Tímarit iðnaðarmanna - 01.01.1975, Qupperneq 44

skuli leggja áætlanir sínaf fyrir nel'nd, sem skoðar
þær frá sjónarmiði byggðajafnvægis. Nokkrar al-
mennar undantekningar cru frá þessari reglu, m.a.
þær, að hal'i fyrirtæki ekki náð ákveðinni stærð,
þá gildir hún ekki. Þannig þarf skrifstofuhúsnæði
að hafa náð 500 m2 í Svíþjóð til þess að reglunni
verði beitt, en sé um að ræða iðnaðarhúsnæði þarf
stærðin að vera 1000 nr2. í Noregi eru þessi stærð-
armörk aftur á móti miklu minni og er almenna
reglan sú, að fyrirtæki undir ca. 60 m2 stærð eru
undanþegin reglunni.
Nokkrar umræður urðu um þetta mál, en eng-
ar ályktanir gerðar.
Að loknum þessum umræðum var fundi frestað
þar til daginn eftir kl. 10, að fundur var settur
aftur. Var þá lagt fram nýtt uppkast að ályktun
um svartamarkaðsfyrirtækin. Var þessi ályktun sam-
þykkt með öllum greiddum atkvæðum, en hún
liljóðar svo:
„Innan handiðnaðarins viðgengst mjög
margvísleg starfsemi óreglulegra fyrirtækja í
sífellt auknum mæli, og er þetta mjög um-
hugsunarverð þróun. Sú vinna, sem látin er
í té af þessum svartamarkaðslyrirtækjum er
oftast mjög slæm að gæðum og liinn almenni
neytandi verður að gjalda það dýru verði að
hafa í upphafi látið freistast af ódýru vinnu-
tilboði.
Á sama hátt er einnig sú frístundavinna,
sem latinþegar taka að sér í samkeppni við
hin almennu fyrirtæki mjög óheilbrigð. Þess-
ir frístundaatvinnurekendur og svartamark-
aðsfyrirtækin, sem láta þjónustu sína í té ut-
an ákveðins vinnustaðar og oft án þess að
upp sé gefið til skatts, valda skekkingu á
samkeppnisaðstöðunni gagnvart heilbrigðum
iðnfyrirtækjum.
Þau fyrirtæki og launþegar, sem hér um
ræðir, draga undan skatta og opinber gjöld,
sem venjuleg iðnfyrirtæki verða að greiða,
og er þetta orsökin til þess að hin síðarnefndu
geta ekki orðið samkeppnisfær í verði. Það
eru miklar upphæðir, sem á þennan hátt koma
ekki til sköttunar, og er þess vegna mikilvægt
frá þjóðhagslegu sjónarmiði að meira eftirlit
verði með svartamarkaðsfyrirtækjunum og
frítímaatvinnurekendunum af hálfu skatta-
yfirvaldanna. Það virðist eins og er vera mjög
lítið og tilviljanakennt eftirlit með slíkri
starfsemi.
Norræna iðnráðið vill benda á, að gera
verður miklar kröfur um fagleg gæði innan
handiðnaðarins. l>að er ennfremur mikilvægt
að stjórnendur smárra fyrirtækja hafi góða
undirstöðumenntun og reynslu á sviði sljórn-
unar og viðskipta."
Næsta mál á dagskrá var að teknar voru lil unr-
ræðu skýrslur frá hinum einstöku löndum. Að
þessu sinni voru ekki fluttar framsögur með hverri
skýrslu, en þess í stað fletti forseti þingsins þeim,
las kaflafyrirsagnir og óskaði eftir fyrirspurnum
eða umræðum, ef mönnum þætti ástæða til. I
skýrslum þessum var að finna margvíslegan fróð-
leik um málefni iðnaðarins í hinum ýmsu löndum.
Þá liafði einnig verið óskað sérstaklcga eftir því
fyrirfram, að gerð væri grein fyrir því, hvernig
samvinnu samtaka iðnaðarins væri háttað í hverju
landi, og ennfremur hvaða háttur væri hafður á
stjórnunarfræðslu í löndunum. Nokkrar umræður
urðu um skýrslurnar og svöruðu fundarmenn frá
hverju landi fyrir sig spurningum, sem til þeirra
var beint.
Þá var tekið fyrir næsta mál á dagskrá, sem var
um launatengd gjöld (sociale udgifter). Sænska iðn-
sambandið hafði fyrir þingið tekið að sér að safna
saman upplýsingum um launatengd gjöld á öll-
um Norðurlöndunum. Var þessu efni safnað sam-
an í skýrslu, sem dreift var á fundinum. Reynt var
að ltafa þessar upplýsingar sem sambærilegastar og
ná þær yfir árin 1973 og 1974. í 1 jós kom, að á
öllum Norðurlönclunum er verulegur launatengd-
ur kostnaður og fer hann hækkandi. Er Jdcssí kostn-
aður yfir 40% í öllum löndunum nema Danmörku,
þar sem hann var um 21%. Hæstur er launatengd-
ur kostnaður á íslandi, 46.3%, þá kemur Noregur
með 42.2%, Finnland 40.8% og Svíjtjóð með
40.3% og Danmörk 21% eins og áður segir. At-
hyglisvert er, að aðeins á íslandi og í Svíjþóð er
jlaunaskattur á lagður. Nokkrar untræður urðu
um þessa skýrslu og voru fundarmenn sammála
um, að Jressi samanburður væri mjög áhugaverður
og nytsamlegur. Auk samanburðar milli Norður-
landanna var í skýrslunni yfirlit yfir heildarlauna-
kostnað á unninn tíma í ýmsum öðrum löndum.
Kemur í ljós, að launatengdi kostnaðurinn er ntjög
mismunandi, og allt frá Jtví að vera 20% í Bret-
landi og Danmörku upp í að vera 89% á ítalíu og
82% í Austurríki. Þessar tölur eru samkvæmt u]t]t-
lýsingum Sænska vinnuveitendasambandsins.
Næsta mál á dagskrá var erindi Mauritz Rosen-
berg frá Danmörku, um nýja tegund hlutafélaga
(anpartselskab) sem heimilt er að stofna samkvæmt
nýjum lögum, sem gengu í gildi í ársbyrjun 1974.
í lögunum er mörgum mikilsverðum kostum eldri
hlutafélaganna haldið, t.d. takmarkaðri ábyrgð,
skattafríðindum o.s.frv. Hins vegar eru Jressi lög
miklu rýrnri að Jrví er varðar stofnun og rekstur
44