Tímarit iðnaðarmanna - 01.01.1975, Page 52

og íbúða sem lokið er við á hverju
ári. Sé litið til baka til þess tíma,
sem yfirleitt er talað um sem erf-
iðleikaárin 1967-1968 sést, að
mannaflinn í almennum bygging-
ariðnaði er ekki orðinn hinn sami
og hann var fyrir fækkunina, sent
varð 1969 og 1970 fyrr en 1974.
Samdrátturinn í fjárfestingu í
íbúðarhúsnæði (sjá mynd 2.) byrj-
aði þá 1968, en fjárfestingin var
að magni til kotnin aftur í svipað
horf 1972 eins og hún var fyrir
„kreppuna" 1967. Með öðrum orð-
um sveiflan í atvinnunni byrjaði
þá ári á eftir samdrætti í fjárfest-
ingu, cn það tók aftur tvö ár fyrir
byggingariðnaðinn að ná sama
mannafla (1974) og verið hafði
(1968) eftir að fjárfestingin var
komin í fyrra horf (1972), og langt
umfram það næstu árin 1973 og
1974. Nú er gert ráð fyrir að fjár-
festing hafi dregist saman þegar á
árinu 1975 um leið og þjóðarfram-
leiðsla fór minnkandi. Má því bú-
ast við, að skemmri tími líði nú,
þar til samdráttar fer að gæta veru-
lega í byggingariðnaði. Má því
leiða getum að því, að byggingar-
iðnaðurinn standi nú í svipaðri
aðstöðu og í ársbyrjun 1968. At-
hyglisvert er, að síðast þegar um
verulegan samdrátt var að ræða í
byggingariðnaðinum kom fram
veruleg minnkun í fjölda íbúða
(þús. m3) í smíðum þegar árið
1968, en magn tilbúins húsnæðis
og mannafla minnkaði ekki fyrr
en ári síðar, ]). e. 1969. Gefur það
einna lielst von um að ástandið sé
ekki cins slæmt og ]tað varð á um-
ræddum árum, að aldrei hefur
jafn mikið verið í smíðum af íbúð-
arhúsnæði og við árslok 1974. Hins
vcgar skortir tölur yfir ástandið í
þeim efnum um síðustti áramót,
en sé þar um verulegan samdrátt
að ræða, má líta á það sem fyrir-
boða versnandi atvinnuástands í
byggingariðnaði á þessu ári.
Mynd 4.
Fjöldi byrjana nýrra íbúða virð-
ist sérstaklega marktækur fyrir-
boði um við hverju má búast í
byggingariðnaðinum í nánustu
framtíð. Má líta svo á, að fjöldi
byrjana á nýjum íbúðum sé mæli-
kvarði á „bjartsýni" þó auðvitað
spili þar fleira inn í svo scm lóða-
úthlutun o.fl. Verður að tclja, að
sú staðreynd, að þegar 1974 er um
að ræða færri byrjanir en árið 1973
(þó Viðlagasjóðshús séu undan-
skilin) bendi ein sér til versnandi
atvinnuástands á þessu ári, ef
marka má fyrri reynslu. Er í því
sambandi vert að benda sérstak-
lega á, hversu lík þróun kemur
fram í tölum yfir byrjanir nýrra
íbúða og mannafla í almennum
byggingariðnaði undanfarin ár,
þannig að sveiflur í byrjunum
virðast koma fram eftir rúmt ár í
mannafla eða atvinnuástandi í
b yggi ngariðnaðinum.
Landssamband iðnaðarmanna
hefur margoft bent á nauðsyn
þess að dregið verði úr hinum
núklu svciflum, sem einkennt hafa
byggingariðnaðinn um langt ára-
bil og valdið hafa bæði byggingar-
iðnaðinum og þjóðarbúinu í heild
ómældum skaða. Að endingu skal
aðeins undirstrikuð sú ábyrgð sem
sveitarstjórnum er nú á höndum
að sjá til þess að nægar lóðir séu
fyrir hendi einmitt á tímurn sem
þessum, þegar samdráttar er farið
að gæta í byggingariðnaði. Dragi
sveitarstjórnir úr lóðaframboði
um leið og afturkippur kemur í
byggingariðnaðinn í stað þess að
auka lóðaframboð og auðvelda
mönnum að hefja byggingar, get-
ur slíkt haft hinar alvarlegustu al-
lciðingar fyrir byggingariðnaðinn
í heild og getur tekið mörg ár að
vinna upp þann skaða, sem af því
hlýst. Því miður virðist stefna
margra sveitarfélaga í lóðamálum,
ekki síst á Reykjavíkursvæðinu,
hafa ýtt undir samdráttinn í bygg-
ingariðnaðinum. Má í því sam-
bandi vitna til ummæla Gunnars S.
Björnssonar, formanns Meistara-
sambands byggingarmanna í
Frjálsri verslun nýlcga, en þar lýs-
ir Gunnar miklum skorti á bygg-
ingarlóðum og telur horfurnar í
byggingariðnaði nú jafnvel verri
en á árunum 1967—1968.
Af öðrum aðgcrðum, sem að
gagni mættu koma nú, þegar sam-
dráttar fer að gæta má nefna aukn-
ar lánveitingar til húsbyggjenda
og framkvæmdaaðila. Með slíkum
aðgerðum ætti að vera hægt að
koma að verulegu leyli í veg fyrir
hrun af því tagi sem varð á síðasta
áratug, en varla eru meira en 2—3
ár síðan byggingariðnaðurinn náði
sér að fullu eftir þau áföll, og er
þó fyrirsjáanlegur skortur á íbúð-
arhúsnæði á næstu árum, ef árleg
framleiðsla vex ekki frá ]tví sem
nú er.
Verulegur afturkippur í bygg-
ingariðnaði nú getur valdið neyð-
arástandi í húsnæðismálum á
næstu árum ef marka má spár op-
inberra aðila um húsnæðisþörfina.
52