Fréttablaðið - 31.10.2009, Blaðsíða 20

Fréttablaðið - 31.10.2009, Blaðsíða 20
20 31. október 2009 LAUGARDAGUR UMRÆÐAN Þorvaldur Gylfason skrifar Greinina, sem hér fer á eftir, skrifaði ég 1. maí 1995 til birtingar í Morgunblaðinu í tilefni af myndun nýrrar ríkis- stjórnar Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins. Tveir yfir- lesarar réðu mér frá að birta grein- ina. Ég fór að ráðum þeirra. Þegar greinin var skrifuð, hafði ríkt stöðnun í efnahagslífinu frá 1987, en samningurinn um aðild Íslands að Evrópska efnahagssvæðinu (EES) hafði verið samþykktur árið áður, 1994, með 33 atkvæðum af 63 á Alþingi. Í ljósi þess, sem síðan hefur gerzt, þykir mér rétt að birta greinina nú óbreytta og leggja hana í dóm lesandans fjór- tán og hálfu ári eftir að hún var skrifuð. Andrew Lloyd Webber, höfund- ur Evítu, Cats og margra annarra vinsælla söngleikja, er sagður hafa komið til kunningja síns í öngum sínum og spurt hann: „Hvers vegna fellur öllum strax svona illa við mig?“ Kunninginn svaraði að bragði: „Það sparar tíma.“ Nú er ný ríkisstjórn setzt að völdum á Íslandi. Hana skipa tveir stærstu stjórnmálaflokkar lands- ins. Þeir hafa setið að völdum ýmist á víxl eða báðir í einu síðastliðin 65 ár samfleytt, ef utanþingsstjórnin 1942-44 og tvær minnihlutastjórnir til bráðabirgða eru undan skildar. Þeir bera því höfuðábyrgð á þeirri efnahagshnignun, sem hefur átt sér stað hér heima undangengin ár. Þeir bera ábyrgð á því, að Ísland er nú komið í hóp fátækustu landa Evrópu samkvæmt alþjóðlegum hagskýrslum um kaupmátt þjóð- artekna á vinnustund og stefnir neðar. Þetta er þeirra verk. Þeir bera einnig ábyrgð á því, að ofsóknin á Íslandsmið heldur áfram, þótt hættumerkin hrannist upp. Það er þeirra verk, að sjávar- útvegurinn í heild – „undirstöðu- atvinnuvegurinn“, sem þeir þreyt- ast aldrei á að nefna svo – er enn sem endranær á hvínandi kúpunni og ófær um að standa skil á skuld- um sínum við banka og sjóði, enda hafa 50 milljarðar króna farið for- görðum í bankakerfinu síðan 1987. Rögnvaldur Hannesson, prófess- or í Viðskiptaháskólanum í Berg- en, kemst að þeirri niðurstöðu í ágætri grein í síðasta hefti Hag- mála, að „[þ]ví miður bendi[r] flest til þess, að lífskjör á Íslandi fari smám saman versnandi og að Íslendingar dragist verulega aftur úr nágrannaþjóðunum efnahags- lega.“ (bls. 38) Þessir sömu stjórnmálaflokkar hafa líka ráðið landbúnaðarstefn- unni og dæmt hundruð bænda til hungurbúskapar, um leið og heimil- in í landinu eru enn sem fyrr að sli- gast undan of miklum matarkostn- aði. Þeir bera ábyrgð á löngu úreltu vinnumarkaðsskipulagi, sem ber meiri keim af sovézkri miðstjórn en markaðsbúskap og veldur því, að skólar landsins hafa t.a.m. stað- ið lokaðir langtímum saman með reglulegu millibili, svo að fjöldi æskufólks hefur orðið fyrir mikl- um skaða. Þeir bera ábyrgð á lág- launabaslinu, sem mikill og vax- andi fjöldi fólks verður að una við, um leið og stjórnmálastéttin, nóm- enklatúran, heldur áfram að hlaða forréttindum undir sjálfa sig. Meira af hinu sama Forustumenn stjórnarflokkanna sýna engin merki þess enn, að þeir beri nokkurt skynbragð á þann skaða, sem flokkar þeirra eru búnir að valda. Þeir virðast þvert á móti staðráðnir í að bjóða þjóð- inni meira af hinu sama, svo sem stefnuyfirlýsing stjórnarinnar ber með sér. Þeir ætla að ríghalda í rangláta kjördæmaskipan og í rík- isbanka- og sjóðakerfi, sem er bæði óhagkvæmt og spillt. (Þeir segj- ast að vísu ætla að „breyta rekstr- arformi ríkisviðskiptabanka og fjárfestingarlánasjóða“, en þeir hafa engin áform um einkavæð- ingu þeirra, sem er aðalatriðið; á síðasta kjörtímabili gerðist ekk- ert í þessum málum hér heima, á meðan bankar í Austur-Evrópu voru einkavæddir í tugatali, þar á meðal allir bankar Tékklands.) Þeir ætla einnig að halda Íslandi utan Evrópusambandsins. Allt þetta gera þeir auðvitað í eiginhagsmunaskyni. Þeir vita það vel, að réttlát kjördæmaskipan, hagkvæmt og heilbrigt bankakerfi og aðild Íslands að Evrópusam- bandinu myndu svipta þá völdum (og forréttindum), enda er umbót- anna þörf einmitt til þess að dreifa valdi og vernda almenning þannig gagnvart yfirsjónum og afglöp- um innlendra stjórnvalda. Þessi ríkisstjórn getur því miður ekki leitt til annars en áframhaldandi hnignunar efnahagslífsins smátt og smátt og ófarnaðar í þjóðfélag- inu í heild. Því segi ég við lesendur Morgun- blaðsins: Sparið þann tíma, sem í það færi að gefa þessari ríkisstjórn tækifæri til að sýna, hvað í henni býr. Það býr ekkert í henni. Það er auðséð strax í upphafi. Það er búið að reyna þessa flokka til þrautar. Þeir hafa brugðizt. Hættuleg efnahagsstefna Vandinn er sá, að báðir stjórnar- flokkarnir fylgja efnahagsstefnu, sem er röng og hættuleg í veiga- miklum atriðum og hefur reynzt þjóðinni dýrkeypt marga áratugi aftur í tímann. Þeir tóku við gjald- eyriseign, sem var jafnvirði 80- 90% af þjóðarframleiðslunni við lýðveldisstofnunina 1944, eins og Jóhannes Nordal, fyrrum seðla- bankastjóri, hefur rifjað upp í fróð- legri grein í Fjármálatíðindum, en þessi eign hefur smám saman snú- izt upp í erlenda skuld, sem nemur nú 60-70% af þjóðarframleiðsl- unni. Þeir ætla samt bersýnilega að halda áfram sömu braut. Þeir ætla að halda áfram að hlaða undir sérhagsmunahópana og grafa um leið undan afkomu fólksins í land- inu. Þeir ætla að reyna að koma sér undan því að gera almenningi grein fyrir fjárreiðum sínum, þótt þeim hafi af ærnu tilefni borizt opinber áskorun um það frá hópi háskólakennara fyrir hálfu öðru ári. Þeir ætla að halda áfram að troða óhæfum mönnum úr eigin röðum í ýmis mikilvægustu emb- ætti landsins. Þess vegna meðal annars mega þeir ekki til þess hugsa að missa bankakerfið undan yfirráðum sínum. Þeim gæti hæg- lega átt eftir að takast að leggja efnahagslíf landsins í rúst. Nú leika menn sér auðvitað ekki að því að leggja efnahagslíf full- valda ríkis í rúst. Forsprakkarn- ir þræta fyrir ófremdarástand- ið í lengstu lög, enda líður þeim vel í ljóma forréttindanna, sem þeir hafa skammtað sjálfum sér til að firra sig fátæktinni, sem þeir leggja á aðra með auknum þunga. Einmitt þannig fóru aust- ur-evrópskir kommúnistar að, en þeir höfðu þó manndóm til að við- urkenna mistök sín á endanum og biðjast afsökunar. Gerbreytum landslaginu Málsvörn margra þeirra, sem hafa veitt stjórnarflokkunum brautar- gengi fyrr og nú, hefur jafnan verið sú, að betra lið sé ekki í boði. Það er því miður mikið til í því. Við því þarf að bregðast. Annars byrj- ar unga fólkið að flykkjast burt úr landinu í hrönnum eins og gerðist í Færeyjum. Þessa sjást nú þegar ýmis teikn, en þó ekki enn í brott- flutningstölum Hagstofunnar, því að margir halda gjarnan lögheim- ili sínu á Íslandi enn um sinn, þótt þeir flytji búferlum til útlanda. Ef þessi þróun heldur áfram, geta margir Íslendingar á miðjum aldri átt einmanalega elli í vændum. Hví skyldi t.d. háskólakennari kjósa að eyða starfsævinni hér og láta síðan bjóða sér 70.000 kr. á mánuði í eft- irlaunaumslagið, þegar starfsbræð- ur hans í nálægum löndum eiga þrisvar sinnum hærri eftirlaun í vændum fyrir sama ævistarf? Svipuð dæmi er hægt að nefna um flestar aðrar starfsstéttir. Það hljóta allir réttsýnir menn að sjá, að við þetta er ekki búandi. Forustumenn stjórnmálaflokk- anna skulu ekki gleyma því, að veður geta skipazt æði skjótt í lofti á starfsvettvangi þeirra. Þeir skulu ekki gleyma því, að stærsti stjórn- málaflokkur Kanada var nánast þurrkaður út af þingi í einni svip- an fyrir fáeinum árum. Þeir skulu ekki heldur horfa fram hjá því, að stærsti stjórnmálaflokkur Ítalíu, sem hafði stjórnað landinu sam- fleytt í hálfa öld ásamt öðrum, var líka þurrkaður út í einum þing- kosningum. Og úr því að hægt var að ryðja stærstu stjórnmálaflokk- unum úr vegi í einu vetfangi úti í heimi, þá getur það varla verið mikið verk fyrir vaska menn að gerbreyta landslaginu í stjórn- málalífinu hér heima, þegar hætta steðjar að. Ég spyr: Ætlum við að láta þá halda áfram að skipuleggja fátækt á Íslandi og flæma börnin okkar burt? Er þetta ekki landið okkar líka? Höfundur er prófessor. Þetta er landið okkar líka YFIR ESJUNA „Ætlum við að láta þá halda áfram að skipuleggja fátækt á Íslandi og flæma börnin okkar burt?“ spyr greinarhöfundur. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON Forsprakkarnir þræta fyrir ófremdarástandið í lengstu lög, enda líður þeim vel í ljóma forréttindanna, sem þeir hafa skammtað sjálfum sér til að firra sig fátæktinni, sem þeir leggja á aðra með auknum þunga. ÞORVALDUR GYLFASON
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.