Stúdentablaðið - 01.12.1969, Blaðsíða 24

Framtíð
háskólabúvísinda
Grein eftir
dr.Stefán Aðalsteinsson, búfjárfrœðing.
Undanfarna áratugi hefur allmikið verið um
það rætt og ritað að stofna búvísindadeild við
Háskóla íslands.
Á sama tíma hefur mikið verið rætt um mögu-
leikana á því að efla Framhaldsdeildina við
búnaðarskólann á Hvanneyri og stofna full-
kominn landbúnaðarháskóla á þeim grunni,
sem þar er fyrir.
Að mínum dómi verða búvísindadeild við
Háskóla íslands ekki gerð fullkomin skil, nema
fyrst verði skoðað niður í kjölinn, hvað Fram-
haldsdeildin á Hvanneyri hefur upp á að bjóða.
Það virðist lítil ástæða til að stofna til bú-
vísindadeildar við H.í. og leggja niður Fram-
haldsdeildina á Hvanneyri, ef Framhaldsdeild-
in getur með lítilli viðbót sinnt þvi hlutverki,
sem búvísindadeild við H.í. er ætlað.
Eins er lítil ástæða til að láta tilveru Fram-
haldsdeildarinnar tefja tilkomu búvisindadeild-
ar við H.Í., ef fyrirsjáanlegt er, að Framhalds-
deildin gegnir öðru hlutverki heldur en búvís-
indadeild við H.í. er ætlað, eða er Framhalds-
deildin á of langt í land að fullnægja þeim kröf-
um, sem gera verður til vísindalegrar menntunar
í landbúnaði.
Fram til þessa hafa íslendingar orðið að
sækja háskólamenntun í búvísindum til annarra
landa. Einna flestir hafa sótt menntun sína til
Den kgl. Veterinær- og Landbohöjskole í Kaup-
mannahöfn, en á síðari árum hefur þeim fjölgað,
sem sækja menntun sína til Norges Landbruks-
högskole á Vollebekk í Noregi.
Allmargir hafa numið í Bretlandi, nokkrir í
Sviþjóð og nokkrir í Bandaríkjunum.
Allmikill munur er á þeim háskólum, sem
hafa útskrifað íslenzka landbúnaðarkandidata,
bæði að því er varðar inntökuskilyrði og náms-
efni.
í Danmörku og Noregi hefur stúdentspróf
t.d. ekki verið fullkomin skylda, heldur hefur
verið hægt að taka sérstakt undirbúningsnám
undir háskólana í þessum löndum og hefja nám
í háskólunum, ef frammistaða í undirbúnings-
námi þessu hefur verið nógu góð. í báðum þess-
um skólum hefur mikil áherzla verið lögð á
hagnýta þekkingu á landbúnaði. í Noregi er
búnaðarskólapróf skilyrði fyrir inngöngu og
eins, þó að um nemendur með stúdentspróf sé
að ræða, en í Danmörku hefur búnaðarskóla-
próf ekki alltaf verið gert að skilyrði, ef umsækj-
andi hefur stúdentspróf. Inntökuskilyrði i land-
búnaðarnámi við aðra háskóla erlendis mun
yflrleitt vera stúdentspróf án nokkurra sérstakra
krafna um undirbúning í landbúnaði.
Framhaldsdeildin á Hvanneyri var stofnuð
árið 1947 og útskrifaði fyrstu nemendurna árið
1949.
Tilgangurinn með Framhaldsdeildinni var
fyrst og fremst sá að bæta úr tilfinnanlegum
skorti á héraðsráðunautum á vegum búnaðar-
sambandanna.
Lengi vel var námið við Framhaldsdeildina
tveggja vetra og eins sumars nám, og var krafízt
búnaðarskólaprófs með I. einkunn og almenns
undirbúningsnáms, sem mun að meðaltali hafa
verið einhvers staðar á milli gagnfræðaprófs og
stúdentsprófs.
Árið 1965 var samþykkt ný reglugerð fyrir
Framhaldsdeildina á Hvanneyri, og með henni
var námstíminn lengdur úr tveimur vetrum í
þrjá. Inntökuskilyrði voru eftir sem áður bún-
aðarskólapróf með I. einkunn (7.25), en auk
þess er nú krafízt annaðhvort stúdentsprófs
eða góðrar frammistöðu úr eins vetrar undir-
búningsnámi, þar sem kennd eru tungumál, er
svarar til málakunnáttu í stærðfræðideildum
menntaskólanna og jafngildi máladeildarnáms
í stærðfræði.
Með lengingu námstímans hefur fjölbreytni
í námsgreinum aukizt og námstími í aðal-
greinum lengzt.
Náminu er nú háttað þannig, að á I. ári eru
kenndar 12 stundir á viku í efnafræði, þar af
helmingur verklegt, í eðlisfræði eru 6 stundir á
viku, þar af 3 i verklegu, í grasafræði 7 stundir,
þar af 3 í verklegu, í gerlafræði 3 stundir, þar
af ein í verklegu og auk þess 4 stundir í lifeðlis-
fræði, 3 stundir í stærðfræði og 1 stund i söng
á viku. Samtals eru því kenndar 36 stundir á
viku á 1. ári, þar af 13 verklegar.
Á tveimur seinni námsárunum í Framhalds-
deildinni er eftirfarandi tíma á viku veitt í þær
námsgreinar, sem kenndar eru hvorn vetur:
Jarðræktarfræði 12 st., þar af 1 st. verklegt, bú-
fjárfræði 16 st., þar af 4 st. verklegt, mjólkur-
fræði 1 st., erfðafræði 3 st., búnaðarhagfræði
4 st., búreikningar 3 st., þar af 1 stund í verk-
legu, hagfræði, almenn, 2 st. atvinnusaga 2 st.,
landbúnaðarlög 1 st., véla- og verkfærafræði 6
st., þar af 2 verklegar, byggingafræði 2 st., ís-
lenzka, þar í framsögn 4 st., tilraunareikningur
3 st., sálarfræði 2 st., líffærafræði 2 st., dýra-
fræði 1 st., steina- og jarðfræði 2 st., fiskirækt
1 st., landmælingar og teiknun 3 st., þar af 2 verk-
legar, söngur 2 st. Samtals verður námið 36
stundir á viku hvort ár, og alls er gert ráð fyrir
27 vikna námstíma á námsárinu.
Námsefnið á 2. og 3. ári er að miklu leyti
sniðið eftir námsefninu við landbúnaðarhá-
skólana í Noregi og Danmörku, en lagað að
íslenzkum aðstæðum, eftir því sem föng eru á.
Heimilt er að nota allt að 1 mánuð að suinri
bæði surnrin milli námsvetra til sumarnám-
skeiða, og skulu þá fyrra sumarið haldin nám-
skeið í grasasöfnun, landmælingum, dýraskoð-
um o.fl., en síðara sumarið í rannsóknaverk-
efnum, verklegum tilraunastörfuin, verkfæra-
athugunum o.fl.
Hver nemandi skal skila aðalritgerð fyrir
lokapróf, og skal hún fjalla um efni, er hann
velur með aðstoð kennara.
Prófskírteini að loknu námi veitir rétt til að
nota titilinn búfræðikandidat (B.Sc.) samkvæmt
reglugerðinni.
Sú leið, sem valin hefur verið við menntun-
ina á Hvanneyri, byggir að verulegu leyti á
öðrum leiðum að náminu heldur en stúdents-
prófi. Að vísu sækja alltaf nokkrir stúdentar
nám í framhaldsdeildinni, en þeir hafa fram til
þessa verið í miklum minnihluta.
Þessi mismunur á undirbúningi undir nám í
Framhaldsdeildinni á Hvanneyri og námi við
Háskóla íslands gerir það að verkum, að námið
á Hvanneyri verður tæplega talið heyra undir
akademiskt nám í þeim skilningi, sem í slíkt nám
hefur verið lagður fram til þessa.
Þó hafa nokkrir nemendur frá Framhalds-
deildinni stundað sérnám í búvísindum við
erlenda háskóla. Þá hafa þeir yfirleitt tekið eitt
ár í almennu landbúnaðarnámi við erlendan
landbúnaðarháskóla, áður en sérnámið hófst.
Þannig hafa tveir Hvanneyrarkandidatar tekið
lisensiat-próf frá Norges Landbrukshögskole
með ágætum árangri, og sá þriðji er langt
STÚDEWTABLAÐ
„Bókvitið verður i askana látið1’*
24