Fálkinn - 08.03.1961, Blaðsíða 22

HROGN OG LIFUR
Á VETRARVERTÍÐINNI berst margt
góðmetið á land og ættu þær hús-
mæður, sem völ eiga á hrognum og lif-
ur, ekki að láta undir höfuð leggjast að
gæða heimafólki sínu á því. Bæði þorska-
hrogn og lifur er mikil kostafæða. Ef
við lítum á hrognin fyrst þá er orkugildi
þeirra svipað og sama magn af hænu-
eggjum og auk þess hafa þau að geyma
vænan skammt af helztu vítamínum.
Að vísu er innihald þeirra af A- og D-
vítamíni lítilmótlegt í samanburði við
þorsklifur, sem er einn okkar bezti A-
og D-vítamíngjafi. Meira máli skiptir
C-vítamínmagn hrognanna. í 100 g af
hrognum eru um það bil 20 mg af C-
vítamíni, eða jafnmikið og í jafnþyngd
af ýmsu grænmeti.
Algengast er að borða hrogn heit á-
samt fiski og lifur eða bara lifur. En
ekkert af þessu á samleið í suðu. Hætt
er við að hrognin springi, er því ágætt
að vefja þau í grisju eða plastik, setja
ofan í saltað, sjóðandi vatn, setja á
minnsta straum og gæta þess vel að
halda við suðu í pottinum. Aldrei má
bullsjóða og hlemmur ekki falla alveg
að. Þau þurfa 1—3 stundarfjórðunga
suðu eftir stærð.
Borði maður aðeins sem svarar 25 g
af lifur tvisvar í viku — hæfilegt á
brauðsneið — getum við með góðri sam-
vizku sleppt að taka lýsi þá vikuna.
Svo mikið magn af A- og D-vítamíni er
í lifur.
Þorskalifrin verður að vera glœný,
Þegar hún er keypt, og þess gætt, að
ekkert gall sé í henni, og nýsöðin, þeg-
ar hún er borin fram. Annars kemur lýs-
isbragðið fram.
Sjóðið hana sér í potti í léttsöltuðu
vatni 10—15 mínútur, fer eftir því
hversu þykk hún er.
Sé ætlunin að nota hana sem álegg
(rekið ekki upp stór augu) er gott að
krydda suðuvatnið með lárberjalaufum,
lauk og ediki. Eigi maður völ á öðru en
aluminíumpotti, t. d. emaleruðum, er
betra að nota ekki aluminium, því að
lykt og bragð loðir svo mikið í þeim
málmi. Annars er ágætt að þvo bæði
pottinn og hlemminn úr ediksvatni, sem
fjarlægir allt bragð.
Reynið að bera lifrina fram á rúg-
brauði, kryddið hana með salti og pipar
og kreistið nokkra dropa af sítrónusafa
yfir eða leggið kryddsíldarbita ofan á,
og flestum mun finnast þetta gott.
Svo við snúum okkur aftur að hrogn-
unum, þá eru þau einnig ágætt álegg,
þau eru svo hlutlaus á bragðið að breyta
má þeim með ýmsu kryddi. Sneiðið t. d.
hrognin niður, leggið þau fallega á
smurða brauðsneið, setjið rönd af tómat-
krafti yfir eða reisið sítrónusneið yfir.
Einnig er ágætt að merja hrognin, soð-
in, hræra þeim saman við smjör eða
smjörlíki, siðan kryddað með rifnum
lauk, enskri sósu, söxuðum, sýrðum así-
um, kapers, karrý eða t. d. saxaðri
kryddsíld eða gaffalbitum. Smyrjið
þessu þykkt á brauðsneið eða sprautið
og skreytið með einhverju grænu, ef
fyrir hendi er.
Flestir kannast við steikt hrogn, velt
upp úr brauðmylsnum, en fáir vita að
ágætt er að blanda hráum hrognum í
fiskdeig. Fiskdeigið verður bragðmeira,
þéttara í sér, hrognin auka einnig
rammagildi fiskdeigsins, því að auk víta.
mína innihalda þau járn og fosfór. Hæfi-
legt er að blanda nál. % kg af hrogn-
um í 1 kg af fiskdeigi. Það er auðvelt
að blanda þessu saman, skafið hrogn-
in úr himnunni og hrærið þeim síðan í
fiskdeigið, sem síðan er matreitt á venju.
legan hátt, steikt eða soðið í móti.
Að lokum eru hér nokkrar uppskriftir
af hrognaréttum:
Steikt hrogn.
V2 kg soðin hrogn
Hveitijafningur eða
1 egg
4 msk brauðmylsna eða hveitiklíð
125 g smjörlíki
Sítrónusneiðar
Kapers, kryddsíld.
Hrognin skorin í 1 cm þykkar sneiðar,
sem velt er upp úr hveitijafningi og
brauðmylsnu. Brúnað móbrúnt í smjör-
líkinu á pönnu. Salti og pipar stráð yfir.
Raða á fat, smjörinu hellt yfir. Sítrónu-
sneiðarnar lagðar ofan á hrognin, en á
hverri sítrónusneið er beinlaus síld og
kapers raðað utan um.
Gott er að borða kartöflusalat með
þessu.
Hrogna-eggjakaka I.
Vz kg soðin hrogn
75 g smjörlíki
Salt og pipar
1 laukur, lítill
3 egg
50 g rifin ostur
50 g smjör.
Hrognin og laukurinn skorin í sneið-
ar og brúnað ljósbrúnt á pönnu í smjör-
líkinu. Salti og pipar stráð yfir.
Eggin hrærð með salti og pipar. —
Smjörið brúnað á pönnu. Eggjunum
hellt á pönnuna og steikt við hægan eld,
unz þau byrja að hlaupa saman. Þá er
hrogna- og lauksneiðunum raðað á, rifna
ostinum stráð yfir.
Vafið saman borðað strax með græn-
metisjafningi.
Hrogna-eggjakaka II.
250 g soðin hrogn
2 egg
Salt
50 g smjör
Gr ænmetisj af ningur.
Himnan tekin af hrognunum og þau
marin með gaffli. Eggjarauður þeyttar
með saltinu, eggjahvíturnar stífþeyttar.
Öllu blandað varlega saman. Smjörið
brætt á pönnu, eggjahrærunni hellt út í.
Steikt við vægan hita. Eggjakökunni
rennt upp á heitt fat, á annan helming-
inn er hellt grænmetisjafningi, hinn
helmingurinn lagður yfir. Borðað strax.
HEILRÆÐI
Þegar síkka þarf telpukápuna, sést
oft móta fyrir faldi, Þar sem uppbrotið
er oft mun dekkra á litinn en sjálf káp-
an, sem hefur upplitazt. Stangið 3—4
stungur á faldinn, þá hverfur litarmis-
munurinn, að minnsta kosti verður erfitt
að greina hann.
hvítt
grátt
ljósgult (2 dokkur)
gult (3 dokkur)
gulbrúnt (bronse), ljóst
gulbrúnt
gulbrúnt, dökkt
brúnt
fjólublátt, ljóst
fjólublátt
ryðrautt, ljóst
ryðrautt
rautt (3 dokkur)
ljósgrænt
skærgrænt
dökkgrænt (3 dokkur).