Fálkinn - 21.06.1930, Blaðsíða 14

14
F A I. K I N N
í *
o ®
#
o
*
o
o
♦
o
*
o
í í
0.«H,,.ooO••*«(.• O••'Hl O 'K,,' ©••%«O-'lli^o©•••II...O••'«.«O-Kw •"li,.-0'"l|»-O■•%.■ O "II..-O•"«..• O■•%■■ O •"»«•• O•"llc-O ■•%■■ O -"ll»-.0•"«.-O•"II..-ó
Sköpun Þingvalla.
Eftir P. lma Hannesson rektor.
Alt cr breytingum háð. Vísintlin
kenna oss, að enginn lilutur sje að
öllu hinn sami i dag og hann var í
gœr. Og árin sem líða láta eftir sig
drjúg ummérki á öllu, sem er, lönd-
um og liröndum. Sumt þroskast, ann-
að hrörnar, en alt hreytist, skapast
og glatast. Þannig fer mannanna son-
um. Þannig fer og um jörðina: fjöll
og dali, stein og stál.
Á hverju vori velta árnar fram
kolmórauðar af sandi og leir, scm
þœr hera úr fjöllum frrm og alt út
á sæ. Skriður falia. Vindur gnýr fjöll,
og hafið sverfur strendur. Römm öfl
orka á jörðina og leitast við að rífa
hana niður, og ef þau væru ein í leik,
mundu þau um s'ðir jafna Iiin hæstu
fjöll við sæ, þvi að þó að fjöllin sjeu
mikii og traustleg eru þeim þó tak-
mörk seít, en tímanum engin. En
jarðeldar lilaða upp eldfjöll og veita
hrauni á hraun ofan. Löndin lyftast
og síga, hrukkast beyglast og brotna
fyrir hinum duldu öflum í djúpi jarð-
arinnar. Þannig orka tvenn öfl á jörð-
ina og eiga í s feldu stríði. Önnur
rifa niður. Hin hlaða upp. Önnur
„vega upp tindana“. Hin jafna þá við
sæ. Landslag og slaðhættir, f,öll og
dalir, lönd og álfur, alt er þetta til
orðið fyrir starf og slríð þessara afla,
og alt er þetta að breytast sífeldlega.
Jörðin er ekki fullsköpuð og verður
það aldrei. Jörðin er að skapast.
í hverju einasta landi jarðarinnar
berjast þessi öfl, en hvcrgi sækjast
þau fastar en hjer á landi.'Hjer er
jörðin að skapast fyrir augum vorum.
— Þingvellir og landið umliverfis þá
sýnir glögglega þetta mikilfenglega
sköpunarstarf náttúrunnar. Náttúr-
unnar, sem reisir og rífur, elur og
tortímir. Hvernig hefir þetta lista-
verk nátiúrunnar orðið til? Lítið á
Þingvallavatn og Þingvallahraun,
Súlurnar, Skjaldbrcið, Hrafnabjörg,
Tindaskaga, Kálfstinda og Hengla-
fjöllin. Hvernig og hvenær liefir alt
þetta skapast? —
Jeg skal nú í örstuttum dráttum
segja sögu Þingvalla, eins og fræði-
menn ætla að liún sje, eftir þeim
meginrúnum, sem náttúran sjálf hef-
ir reist á hinum fornhelga stað, en
rjett er þess að geta, að margar
þeirra rúna eru enn óráðnar og bíða
komandi fræðimanna og komandi
kynslóða, þeirra sem meira girnast
að vita um sögu lands sins en sú
sem nú lifir eða lifað hafa frá því
að Snorri goði spurði á Alþingi forð-
um. „Hvat reidduz goðin þá, er hir
hrann hraunit, er nú stöndu vcr á?“
Og saga mín hefst fyrir tugum þús-
unda ára, á liinni miklu jökulöld.
Yfir öllu landinu liggur bláhvít jökul-
hreiða, svo að hvergi sjer á dökkvan
d.l, nema í svartar hamrahyrnur út
til stranda. Á þessum tíma eru eldgos
tíð, einkum inni í landinu. Aska, gjall
og hraunslettur berast út á jökulbreið-
una, sökkva til botns og lilaðast sam-
an undir jökulfarginu. Þannig ætla
menn, að hin mikla móbergsbreiða
uin mitt landið hafi skapast. Svo líða
þúsundir ára. Eldur og ís skapa larid-
ið og móta, en enginn kann frá þeim
undrum að greina, sem verða í þeirri
viðureign. Seint á þessum tiina taka
mikil eldfjöll að stinga kollunum upp
úr jökulbreiðunni. Þau hlaðast upp
og hækka og spúa eldi og eimyrju
yfir hinn hvíta jökul. Þannig skap-
ast Henglafjöllin, Súlur og Ármanns-
fell, Hrafnabjörg, Kálfstindar og
Tindaskagi. — Og enn liða ár og ald-
ir. — Jökulbreiðan tekur að þverra.
Ilægt og liægt víkur jökullinn til baka,
og geysimikill skriðjökull liggur fram
um Þingvalladalinn, milli eldfjall-
anna, sem gnæfa við himinn á báðar
hendur. Og loks er landið örísa, og
Þingvalladalurinn breiðir faðminn
móti hinum fyrstu frjóum, sem sunn-
anblærinn ber inn yfir hið frumvaxta,
örlöglausa land.
Og þannig líða þúsindir ára. Gróð-
urinn grær í hinum þöglu, ónumdn