Fálkinn - 07.06.1933, Qupperneq 14

12
F Á L K I N N
Norskiar vjelaíömaðiar
Vjclaiðnafiarframléiðsla NorfS
liuúma hcfir eignast sivaxandi
markað á íslandi. Stafar þelta
af þvi, að ávalt er leitast vin
að framleiða vandaðar vörur,
en jafnframt 'hafa verslunarvið-
skifti landanna fengið livaln-
iiigu og stvrk af verslunarsamn-
ingum og eigi livað sist af gagn-
k ;emri samúð og þeirri skyld-
leikakend, sein tengir íslendinga
og Norðmenn saman.
Spfrallurbina frá A/S Kværner
Briiff.
Samtöluandvirði útflutnings
norska vjelaiðnaðarins til ís-
lands líefir hin síðari árin num-
ið um. 1 miljón krónum á ári
og eru helstu vörutegundir inn-
an þessa flokks túrbínur, glóð-
liausamótorar, kranar, hleðslu-
tæki, vjelar lil síldarbræðslu-
stöðva, elektrokemisk áliöld,
handvinnutæki, svo sem skófl-
ur, liakar og axir o. f 1., naglar
saumur, lióffjaðrir og önglar.
. Skal hjer að neðan sagt i fá-
um dráttum frá þeim greinum
norsks vjelaiðnaðar, sem íslend-
ingar einkum kaupa.
ilin stórkostlega orkumergð
virkjanlegrar vatnsorku í Noi’egi
hefi.r skapað svo góð skilyrði
fyrir viðgangi framleiðslu vatns-
orkuvjela, að norsk túrbinu-
smíði stendur nú framarlega.
einnig á alþjóða mælikvarða.
Túrbinur, smíðaðar i Noregi,
eða gerðar eftir norskum teikn-
ingum, liafa verið settar upp í
mörgum vatnsorkulöndum.
Iíitl af forustufirmunum i
þessari grein hefir verið A/S
KværnerBrug í Osló, sem á und-
anförnum árum hefir komið
tram með virkilegar umbætur
i tilliögun þessara vjela og smíði
þeirra.
bá hefir smíði mótora, ekki
síst fyrir fiskiskip fleygl mjög
fram i áttina til fullkomnunar
og þær tegundir norskra mótora
sem mest eru notaðar standa
fyllilega jafnfætis erlendum teg-
undum. Hefir norskum mótor-
verksmiðjum tekist að smíða
mótoratégundir, sem einmitt
liæfa vel í þessu augnamiði og
í fullum mæli standast liinar
ströngu kröfur, sem gerðar eru
af jafn áhættusömu starfi og
fiskiveiðarnar eru. Motorverk-
smiðjurnar liafa lagt áhérslu á
einlalda en sterka smíði, en
þessir eiginleikar eru ómissandi,
því að jafnan má gera ráð fyrir,
að hátamótorarnir sjeu hirtir af
mönnum, sem ekki hala fulla
sjerþekkingu í vjelfræði, og not-
aðir fjarri stöðum, sem liægt er
að fá viðgerðir fagmanna á
þeim.
Norski flotinn telur i dag
rúm 20.000 skrásetningarskyldra
fiskiskipa og af þeim eru um
80% knúin áfram með mótor-
afli. Er langmestur hluli þess-
ara mótora norskur.
Ilin fáu slys sem árlega hljót-
asl af skipstöpum, tala líka
greinilegu máli um það, að tek-
ist hafi að finna mótortegundir,
sem hæfi vel Noregsströnd og
í.orskum fiskimönnum. Rap-
inótorinn er alkunn tegund,
smíðaður af fjelagi mcð sama
nafni.
Fiskveiðaskip með ágætu lagi
eru m. a. smíðuð af A/S Trond-
hjeins mek. Verksted og A/S
Moss Værft og Dokk.
Trygg-mótorinn er landhún-
aðarmótor, sem hefir hlotið ein-
dæma vinsældir í Noregi.
Raftækjaiðnaðurinn telst í
Noregi til þeirra iðngreina, sem
hafa tekið slórkostlegum fram-
förum. Að því er t. d. snertir
alt til ritsíma- og talsímalagn-
M.S. „fírateffff". Fnllkomiff nýliskuveiöiskip, smiffaff hjá Trondhjems
mek. Verksted.
inga nú á timum stendur Nor-
egur nú í fyrstu röð, og A/S
Elektrisk Ruréau í Osló hefir
sjerstaklega getið sjer orðstir
hvað snertir smíði sjálfvirkra
miðstöðva. í þessari iðnaðar-
grein hefir myndast útflutnings-
verslun sem hefir markað um
allan heim og þau einkenni
hins norska iðnaðar sem' eru
mest áherandi eru hin miklu
vörugæði og samræming fram-
leiðslunnar. Þetta einkénnir lika
rafsuðu- og ■ rafhitunartækja-
framleiðsluna, en af henni er
mikið flutt úr landi. Eitt af önd-
vegisfirmunum í þessum efnum
er A/S Per Kure.
Eftir því sem síldveiðarnar
hafa aukist og meira hefir fall-
ið til af hráefnum hefir líka
lcomið fram krafan um afkasta-
meiri síldarlýsisvjelar og sjálf-
virkari vjelaútbúnað. Eitt ein-
stakl firma eins og A/S Myrens
Verksted hefir sett upp vjelar-
úthúnað í ekki minna en 50
nýjar og selt vjelar i 70 eldri
verksmiðjur í Noregi. Vjela-
smiðja þessi selur nú samfeld-
ar vjelasamstæður af svo að
segja öllum stærðum sem ósk-
að er. Stærðin á vjelasamstæð-
ununi er hreytileg frá 300 til
4000 síldarhektólítra vinslu á
dag og vjelarnar hafa sýnt, að
þær eru jafn hentugar fyrir feit-
sild, stórsíld, vorsíld og íslands-
sild.
í sambandi við vjelar fvrir
sildarhræðslu eru líka smíðaðar
vjelar til þorskalýsishreinsunar
og framleiðslu fiskmjöls og lifr-
urmjöls.
Stærsti járnvöruframleiðand-
inn i Noregi er Christiania
Spigerværk. Framleiðsla þessa
firma af saum, skóflum, göffl-
um, skeifna-, ljáa- og axajárni,
girðingastólpum, sleðameiða- og
hjólhringastáli ér flutt til allra
landa. Heimsvara eru éinnig
önglarnir frá O. Mustad & Sön.
Firmað A/S Viig & Vraalsen
og A. P. Foss i Osló hefir auk
framleiðslunnar á viktum, pen-
ingaskápum og hankagögnum
einnig hyrjað framleiðslu a
stálhúsgögnum lyrir skrifstofur
ogi svipaðri vinnu úr þunnu
stáli, svo sem „vertikal“-röður-
um, skrifstofu- og fatageymslu-
skápum, og hilluskápum fyrii
skjalasöfn og vörubirgðaskála.
Stavanger Electro-Staalværk
A/S þekkist máske hest sem
framleiðandi hraðrennistálsins
,Nansen-stál“.
Norskur vjclaiðnaður hefir
fylgst vel með í hinum hraðfara
teknisku umhótum og framleið-
ir einkum (jæðavörur.
Luiidbúnaffarmótorinn „Trffí/ff", iipsetlur á járnsleffa.
fíankagöff'n frá A/S Viiffs Vrálsen og A. /'. Foss, Osló.