaðið - 01.12.1954, Blaðsíða 40

32
STÚDENTABLAÐ
VOLTER ANTONSSON, stud. jur.:
Andlegt frelsi er horn-
steinninn
Sjálfstæði smáríkis gagnvart öðrum þjóðum
er svo nátengt andlegu frelsi þegna þess, að
þar verður vart á milli skilið. Ríki, sem kúgar
þegna sína og sviptir þá frelsi til orðs og æðis,
er fúið niður í rót og hlýtur að hrynja fyrr eða
síðar.
Það er dapurleg reynsla mannkynsins, að
allt frá upphafi vega, hefur ofbeldi og ofríki
viðgengizt í skjóli auðs og valda.
Öll mannkynssagan er frásögn um sífellda
baráttu gegn þeim fjötrum, sem mannsandinn
hefur verið hnepptur í. Er öllum sú saga svo
kunn, að óþarfi er að rekja hana hér.
Ef litið er frá Hliðskjálf á fullveldisdegi ís-
lendinga á því herrans ári 1954 og aðgætt,
hvernig ástatt er með þjóðum heims, verður
margt skrítið uppá teningnum og miður æski-
legt. Það kemur sem sé á daginn, að enn þá
er urmull ríkja, sem ekki búa þegnum sínum
viðeigandi frelsi til að mynda sér sjálfstæða
skoðun á mönnum og málefnum.
Milljónir manna búa í dag við stjórnarhætti,
sem raunverulega svipta þá þeim fríðindum
að geta með sanni titlað sig homo erectus.
Þessar milljónir búa í húmi kúgunar og liarð-
ræðis, sem er nátengt niðamyrkri miðalda.
Það er staðreynd, sem enginn má hnekkja,
að prentfrelsi blaða og málfrelsi manna eru
forboðin epli í aldingarði margra einvaldsherra
nútímans. Þar við bætist lögreglueftirlit og
skrípakosningar, sem eiga lítið skylt við þá
athöfn, sem gerir mönnum kleift að velja sér
forvígismenn í stjórnmálum.
Margir segjast vera orðnir leiðir á hjalinu
um frelsi og lýðræði. Slík hugtök þekkist ekki
nema sem skrautfat lýðskrumara og stjórnmála-
skúma.
Rétt er það, að fá orð bera menn sér oftar í
munn við hin ólíkustu tækifæri. En það fólk
sem misst hefur frelsi sitt og séð það kistulagt
ásamt ýmsum algengustu mannréttindum, dreg-
ur ekki dul á þá skoðun sína, að frelsið sé sál
mannsins jafn nauðsynlegt og ljós augum og loft
lungum. Þeir, sem reynt hafa tvenna tímana,
vita hvers virði það er að fá að tala, hugsa,
skrifa og lifa eins og þá lystir án þess að leggja
líf sitt að veði.
Enginn mun geta talið slíku fólki trú um, að
almáttkum stjórnvöldum bæri einum rétturinn
til að vera leyfishafi slíkra lystisemda. Og þeir,
er reynsluna hafa, verða ekki ákærðir fyrir að
tala um Ólaf konung án þess að hafa heyrt
hann eða séð. —
Landnemar Islands voru dýrkendur frelsis
og sjálfstæðis. Þeir vildu heldur flýja ættland
sitt og setjast að á eyðieyju í Atlantshaíi en
lúta harðstjórn Haralds konungs hárfagra.
ísland — land blárra fjalla og hvítra jökla —
varð í þeirra augum fyrirheitna landið, þar sem
þeir gátu óáreittir stofnað frjálst bændaþjóð-
félag.
íslendingar eiga flestum meira undir því
að andlegt frelsi landsmanna sé tryggt í hví-
vetna. Hornsteinn fullveldis þeirra og sjálf-
stæðis er sá, að hver einstaklingur sé sjálfbjarga
menntaður maður í siðuðu þjóðfélagi. An hins