Stúdentablaðið - 01.12.1969, Blaðsíða 23

í St. Johns í Nýfundnalandi er skóli, þar sem
sameinuð er öll kennsla í greinum fiskveiða og
fiskvinnslu. Fiskvinnslutækni er þar nú þriggja
ára nám og inntökuskilyrði er próf hliðstætt
íslenzku gagnfræðaprófi eða aðeins hærra. Við
þennan skóla stundar nú einn íslendingur nám
í fiskvinnslutækni.
Heimildir eru fyrir því, að sérstakir fiskiðn-
skólar séu starfræktir í Rússlandi og Japan. í
Þýzkalandi fer kennsla fram á iðnfræðslugrund-
velli auk háskólanáms. Fiskiðjuver gera náms-
samning við lærlinga og bókleg kennsla fer fram
í iðnskólum. Þetta ætti að nægja sem sýnishorn.
Hver verður framtíðarstaða íslenzks fiskiðnaðar
í skólakerfinu ?
Mér þykir rétt að nota þetta tækifæri til þess
að skýra í stuttu máli hugmyndir mínar um
nauðsynlegar aðgerðir í skólamálum fiskiðn-
aðarins. Ég ræði hér um fiskiðnaðinn en ekki
fræðslumál fiskiflotans. Þó vil ég geta þess, að
nauðsynlegt mun verða að efla og samræma
betur þá skóla, sem útskrifa yfirmenn á skipa-
flotanum. Ef til vill kæmi til greina að sameina
alla þessa skóla í einn og jafnvel að taka kennslu
i fiskiðnfræðum inn líka, líkt og gert er í St.
Johns skólanum
Fiskiðnskóli.
Þann 30. aþríl 1964 var samþykkt á Alþingi
ályktunartillaga um fiskiðnskóla. Samkvæmt
þessari þingsályktun skyldi skipuð nefnd til
þess að gera tillögur um fiskiðnskóla. Nefndin
var skipuð um haustið og skilaði áliti seint á
árinu 1966. Tillögur nefndarinnar voru í aðal-
atriðum þær, að stofnaður skyldi fiskvinnslu-
skóli. Inntökuskilyrði áttu að vera gagnfræða-
próf. Hlutverk skólans átti að vera að veita
fræðslu í fiskiðngreinum. Kennsla átti að vera
bókleg og verkleg. Námstími átti að vera tvö
ár. Að afioknu prófi áttu nemendur að hafa
öðlazt undirstöðukunnáttu, bóklega og verk-
lega til þess að geta tekið að sér ýmis störf, sem
krefjast nokkurrar sérþekkingar, svo sem verk-
stjórn, mats- og eftirlitsstörf, verkkennslu,
vinnuhagræðingu o.fl.
Fljótlega eftir að nefndin skilaði áliti fór að
halla undan fæti í efnahagsmálum þjóðarinnar.
Tillögurnar voru ekki lagðar fyrir Alþingi, en
í þess stað fól sjávarútvegsmálaráðherra á s.l.
ári Rannsóknarstofnun fiskiðnaðarins að koma
á fót námskeiðum í fiskvinnslu, með það í huga,
að slík námskeið gætu orðið vísir að skóla þeim,
sem koma skal. Námskeið þessi tóku til starfa
í haust með tveggja vikna námskeiðum í hrein-
lætisfræðum. Tvö námskeið hafa þegar verið
haldin og er ætlunin að halda áfram í vetur með
hreinlætisnámskeiðin, auk þess sem ætlunin er
að halda fleiri og fjölbreyttari námskeið í sér-
greinum fiskiðnaðarins.
Framhaldsdeildir gagnfræðaskólanna.
Á þessu hausti tóku til starfa framhalds-
deildir við einstaka gagnfræðaskóla, og er ætl-
unin að veita tveggja ára framhaldsnám í ýms-
um sérgreinum. Mér er kunnugt um það, að
verulegur áhugi er ríkjandi hjá sumum gagn-
fræðaskólastjórum á því að koma þar inn
kennslu í sérgreinum fiskvinnslu og sjávarútvegs.
Hefi ég þar sérstaklega í huga gagnfræðaskólana
í Vestmannaeyjum og á ísafirði.
Ég held, að menn séu sammála um það, að
verknámsdeildir gagnfræðaskólanna hafi ekki
náð þeirri útbreiðslu sem til var ætlast og ber
vafalaust margt til þess. Með núverandi skipu-
lagi gagnfræðaskólanna er þess varla að vænta,
að þeir geri annað en veita almenna menntun.
Um framhaldsdeildirnar gegnir öðru máli. Hitt
er svo annað mál, hvernig ætti að endurskipu-
leggja gagnfræðaskólakennsluna. Út í það mun
ekki farið hér.
Tækniskólinn.
Hugmyndir hafa verið uppi um það að hefja
kennslu í fiskvinnslutækni eða matvælatækni við
Tækniskóla íslands, en skólinn veitir nú ein-
göngu fyrri hluta menntun í 5 svokölluðum
aðalgreinum tæknifræði. Rökin fyrir því, að
fiskvinnslutækni er ekki kennd eru þau, að
grein þessi er ekki til í þeim skólum á Norður-
löndum, sem Tækniskólinn er í tengslum við.
Þetta tækninám þarf að koma og nemendur,
sem lokið hafa prófi frá áðurnefndum fisk-
vinnsluskóla, þurfa að eiga rétt til inntöku í
fiskvinnslutækni eða matvælatækni í Tækni-
skólanum.
Háskólinn.
Raddir eru nú uppi um það að breyta há-
skólanum og gera úr honum vísinda- og kennslu-
stofnun með hag þjóðarinnar allrar í huga,
jafnvel atvinnuveganna, en ekki eingöngu em-
bættismannanna. Háskólinn getur þjónað fisk-
iðnaðinum á margan hátt og jafnframt þjónað
sínu eigin hlutverki sem vísindastofnun. Auk
þeirra greina, sem þegar eru kenndar, ætti að
taka upp sem aðalgrein nám í rekstrartækni,
nám í matvælavísindum og nám í efnaverk-
fræði með sérstakri áherzlu á undirstöðugreinar
matvælafræða. Háskólinn ætti að stefna að því
að verða leiðandi vísindastofnun í fiskifræðum,
haffræði og fiskvinnslufræðum. Nám í efna-
verkfræði ætti a.m.k. fyrst í stað ekki síður að
miðast við þarfir íslenzks matvælaiðnaðar en
íslenzks efnaiðnaðar.
Háskóli íslands hefir til þess góð skilyrði að
geta orðið leiðandi vísindastofnun á sviði hag-
nýtra grundvallarvísinda sjávar og sjófangs.
Lokahugleiðingar.
Háskólanefnd hefir nú skilað áliti og skóla-
málin eru enn einu sinni í sviðsljósinu. Þau hafa
reyndar verið á oddinum í nokkur ár. Það munu
hafa verið ádeilurnar á landspróf, sem hleyptu
skriðunni af stað, en skólamálin í heild fléttuð-
ust brátt inn í umræðurnar. Fyrst í stað virtust
fræðsluyfirvöldin og kennarastéttin taka á-
deilum illa, en nú virðist sem kennarastéttin
standi í fremstu víglínu þeirra, sem deila á skipu-
lagið. Óánægja er greinilega mikil, hún er á-
berandi meðal kennara, námsfólks og þjóðar-
innar allrar. Hún stafar meðal annars af því, að
skólarnir eru of innilokaðir, of einangraðir, of
mikið úr tengslum við atvinnulífið og þarfir
þeirrar þjóðar, sem skólaæskan er hluti af. Úr
þessu þarf að bæta og ætti ekki að vera ýkja
erfitt.
„Bókvitió veróur i askana látió"
23
STÚDENTABLAÐ