Fálkinn - 07.03.1966, Qupperneq 19

SKILNAÐUR -------
MEÐ ILLU EDA GÓÐU?
HVAÐ BÝR UNDIR KRÖFUM SKILINNA FORELDRA UM UMRÁÐARÉTT YFIR
BÖRNUM SÍNUM? EF ÞAU HAFA SKII.IÐ I ILLU, ER ÞAÐ SJALDNAST UM-
HYGGJAN FYRIR VELFERÐ BARNANNA.
hæfur í það hlutverk. Dómstólarnir fást sömuleiðis sjaldan
um hvar „sökin“ liggi fyrir misheppnuðu hjónabandi, enda
oftast of flókið mál til lagalegrar skilgreiningar. En fólkið
getur aldrei leitt þá spurningu hjá sér. Þess vegna er það
alvanalegt, að foreldrarnir gera barnið að dómara. En það
er verkefni, sem barnið hefur ekki æskt eftir og er heidur
ekki fært um að leysa. Pabbi og mamma álykta sem svo:
Ef Óli og Magga vilja helzt vera hérna hjá mér, þá er það ég,
sem þeim þykir vænzt um og þá finnst þeim ekki, að það
hafi verið mér að kenna að hjónabandið fór út um þúfur
og þau misstu pabba sinn eða mömmu — þá er ég laus allra
mála.
Þar sem það oftast er móðirin, sem með eða gegn vilja
barnanna, hefur umsjón þeirra með höndum, þá er það að
sjálfsögðu hún, sem hræddust er um að verða ,,forsmáð“.
Gleði barnanna yfir samverunni með föður sínum er henni
stöðug áminning um sektartilfinningu hennar. Einhvern dag-
inn kynnu börnin að segja: — Hvers vegna gazt þú ekki
haldið frið við pabba, sem er svo góður?
Á hinn bóginn freistast faðirinn til að leika jólasvein í
hvert skipti, sem hann hittir börnin. Sérstaklega ef það er
hann, sem hefur yfirgefið fjölskylduna. Með meira eða minna
óheiðarlegum aðferðum, áfrýjar hann til barnsins — dómar-
ans, um sýknun: Sjáðu hve góður og skemmtilegur ég er.
Þú getur þó ekki haldið, að það hafi verið mín sök, að hjóna-
bandið fór í hundana?
★ BARNIÐ ER ÁLITSATRIÐI.
Við skilnaðinn hafa foreldrarnir beðið mikinn álitshnekki.
Ég dugði ekki, hugsar sú yfirgefna. Mér var það um megn,
hugsar maðurinn með sjálfum sér. Bæði leita þau uppreisnar
hjá börnunum: Þeim þykir allavega vænzt um mig! Þau þarfn-
ast mín, þau geta ekki verið án mín.
Hitinn í deiiunni um börnin ber einnig nokkurt vitni um
hvernig hjónabandið hefur verið. Slæmu hjónabandi fylgir
venjulega harðvítug barátta um börnin. f góðu hjónabandi er
samhygð, tengsl milli manns og konu. Verði þessi tengsl rofin
með skilnaði, hafa báðir aðilar möguleika á að vera frjálsir
og óháðir hvor öðrum. En þegar hjónabandið er miður vel
heppnað verða tengsl hjónanna við börnin oft að koma í
stað þeirra, sem þau sakna sín á milli.
Og þau tengsl verða aldrei rofin. Börnin verða höggdeyfar,
þau eru tákn og lifandi áminning um hið misheppnaða hjóna-
band, sem foreldranir vilja losna úr.
Eins og til eru góð og slæm hjónabönd, svo er einnig hægt
að tala um „góða“ og „slæma“ skilnaði. Yfirleitt má segja
að því „verri“ sem skilnaðurinn er, þeim mun heiftugri verða
deilurnar um börnin. Gerðar hafa verið athyglisverðar tilraun-
ir, sem geta gefið nokkra bendingu um orsökina. Minni manna
hefur verið prófað með því að fá þeim nokkur verkefni til
úrlausnar og spyrja þá síðan hvaða verkefnum þeir myndu
eftir. Það kom á daginn, að það voru óleystu verkefnin, sem
þeir mundu eftir.
★ BARNIÐ ER VOPNIÐ.
Skilnaður er verkefni á sama hátt og hjónabandið. Það
skyldi enginn æða blindandi í hjónaband — það er ekki held-
ur hægt að æða blindandi út úr því aftur. í góðum skilnaði
hafa bæði hjónin gert sér grein fyrir sínum hluta af sökinni
og samþykkt hana, þau hafa enga þörf fyrir að hella ásökun-
um hvort yfir annað og þau geta fyrirgefið sjálfum sér eigin
bresti.
Þau hafa í raun og veru losnað hvort frá öðru. Þau hafa
leyst verkefnið. Þess vegna þurfa þau ekki að nota börnin
sem svipu hvort á annað.
Framh. á bls. 31.
19
FALKINN