Fálkinn - 21.12.1929, Blaðsíða 27

F Á L K I N N
27
GUÐMUNDUR Á HÁEYRI
Vjer, sem lifum á vjelamenningar-
öldinní, en erum uppaldir i gamla
stílnum, hljótum að leggja fyrir okk-
ur þá spurningu, hvort fólliið verði
duglegra og verkhyggnara með nýja
laginu, en það var fyrrum. Þó jeg sje
cinn af þeim mönnum, sem er upp-
alinn á þeim tímn, sem öll likamleg
vinna, bæði á sjó og landi var fram-
kvæmd eingöngu með likamsafli, ætla
jeg nú i bráðina að láta hinni ofan-
nefndu spurningu ósvarað. En liins-
vegar vikli jeg minnast að verðleik-
um þeirrar stjettar manna á íslandi,
sem vegna vjelanna eru að hverfa úr
sögunni, og hafa orðið að liopa af
hólmi margra aldn gamalla baráttu.
Þessi stjett manna er hin gamla og
góða báta-sjómannastjett, en því inið-
ur hefi jeg ekki tök á að minnast
nema örfárra einstakra manna að
þessu sinni. Þó inun jeg minnast eiii-
stftkra manna, sem hendi eru næstir,
eftir þvi sem jeg hefi frekast föng til.
Vil jeg þá byrja með þvi, að ininn-
ast þess formanns, sem alkunnur er
um alt Suðurland og viðar.
Guðmundur ísleifsson á Háeyri á
Kyrabakka, er fæddur á Götu í Mýr-
dal i Vestur-Skaftafellssýslu 17. janú-
ar 1850. Guðinundur er systursonur
Kiriks, sem bjó í Hlíð i Skaftártungu.
Kirikur og bræður hans voru alkunnir
dugnaðarmenn og nafnkunnir fyrir
karlmensku; licfur Guðmundur sótt
allmjög karlmensku, kjark og gjörful-
leika í móðurkyn sitt. —- Kins og sjá
má, er Guðmundur nær 80 ára að
aldri, er þvi hæltur öllum sjóförum,
og sestur í „helgan stein“.
Ennþá er bin aldna sjóhetja l'urðu
ern, eftir aldri, og sjer maður enn,
þar sem Guðmundur ísleifsson er:
mann, mikinn vexti, mjög karlmann-
legan, hvitan fyrir hærum og svo til-
komumikinn, að maðuí er ekki i vafa
uin, að þar hefir cnginn ineðalmaður
vérið, sem Guðmundur er.
Guðmundur byrjaði formensku sina
á Eyrarbakka 1874, og komu þá brátt
í ljós hjá honum allir hinir bestu
formannskostir, bæði aflasæld, óbil-
andi kjarkur og karlmenska; varð
Guðmundi því brátt gott lil vaskra
drengja, sem háseta á skip sitt, og það
svo, að hann mun ávalt alla sina
löngu formannstíð, hafa liaft „valinn
mann við hverja ár“, því allir dug-
andi drengir kusu að vera háestar hjá
slikum aflamanni og sjóhetju.
Frá einstökum atvikum i formanns-
sögu Guðmundar, liefi jeg ekki tök á
að skýra. En þess vil jeg þó geta, að
Guðinundur var annálaður að öllu
leyti, svo óvíða voru taldir lians jafn-
ingjar, og var ei ininst haft orð á,
hversu Guðmundi var afar sýnt um
að fást við liið ægilega brim, bæði á
Kyrarbakka og viðar austan fjalls, og
flestir fóru að hans dæmi þegar
skjótra ráða þurfti við brimlendingar.
Guðinundur stundaði ávalt sjó á
opnu skipi. .4 vetrarvertiðinni mun
liann að jafnaði liafa haft á skipi sinu
10—12 mennn.
Korinaður var Guðmundur milli 40
—50 ár, og farnaðist ávalt vel og
slysalaust, er það og gleðilegt fyrir
hann i ellinni, að hafa Iagt niður
hinn langa, erfiða og liættulega starfa
án þess að slys eða önnur sjerleg
óliöpp hafi að hönduin borið, og vita
þó margir, liversu oft verður að tefla
á tvær hættur, þegar etja þarf við liið
mikla ofurefli, liæði storma og æðis-
gengna hafsjói, að vopnin á móti
þessu heljarafli voru karlmenska og
óbilandi kjarkur formanns og há-
scta, og ekki síst snarræði og hyggju-
vit formanns.
Hinir litlu opnu bátar, sein í margar
aldir voru notaðir til fiskiveiða lijer
á landi voru sannarlega eklii stör-
vaxnir móts við hina risavöxnu haf-
sjói.
Jeg get ekki skilið svo við linur
þessar, að láta þess ógetið, að kona
Guðmundar fsleifssonar er frú Sigriður
Þorleifsdóttir frá Háeyri, mesta sæmd-
ar- og prýðiskona. Var heimili Jieirra
hjóna i marga áratugi talið annað
inesta gestrisnu- og höfðingsheimilið
austan fjalls.
11. Þorkclsson.
Verkamaður einn við járnbraut í
Englandi mun vera einhver mesti
tungumálamaður, sem menn þekkja.
Ilann talar 22 tungumál, en hefir þó
lítillar mentunar notið, þvi hann hef-
ir alla tíð verið bláfátækur.
Varastu að sitja of lengi við morg-
unverðinn. Það endar þá með því að
þú verður að flýtja þjer um of til
vinnunnar á morgnana, en það er
taugunum eklti holt að lifa i sifeldri
liræðslu við að koma of seint.
ÞÓRUNN A. BJOR N SDÓTTI R
LJÓSMÓÐIR
Hún er fædd 30. des. 1859. Ekki
er ofmælt þó sagt sje, að Þórunn
sje einhver vinsælasta kona þessa
bæjar. í aldarfjórðung rúman
hefir hún stundað starf sitt af
hinni mestu prýði. Fimm ára
gamla dreymdi hana um að verða
Ijósmóðir. Og vissi hún þá ekki
hvað það var. Elti hún ær og aðr-
ar skepnur upp um fjöll og út
um haga til að líkna þeim. Gast
föður hennar vel að ásetningi
dóttur sinnar en móðirinni mið-
ur. Mælti hún svo að betra væri
fyrir Þórunni sína að hún lærði
að þjóna sjer fyrst, áður en hún
tæki að leggja stund á lækning-
ar. Sem dæmi upp á fágætan á-
huga Þórunnar fyrir starfi sinu
og læknisfræði yfirleitt má nefna
það, að fyrir mörgum árum síðan
þegar fyrst skildi gera keisara-
skurð á konu einni, sem ekki gat
fætt, hlakkaði Þórunn mjög til
að mega vera við. Tókst skurður-
inn vel en barnið var liflítið og
liðkaði hún það í þrjá tima áð-
ur en hún gat fengið það til að
anda. I sama mund var hjer á ferð
sjerstaklega fágætur píanosnill-
ingur, pólskur, sem mikið var
dáðst að. Fórust Þórunni svo orð
um þetta atvik, að enginn mundi
liafa orðið hrifnari af að heyra
list snillingsins en henni að
heyra barnið gráta. Kallaði hún
hann „keisarann" sinn og lagði
mikið dálæti á hann.
Það hefur verið harmur Þór-
unnar að hún ekki hefir getað
Nýlega var lialdin hundasýning í
London. Þar vakti sjerstaka athygli á-
liorfenda undarlegur hundur frá Af-
riku, sem var liárlaus. Fólk til sveita
á Egyptalandi hefir þá trú, að þessir
hundar geti læknað sjúka. Hárlausir
liundar þar í landi eru betri en nokk-
ur læknir. Fólkið heldur, að ef sjúkur
maður lætur slikan hund liggja á
notið meiri læknismentunar. En
segja má að hún sje að náttúru-
fari læknir góður og vel mentuð
ljósmóðir, hefir siglt þrisvar til
að fullkomna sig.
Á fimtugsafmæli Þórunnar
hjeldu konur henni samsæti og
sátu það 300 konur. Nú er i ráði
að heiðra Þórunni á sama hátt.
Það má um Þórunni segja, að
hún er kona grandvör og orð-
fá og hlýtur traust allra sem
kynnast henni, merk kona og
mikilhæf.
brjóstinu á sjer um stund, bá batni
manninum. Hundasýningar eru mjög
almennar á Englandi. í fyrra voru
haldnar 1753 slikar sýningar þar í
landi.
Um daginn var Stradivarius-fiðla
seld í París fyrir eina miljón franka.
í
írl<'ruuu:iial)ildiiini á I^ana:av«‘t>r 3
er stærra úrval af góðum jólagjöfum en nokkru sinni áður, I. d.:
gleraugu,
umgerðir og falleg
hulstur.
[má e.t.v. skifta
eftir jól.]
Munið: Lgv. 2.
lindarpennar:
SHEAFFER’S, Parker,
MONT BLANC,
Columbus, CAPACITY.
Allir með ábyrgð!
Blek og blyantar.
Stækkunargler og stækkunarspeglar.
Mahogni, eik,
með eða án
hitamæla.
Prisma-, Leikhús-,
ferða- og
sjókíkirar.
Alt til raksturs: GILLETTE og slípuvjelarnar frægu.
TVÍBURA-
| Varist
hnífar og skæri.
eftirlfkingar |
Teikniáhöld, hallamælar, reiknikvarðar,
áttavitar, smásjár, veðurhús, vasaljós.
hitamælar, hæðamælar, kortmælar.