Fálkinn - 21.06.1930, Page 5

100 bls. 1 króna
Þegar íslendingar halda há-
tíðlega þúsund ára minningu
elsta löggjafarþings lieimsins,
Alþingis, hlýtur hugurinn að
hvarfla til liðinna tíma. Saga
Alþingis er saga þjóðarinnar. Á
Þingvelli var miðdepill þjóðlífs-
ins og í gerðum Alþingis, góð-
um og vondum, endurspeglaðist
ástand þjóðarinnar á hverjum
tíma.
Mönnum er tamast að minn-
ast hins fgrsta frœgðarskeiðs
Alþingis, á söguöldinni. Þaðan
eru glæslar minningar i hugum
núlímamanna; þær minningar,
sem sagan hefir varðveilt um
liðnar aldir.
Menn tala síður um það tíma-
bil, sem þá tók við — eftir að
æðsta valdið var komið í hend-
ur erlendum konungum. Og
menn tala enn síður um hnign-
un Alþingis eftir að einveldi
komst á, og þó allra síst um
nótt Alþingis, fgrslu fjóra ára-
tugi síðustu aldar, þegar „Al-
þing var horfið á braut".
Af öllu því, sem vert er að
minnast á þúsund ára hátíð Al-
þingis, er fgrst og fremst að
minnasl þcirra manna, sem vjer
eigum það að þakka, að við get-
um haldið þessa hátíð. Mann-
anna, sem endurvöklu Alþingi
og mannanna, sem börðust fgrir
því, að Alþingi Islendinga grði
meira en nafn eða endurminn-
ing.
Um aldamótin 1800 virðast
sumir ráðandi Islendingar vera
því fegnir, að Alþingi skuli vera
liðið undir lok í þeirri mgnd er
það síðast var þá, og orðið að
dómstóli í Regkjavík. En
sá skilningur ráðandi manna
varð ekki nema stundarfgrir-
brigði og hjá allri aíþgðu
manna mun, þrátt fgrir al-
menna örbgrgð og vesaldóm,
Alþingi liafa lifað í meðvitund-
inni eins og áður. Benda til
þessa líkur af því, sem fljótt
skcði. Tæpum þrjátíu árum
síðar koma Fjölnismenn til
sögunnar og þeim tekst að
sannfæra þjóðina um, að Al-
þingi verði að endurreisast. Jón-
as Ilallgrímsson grkir Ijóðin,
sem enn eru vinsælust allra, á
tungu þjóðarinnar og Tómas
Sæmundsson eggjar menn lög-
eggjan til þess að fá þá til að
þora að hugsa.
Og svo kemur Jón Sigurðsson,
stjórnmálamaðurinn og sáir í
þann akur, sem skáldið og lmg-
sjónamennirnir liöfðu plægt. Sá
akur varð seinsprottinn — en
hann spratt. Ilinni óþregiandi
elju Jóns Sigurðssonar eigum
við komandi hálíðisdaga mest
að þakka og hans minnig verð-
ur að halda hæst á lofii á hinni
miklu þjóðliálíð.
En lika minningu þeirra, sem
hjeMu áfram verki hans fram
á þennan dag, bæði lifandi
manna og liðinna. Benedikts
Sveinssonar, Hannesar Hafstein,
Björns Jónssonar, Jóns Magn-
sonar, Bjarna frá Vogi og
margra fleiri,
Liðin saga Alþingis segir
þjóðinni þann sannleika mest-
an, að ófriður í landi hefir jafn-
an verið fgrirboði hnignunar,
en sameining til stórræða und-
anfari blómgunar i þjóðlífinu.
Oft hefirróstusamt verið í stjórn-
málalífi þjóðarinnar og svo er
nú. Alþingishátíðin ætti að gefa
ráðandi mönnum þjóðarinnar
tilefni til þess að minnast regnsl-
unnar, og strengja þess heit, að
berjast með göfugmensku og
fgrir heill alþjóðar, svo að kom-
andi áratugir bæru þess menjar,
að íslensk þjóð gæti lært af
regnslu.
Ef Alþingishátíðin gæti orðið
friðarhátíð mundi þjóðin
búa að því tugi ára eða jafn-
vel aldir. Ef allir íslendingar
koma á Alþingishátíðina með
þann þögla eið í minni, að
þeir skuli jafnan láta hag
fósturjarðarinnar sitja fgrir sín-
um hag og sinna vina, að þeir
skuli jafnan reka erindi sín í
sama anda og þeir menn á liðn-
um öldum, er þjóðin telur nú
bestu mennina og að þeir skuli
umfram alt elska sannleikann.
Öll við, sem nú lifum, höfum
þá von um framtíð íslands, að
niðjar okkar halda síðar meir
hátíðlegt 2000 ára afmæli elstu
þingsins í heimi. — Árið 2.930.
—Það er á valdi okkar, sem lif-
um fgrir og eftir afmælið, sem
nú fer í hönd, hvort minning-
arnar frá fgrri hluta 20. aldar
verða jafndgrmætar eftir þús-
und ár, og okkur eru minning-
arnar frá því fgrir þúsund ár-
um.
Þegar við komum á Þingvöll
i lok næstu viku, verður flest-
um okkar reikað um þær hell-
ur hraunbreiðunnar, sem talinn
er sögulegasti staður fslands, og
heitir Lögberg. Þá ættu allir að
minnast þeirra viðburða, sem
eru að skapast. Því þeir verða
lengsti kaflinn í sögu Alþingis
2.930.
Gleðilega hátíð!