Fálkinn - 21.06.1930, Qupperneq 33

F Á L K I N N
33
Bústaðir Alþingis.
Það liggur nær að halda að
þinghald liafi lagst niður hjer á
landi fyrir húsnæðisleysi. Fram-
an af öldum liefir þíngið jafnan
verið lialdi undir beru lofti, og
þó er þess aldrei getið, að þing-
hald liafi farist fyrir vegna ó-
veðurs, þó að hlífðarföt liafi vit-
anlega verið ófullkomin í þá
daga. En þegar kemur fram á 17.
öld hafa þingmenn verið orðnir
svo kulvísir að þeir fundu þörf
til að halda fundi undir þaki,
enda hefir móðurinn ekki verið
mikill í þeim í þá daga. Var þá
bygð tóft á vesturbakka Öxarár,
sem en sjest móta fyrir, og tjald-
að yfir liana dúki meðan á þingi
stóð. Var það sama tilhögunin
og menn áður höfðu haft á búð-
um sínum. En árið 1691 var hús
bygt á sama stað til þinghalda.
Þetta alþingishús hefir líklega
aldrei verið sjerlega vandað og
auk þess liefir því verið haldið
illa við. Svo mikið er víst, að
þegar kemur fram undir lok álj-
ándu aldar er liúsið orðið svo
Jirörlegt, að ýmsir þingmenn
telja lieilsu sinni liættu húna af
að sitja þar á fundum og auk
þess svo að falli lcomið, að giska
má á, af ummælum sumra
manna, að húast liafi mátt við,
að liúsið hryndi þá og þegar yfir
þá, sem í því voru. Þing var síð-
ast lialdið þarna sumarið 1798.
Þegar Alþingi var endurreist
var Latínuskólinn í smíðum. Var
liann langstærsta og fullkomn-
asta bygging landsins í þá daga
og enda lengur, og ein af til-
komumestu byggingum Reykja-
vílcur enn í dag. Skólinn var
smíðaður i Noregi úr gildum við-
um, sem setlir voru svo saman
þegar hingað kom og stofur all-
ar múrfóðraðar að innan. Þótti
skólinn sjálfkjörið samkomuhús
þingsins og þar var það lialdið
frá 1845 til 1881, í salnum á ann-
ari hæð í vesturenda sliólans,
þeim, sem nú eru liátiðasalur
lians. Geymir Latínuskólinn
þannig minninguna um þau þing
sem liáð voru um daga Jóns
Sigurðssonar, og segja þeir
menn, sem til ára eru komnir,
að vel liafi mátt heyra til lians
neðan af Lækjargötu, er glugg-
arnir voru opnir, er liann lijelt
ræður sínar. Þjóðfundurinn 1851
var líka lialdinn í skólanum, liin
merlvilcga samkoma, þar, sem
úr slcar um það livort íslending-
Mentaskólinn i Reykjavík.
ar ættu að vægja í sjálfstæðis-
málinu eða leggja út í liina
löngu haráttu fyrir sjálfstæði
sínu.
Árið 1881 var lokið við að
ljyggja Alþingishúsið. Var það
fyrsta stórbyggingin, sem lands-
menn rjeðust í að reisa, eftir að
þeir fengu sjálfræði i fjármál-
um. Húsið var hygt úr grásteini
og vel til þess vandað; er lier-
Jjergjaskipun þess í aðalatriðum
liin sama nú og var í fyrstu. Á
fyrstu liæð eru stofur, sem Há-
slcólinn liefir notað síðan liann
var stofnaður, en áður var þar
Landsbókasafnið. Á annari liæð
eru deildarsalirnir báðir og er
liæð þeirra tvöföld, svo að þeir
ná líka um þriðju hæð. Á annari
liæð er ennfremur slcrifstofa Al-
þingis, lestrarsalur þingmanna,
herbergi forseta og stofur til
nefndastarfa og blaðamannalier-
bergi og á þriðju hæð íbúð skrif-
stofustjóra Alþingis.
Húsið bygði danskur stein-
smiður og byggingameistari,
Bald að nafni.