Vikan - 15.12.1955, Síða 43

Hreinasta gull
Framhald al bls. 7.
nokkrar spurningar. Fyrr en varði var ég farin að sýna honum
mynd af mömmu, sem ég hafði límt inn í seðlaveskið mitt.
Hann virti mig vandlega fyrir sér og sagði svo: — Mér þótti
líka ákaflega vænt um móður mína. Ég fékk aldrei tækifæri
til að gera neitt fyrir hana, því hún dó, þegar ég var ekki ann-
að en smá orkrari. Svo sneri hann sér aftur að viðskiptamál-
unum. — Ég verð að vera hreinskilinn við þig, af því að þú
varst hreinskilin við mig. Ég gæti sagt, að við þyrftum ekki á
perlum að halda þessa stundina og þú mundir halda áfram að
gera þér góðar vonir. En ég verð að segja þér sannleikann.
Þetta eru ekki perlur. Þessar kúlur eru alveg verðlausar. Ostr-
ur, sem hafðar eru til átu, framleiða ekki perlur.
Það var eins að gólfið væri að síga undan fótum mínum.
Hann lézt ekki sjá það, en hélt áfram að ræða um perlur. Síð-
an fór hann að reyna að láta sér detta í hug eitthvert ráð, svo
að ég gæti unnið mér inn upphæðina, sem ég þurfti á að halda.
Hann átti systur, sem vann i ráðningardeild stórs verzlunar-
húss . . . Hélt ég . . .? Auðvitað hélt ég að ég gæti það! Ég
gæti unnið síðdegis á laugardögum. Hann skrifaði niður nafn
systur sinnar ög fékk mér miðann.
En úr því að ég var þarna komin, fannst mér rétt að líta
á armbönd — svo að ég hefði einhverja hugmynd um verðið
á þeim. Við gengum inn í aðra deild, þar sem glampandi gull-
armbönd lágu á rauðum flaujelsfóðruðum bökkum undir gleri.
Ég stanzaði alveg agndofa.
— Ekki þessi, flýtti hann sér að segja. — Ég er hræddur um
að þessi séu of dýr. En ég hef önnur! Bíddu hérna! Ég skal
sýna þér þau. Hann hvarf inn um mahognihurð í hinum enda
búðarinnar og kom aftur að vörmu spori með armbönd í hend-
inni. í mínum augum voru þau eins falleg og nokkur armbönd
gátu verið — einkum eitt! —• Hvað kostar þetta? spurði ég
skjálfrödduð og rétti fram þetta upphleypta armband, sem var
bæði fallegra og stærra en armband frú Carters.
— J-a, verðið getur breyzt á árinu — gullverðið stígur og
fellur, eins og þú skilur, sagði hann. — Það er undir ýmsu
komið. Hann hélt áfram að útskýra eitthvað, sem ég skildi
ekki, en að lokum sagði hann: — Ef þú getur unnið þér inn
einhverja peninga, þá getur satt að segja verið, að ég geti
fengið afslátt fyrir þig. Kannski þú fáir armbandið á heildsölu-
verði, fyrst svona stendur á.
— En ef ég hefði einhverja hugmynd um verðið, þá gæti
ég betur gert mér grein fyrir því, hve hart ég þarf að leggja
að mér, sagði ég feimnislega.
Hann horfði lengi á mig, áður en hann sagði nokkuð, sem
hefur sennilega haft meiri áhrif á líf mitt en nokkuð annað. —
Ætli maður að ná árangri, þá leggur maður alltaf svolítið harð-
ara að sér en manni finnst mögulegt, sagði hann stillilega.
Það reyndist ekki auðvelt að fá vinnu, þrátt fyrir hjálp
systur hans. Staða fyrir 14 ára telpu, sem aðeins gat unnið
síðdegis á laugardögum, virtist ekki vera á hverju strái. Loks
fékk ég eina. En þá var komið langt fram í marz og mikill tími
farinn til spillis. Tvisvar kom ég til að líta á þetta dýrðlega
armband, og þegar ég var búin að vinna mér inn 100 krónur,
fór ég með seðilinn til vinar míns í skartgripaverzluninni og
bað hann um að taka armbandið frá. Um leið spurði ég um verðið.
Hann leit hvasst á mig og spurði hve miklu ég héldi að ég
gæti unnið fyrir fram að jólum. Ég reiknaði það saman í flýti,
lagði saman laun mín og dró frá hálfa mánuðinn, þegar pabbi
átti frí og við vorum vön að fara úr bænum. — Ég gæti kannski
borgað 500 krónur. En ég væri miklu öruggari um það, ef það
kostaði aðeins 400, sagði ég.
— Það kostar 450 krónur. Ég er viss um að þú getur unnið
fyrir því, sagði hann með sannfæringu.
En í október fékk ég barnaveiki. Ég var með óráð í margar
nætur og mamma sat grátandi yfir mér, þó ég gæti ekki skilið
hvers vegna. Ég var alveg æf yfir þessum veikindum. Þau
voru samsæri gegn fyrirætlunum mínum. Það var ekki hægt
að bæta upp tímann, sem ég varð að vera í rúminu fyrir jól.
Öll vinnan og allir þeir laugardagar, þegar ég hafði fórnað
leikjum með félögum mínum, voru þá til einskis.
Um miðjan desember fór ég aftur í heimsókn til vinar míns.
Ég var búin að ákveða að segja honum það hreinskilnislega,
að ég gæti ekki útvegað þessar krónur fyrir jól. En hvernig
var með afsláttinn? Hafði hann gleymt honum?
Nei, það var búið að draga afsláttinn frá, annars hefði arm-
bandið kostað meria en 450 krónur! Ég sá, að hann var búinn
að missa trúna á mig, og mér leið illa. Kannski átti ég að segja
honum frá barnaveikinni, en það mundi bara líta út fyrir að
vera aumingjaleg afsökun.
Þá datt mér snjallræði í hug. — Gætirðu ekki látið mig fá
armbandið á jólunum, og svo heid ég áfram að vinna í janú-
ar og febrúar? stundi ég upp. — Þú átt peningana alveg vísa,
ef þú treystir mér.
■—- Nema þú veiktist eða eitthvað, sagði hann.
Ég hló. — Ekkert slíkt getur hent mig. Ég er stálhraust,
sagði ég.
— Jæja, komdu hingað á laugardaginn eftir vinnu, þá hugsa
ég að ég geti lofað þér armbandinu.
Jólin voru á mánudegi. Aldrei hefur nokkur gjöf vakið aðra
eins hrifningu, og aldrei hefur nokkur gefandi verið umvaf-
inn öðru eins ástríki. Allir nágrannarnir komu til að dázt að
armbandinu.
Það eina, sem skyggði á ánægju mína var, að ég átti ennþá
eftir að borga yfir 50 krónur, áðuy en ég gat fullkomlega litið
á armbandið sem okkar eign. Ég hafði miklar áhyggjur af
þessu. Ef eitthvað kæmi nú fyrir mig? Mundi skartgripaverzl-
unin þá senda lögregluna á okkur? En auðvitað greiddi ég
peningana í tæka tíð.
Mamma bar armbandið alla ævi. Hún sagði fáum frá því,
hvers vegna henni þótti svona vænt um það og hvers vegna
hún var svona hreykin af því. Hún var ákaflega tilfinninga-
næm kona, sem fannst að það bezta í lífinu yrði maður að
hafa út af fyrir sig.
Þegar hún var horfin okkur, gaf pabbi mér armbandið.
Lengi vel gat ég ekki borið það, bæði vegna sorgar minnar
og þar að auki vegna þess að með aldrinum skildist mér, hve
börn taka ábyrgð miklu nær sér en fullorðið fólk. Ég fór að
hugsa með biturleika til skartgripasalans, sem hafði í fyrstu
verið svona elskulegur, en að lokum haft síðasta skildinginn
út úr áhyggjufullu barni. Hann hefði átt að gera sér grein
fyrir þessu. Samt sem áður hef ég með tímanum komizt að
raun um, að ég á þessum manni heilmikið að þakka, því í hvert
sinn, sem mig langar til að sleppa síðasta, erfiða sprettinum,
minnist ég hans.
Dag nokkurn fyrir nokk.rum mánuðum va.r ég að hugsa um
þetta, þegar mér varð það skyndilega ljóst, að þetta ódýra
jólaarmband hafði enzt óeðlilega lengi. Ég hafði alltaf litið á
verðið á því frá sjónarmiði barnsins, en nú sá ég að það var
eitthvað bogið við þetta. Ég reiknaði út tímann, sem liðinn
var . . .
Fyrir nokkrum vikum, þegar ég var stödd í dýrri skartgripa-
verzlun í London, bað ég svo skartgripasalann um að líta á
armbandið og segja mér, hvers virði hann héldi að það væri.
— Þetta er fallegur gripur, frú, sagði hann. — Það er ekta
gull. Meira að segja 18 karata gull.
Ég skrifa þessa sögu núna, til að biðja óþekkta manninn,
sem hafði gefið mér margra karata virði af hjartagæzku, af-
sökunar á því, að ég skuli hafa dæmt hann svona rangt í öll
þessi ár.

Messrs. Kristja'n Ó. Skagfjord Limited. Post Box 411, REYKJAVIK, Iceland
CEREBOS I
HANDHÆGU BLÁU
DÓSUNUM.
HEIMSþEKKT G/EÐAVARA
43