Fálkinn - 17.12.1954, Side 28

20 JÓLABLAÐ FÁLKANS 1954
'SSSSSSSSSSS/fSSSSSSSSSSSSSSSVSSSSSSSSSSSSSr'SSSSSSSSSSSSSí
I NIAGARA
| — eru £rægu§tn fo§§ar lieini§in§
J: og; ratna§væði þeirra §exfalt
I §tærra en í§lanil.
KKI er það hæðin, sem
hefir gert Niagarafoss-
ana fræga. Hér á landi
eru margir fossar hærri.
' En “vatnsmagnið er gíf-
urlegt. Fram af brún fossanna steyp-
ast um 7000 tonn af vatni á hverri
sekúndu og það er þetta gífurlega
vatnsmagn, þessi jötunorka, sem legg-
ur fólk í læðing og gerir það agndofa.
Og fossarnir hafa öðlast aukið að-
dráttarafl fyrir tilraunir ýmissa ofur-
huga, sem lagt hafa lífið í sölurnar
til þess að fleyta sér niður þá eða
ganga á streng yfir þá. Elsta saga um
fossinn segir frá stúlku, sem Lelewala
hét. Hún var Indiáni, dóttir höfðingj-
ans Arnarauga. Var henni fórnað til
að blíðka guð fossins. Vera má að
þessi saga hafi ýtt yndir ýmsa að
freista þess að komast lifandi niður
úr fossinum, en það hafa margir reynt,
ýmist í tunnum, stálhylkjuin eða
gúmmíbelgjum, síðan hvítur mað-
ur sá þessa fossa fyrst, en það var grá-
munkurinn Louis Hennepin, árið
1678. Enginn veit hve margir hafa
farist í fossunum síðan, en aðeins
einn maður, Iíed Hill, sem sjálfur
hefir glímt við fossinn, liefir slætt
meira en hálft annað liundrað lík upp
úr svelgnum fyrir neðan hann. Og þó
liefir hann bjargað enn fleirum frá
drukknun.
Fyrsta manneskjan sem reyndi að
komast niður Niagara í tunnu var
kennslukona og hét Annie Taylor. Hún
gerði þetta 1901 og komst iífs af.
Nokkrum árum seinna reyndi Eng-
lendingurinn Bobby Leach þetta, hann
braut kjálkana og báðar hnéskeljarn-
ar. Þegar liann var kominn á ról aftur
rann hann á bananahýði og varð það
hans bani.
En frú Anna Taylor var ekki fyrsti
ofurhuginn sem Niagara hafði séð
framan í. Áður en hún fæddist lék
Blondini sér á streng yfir Skeifufossi
og bakaði sér pönnukökur yfir foss-
inum og í annað skipti staulaðist hann
yfir fossinn með hnappheldu á fót-
unum. Árið eftir þegar prinsinn af
Wales, síðar Edward VII. kom til
Niagara gekk Blondini yfir fossinn
og hafði auglýsingastjórann sinn sem
eins konar knapa á bakinu á sér. Þessi
maður er liingað til sá eini sem hefir
farið „ríðandi“ yfir Niagara!
Fólk hefir líka steypt sér í fossinn,
synt inn í hringiðurnar undir honum
og í bernsku fiugsins þótti það afrck
að fljúga undir brúna fyrir neðan
hann. Fjöldi lifsleiðra manna hefir
kosið að gera út af við sig í Niagara.
Niagarafljótið fellur úr Erievatni
við horgina Buffalo og stefnir í vestur
þangað til kemur að fossinum, en
fyrir neðan þá liggur vatnsrennslið i
norður, til Ontariovatns. Hæðarmun-
ur Erie- og Ontariovatns er ekki nema
hundrað metrar, og fallhæð Niagara
rúrnur helmingur af því.
Þrátt fyrir hin gífurlegu iðuköst og
jötunafl vatnsins sem steypist fram af
Efst: Jaðarinn á Skeifufossi, Kanadamegin.
hergbrúninni, liefir vatnsflaumurinn
sefandi álirif á taugarnar. Gangi menn
nokkur skref frá brúninni við Ame-
ríkufossinn heyra menn ekki annað
en gjálpina í vatni sem rennur ójafnan
Niagarafossarnir. Neðst sést Regnbogabrú, þá Ameríkufoss og öll Geitarey, en efst t. h. Skeifufoss.
Ljósm.: K. Eiríksson.
farveg. Vatnið iiverfur sjónum, eins
og það sé hætt að renna, þó að menn
sjái að hreyfing er á árrennslinu.
Menn sjá aðeins skýstrók þar sem
vatnið hverfur sjónum, og annan miklu
stærri i fjarlægð yfir Skeifufossi, sem
er hulinn undir þessum vatnsmekki.
En gangi menn út á brúnina og halli
sér yfir handriðið heyra menn allt
i einu ferlegar drunur neðan úr djúp-
inu, þar sem vatnsflaumurinn brotnar
á urðinni niðri í hylnum. Og úðinn
leikur kaldur og svalandi um andlit
manna, ef vindurinn er á réttri átt.
Og nú sjá menn livað hefir orðið
af ánni.
Og menn fyllast lotningu. Charles
Dickens lýsti þessu svona: „Þá fann
ég hve nærri ég stóð skapara mínum.
Fyrsta og varanlega kenndin, augna-
bliksins og líðandi stundar, var frið-
ur. Friður i huganum, ró, hugleiðing
um þá dánu, tilhugsunin um eilífa
hvíld og gæfu, enginn liarmur eða
ógnakennd. Niagara mótaðist í cinu
vetfangi í hjarta mitt sem mynd feg-
urðar, eilíflega óbreytanlegrar og
ævarandi, uns æðaslag fossins hættir
allt í einu fyrir fullt og allt.“
Niagara flytur sig.
Þessi „æðaslög" hætta ekki fyrr en
eftir 20.000 ár. Og ef miðað er við
mannsævina verður fossinn sjötugur
— en er nú orðinn fimmtugur. Frægir
jarðfræðingar lialda því fram að fyrir
fimmtíu þúsund árum liafi fljótið fall-
ið af klettabrún beint ofan í Ontario-