Fálkinn - 21.12.1964, Blaðsíða 26

Kúrdistan ...
Framhald af bls. 19.
þótt svarin væru við Kóraninn,
höfðu aldrei reynzt Kúrdum
annað en svik og tálvonir, sem
betra var að vera án. Þeir
höfðu því ákveðið að taka hér
eftir sjálfir ákvarðanir um
framtíð sína. Send var ýtarleg
samningstillaga til Bagdad dag-
inn eftir að þingið var sett,
þar sem skýrt var frá kröfum
Kúrda um heimastjórn í ein-
stöku atriðum, en jafnframt
hafið á þinginu að gera tillög-
ur þessar að veruleika, sett
lög og reglugerðir um stjórn
skiptin, fjármál og skattheimtu,
dómsmál, hermál og bæjar- og
sveitastjórnarmál hins kúrd-
íska landsvæðis innan íraks
Stofnað var ríki í ríkinu.
Að áliti Kúrda skyldi staða
þessa ríkis þeirra vera hin
sama og staða hinna ýmsu
ríkja Bandaríkjanna til stjórn-
arinnar í Washington eða hinna
ýmsu fylkja Sviss til miðstjórn-
ar sinnar, eða þannig skyldi
það að minnsta kosti verða, er
aftur kæmist á eðlilegt ástand
og friður í írak.
í reynd er þó staða Kúrdist-
an í írak önnur. Miðstjórnin
í Bagdad hefur nú un þriggja
ára skeið, frá því að uppreisn-
in hófst, engu ráðið i meiri-
hluta Kúrdistan, og Kúrdar
krefjast þess í hinum nýju
samningstillögum sínum, að
menn þeirra gegni herskyldu
sinni í Kúrdistan og í kúrdísk-
um herdeildum hins írakska
hers og hinar arabísku her-
deildir hans fái ekki að koma
inn í Kúrdistan nema með
leyfi stjórnar þeirra eða þings.
Með þessu er úrslitavaldið kom-
ið í hendur hins kúrdíska þings
og því hæpið að tala um
írakska Kúrdistan sem einungis
heimastjórnarsvæði. Það hef-
ur gert sig sjálfstætt í öllum
málum sínum, en heldur þó
opinni leið til allnáinna tengsla
við hinn arabíska hluta íraks.
Orsök þess að Kúrdar lýstu
ekki yfir stoípun lýðveldis er
vafalítið sú, að þeir vildu ekki
með því erta viðkvæmt og ört
lundarfar ráðamanna íraks og
annarra Arabalanda, sem neita
að viðurkenna Kúrdistan sem
annað en arabískt land og er
gjarnt að líta á sjálfstjórnar-
hreyfingu Kúrda, sem annað
ísrael, sem fyllilega réttlæti
nýtt ,,jíhad“, heilagt stríð allra
sanntrúaðra Araba. Viðbrögð
nágranna Kúrda, Tyrkja og
Persa, hefðu einnig getað orð-
ið KúrHnm varasöm, ef til opin-
26 FÁLK.ÍNN
skáar lýðveldisstofnunar hefði
komið. ,,En,“ sagði Barzani í
viðtali við mig kvöldið áður
en þingið var sett, „þvi skal
ekki gleymt, að við erum orðn-
ir hinir raunverulegu húsbænd-
ur lands okkar. Og ljóst er
okkur, að næsta framtíð þess
verður aðeins tryggð með vopn-
um okkar og baráttuvilja.“
Þennan fagra haustdag, 9.
október 1964, var því í reynd
verið að stofna nýtt kúrdískt
ríki í Ranyadalnum, þaðan sem
fjallahringurinn er áberandi
líkur þeim, sem við sjáum af
Þingvöllum, og þar má meira
að segja sjá stórt stöðuvatn,
sem gerði staðinn að enn meiri
þingstað í augum íslendings.
Margir skuggar hvíla yfir
ríki því, sem þarna var stofn-
að. Mörgum hefur vafalaust
orðið hugsað til hliðstæðra
stjórna, sem stofnaðar voru í
tyrkneska Kúrdistan við fjallið
Ararat árið 1927 og í Mahabad
í íran árið 1946. Flestir þeir
menn, sem þátt tóku í þeim
stjórnum héngu dinglandi í
gálga Tyrkja og Persa 1—2
árum síðar. Þarna voru þó við-
staddir a. m. k. tveir, sem áttu
hlut í stofnun hins kúrdíska
lýðveldis í Mahabad, kappinn
Barzani, sem þegar er orðinn
að lifandi þjóðsögn meðal kúrd-
ísks almennings og slapp í það
skipti með 11 ára útlegð, og
Ismaíl Aref, sem sitja varð 8
ár í daunillum og dimmum
dýflissum íraks, en er nú orð-
inn einn af áhrifamestu leið-
togxim Kúrda þót* sé hann
vart fertugur að aldri.
Ég var einn útlendinga við-
staddur þessa þingstofnun, því
að enn er hið írakska Kúrdistan
lokað land, sem hvorki verð-
ur sótt heim á frjálsan né lög-
legan hátt. Nú sem fyrir tveim
árum, er ég heimsótti Kúrda
í fyrsta sinn, voru það vinir
mínir í kúrdíska lýðræðis-
flokknum, sem skipulögðu för
mína frá Bagdað um eyðilegar
sléttur, grösuga dali og hrika-
lega fjallaklasa, unz ég komst
á 6. degi til aðalstöðva Barzanis
í nágrenni Ranya og var heils-
að þar með þéttu handtaki og
einu stuttu ,,welcome“, sem
auðfinnanlega var meira en
orðið tómt.
Þessa sex daga, sem ferðin
hafði staðið, er var um tíma
jafn ævintýraleg og bezt ger-
ist í spennandi reyfurum,
höfðum við notað flest þau
farartæki, sem brúkleg þykja
á landi, leigubíla, bifhjól,
Landroverjeppa, múldýr, hesta
og fornlegar flotferjur að ó-
gleymdum eigin fótum, sem
Kúrdum þykir ekki umtalsvert,
þótt notaðir séu rösklega 10—
12 stundir í senn á erfiðum
fjallvegum. En hversu strang-
ur og langur sem gangurinn
var og hversu harðir sem
hnakkarnir voru holdgrönnum
manni, var þó ætíð tvennt sem
mildaði þessi óþægindi, annars
vegar geðprýði og gestrisni
Kúrda, hárra sem lágra, hvort
sem gist var eða snætt í hús-
um voldugra stórbænda og
ættarhöfðingja eða í sumar-
tjöldum eða laufskálum hirð-
ingjanna, og hins vegar stór-
JÚLAGJAFIR
fyrir frímerkjasafnara
•
Höfum fyrirliggjandi fjölbreytt úrval af al-
búmum, innstungubókum, frímerkjapökkum
og innlendum og erlendum frímerkjum.
Frímerkjamiðstöðin sf.
Týsgötu 1 — Reykjavík — Sími 21170.
brotin og hrein fegurð lands-
ins, sem minnir svo oft á ís-
lenzkt landslag.
Og eftir þriggja ára baráttu
má með sanni segja, að þar
ríða hetjur um héruð.
Barbara ...
Framhald af bls. 23.
stöðugt ásæknari, áður hafði
hún aldrei kennt neins þesshátt-
ar. Lúinn líkamann þraut mátt
allt í einu. „Ég þyrfti að getji
hvílt mig í nokkra daga,“ hugs-
aði hún, og kepptist við sip
tína steinana.
Barbara hélt sig hjá asnanum
allt kvöldið; að móður henna,V
undanskilinni, var það hann
einn, sem skildi hana. Hann
gat hlustað á hana. Hann gat
hlustað á hana stundunum sam-
an án þess að grípa fram í fyr-
ir henni, eða gerast óþolinmóð-
ur. Barbara sat á hælum sér,
svo að hún gæti horfzt í augu
við hann. Þegar asninn laut
höfði eða lagði við kollhúfurn-
ar, var hann rð samsinna telp-
unni. .
„Guð er í kirkjunni og hon-
um verður ekki kalt. Það er
hlýtt í kirkjunni. Hann gæti
leikið sér að knetti eða £tein-
um, ef hann vildi. Guð er góð-
ur. Guði þykir vænt um
mömmu mína, því að hann er
góður. Hann horfir á krakkana,
þegar þau eru að hoppa yfir
sveiflubandið sitt. Krakkarnir
eru slæmir, því að þeir hlæja.
Mamma hlær aldrei. Mamma er
góð.“
Asninn þandi nasirnar hægt
og kipraði þær svo saman aft-
ur. Snoppuhárin bifuðust örlít-
ið, þegar hann brá flipunum í
leik að kolli telpunnar.
„Þú ert góður,“ sagði hún og
brosti til hans. Asninn laut
höfði og leit undan, eins og
hann færi hjá sér við lofið og
tók að narta í sig þurr strá,
annars hugar. Barbara stóð á
fætur og strauk honum vand-
ræðalega um augun svo að
hann deplaði þeim; lét hallast
að breiðum makka hans, og
þuklaði um eyrun á honum á
meðan hún talaði.
„Guð er uppi í fjöllunum.
Honum er illa við knöttinn.
Knötturinn verður stærri og
stærri, og svo skellur hann við
vegginn. En hann hrekkur allt-
af til baka.“
Svo yfirgaf hún asnann,
stakk höndunum í vasana á
bættri úlpunni sinni, gekk löng-
um skrefum út á akurinn,
glennti sig yfir plógrastirnar.