Vikan - 31.08.1961, Blaðsíða 14

H/óimbornio
Lnstaðu
— Jónína...
— Já.
— Þú hefur látið hann i isskápinn .. ?
— Hvern?
— Laxinn____
— Já.
— Og þú ert viss um, að það sé frost á
honum?
— Já, auSvitaS. HeldurSu kannski aS þaS
færi betur um hann, ef ég léti undir hann
svæfil... litla, rósótta dúnsvæfilinn til dæmis?
Andartaksþögn.
— Jónína ...
— Já.
— Ég kann ekki viS þetta ...
— ÞaS er ekki nýtt.
— Nei, ég kann ekki viS þetta. Ég veiöi lax i
fyrsta skipti, sem ég renni, hugsaöu þér þaS!
Bara þaS eitt kvaS vera einsdæmi, þaS sögSu
þeir, sem meS mér voru, . . . þaulvanir laxveiSi-
menn, sem vita, hvað þdr syngja. Og ekki
nóg með það, heldur kem ég lionum á land,
einn og hjálparlaust, — tíu punda laxi...
Þeir ætluðu ekki að trúa sínum eigin augum,
og kalla þeir þó ekki allt ömmu sina.
— Það hefur þá líklega verið eindæmi
númer tvö ...
— Ekki liklega, ... það er líka einsdæmi.
Og hvað heldúrðu, að þeir hafi sagt? „Ja,
konan þín, sú verður stolt af þér, lagsmaS-
ur ...“ Þetta sögðu þeir!
—- Svo að þeim getur þá skjátlazt.
— Jónína ... ég ...
— . .. kann ekki við þetta. Var það ekki
það, sem þú ætlaðir að segja? Ég skil það að
visu, að þið, sem aldrei hafið eiginlega séð
fisk nema á fati, séuð montnir af að draga
svona titti. En þú verður hara að taka það
með i reikninginn, Jón minn góður, að ég
er borin og barnfædd í helztu verstöð lands-
ins. Þú hefðir átt að sjá þá, golþorskana,
sem hann pabbi kom með, — fullan bát, —
ei laxinn
hvaS eftir annað meira að segja. — Það voru
nú fiskar í lagi...
— Jónína, að þú skulir halda, að slikt sé
sambærilegt, ekki ógreindari manneskja. ÞaS
getur hver, sem er, veitt þorsk, skilurðu...
Annars væri, jú, þorskurinn ekki kallaður
þorskur____Það er bara vinna, skilurðu. En
laxveiðin ... það er íþrótt ... vísindagrein.
Tæknin, sko, .... margra ára nám, sem lærist
aldrei til fulls, nema menn hafi alveg sér-
staka, meðfædda hæfileika. Þú virSist alls
ekki geta gert þér í hugarlund, hvílíkt afrek
það er að draga tiu punda lax í land í fyrsta
skipti, sem maður rennir... En þeir, -—
þeir höfðu vit á því! Og þeir stóðu bara og
göptu.
Síminn hringir, og Jónína bregSur sér fram
og svarar.
— Hver var það, Jónína .. ?
— Afgreiðslumaðurinn hjá Tómasi...
— Hvað . . .
— Þú gleymdir veskinu þinu á búðarborð-
inu þegar þú keyptir laxinn ... ★
Hús og húsbúnaður
Að
íslenzka
útlendan
stíl
— Sagt var að efnaður bóndi í Borgar-
firði hefði reist þriggja hæða hús á
jörð sinni, vegna þess að kona hans
vildi eiga hátt hús eins og þau voru
byggð í Reykjavik. Hún skildi ekki mun-
inn á að byggja á dýrri lóð í bæ og
í sveit, þar sem land undir eitt hús
skiptir ekki máli. Reyndar voru þeir
fleiri en þessi eini bóndi, sem byggðu
upp í loftið á þessum árum og allt til
þessa. Menn voru nýkomnir út úr lág-
reistum moldarkofum, sem kölluðu fram
algera andstæðu sína, eins konar turn-
líkingar, sem standa enn í dag eins og
illa gerðir hlutir í íslenzku landslagi.
Það var talað um reisulega bæi, og
mönnum fannst, að nýju húsin yrSu
lika að vera reisuleg. Útkoman varð sú,
að þrátt fyrir hæðina skorti þau reisn-
ina, sem gömlu bæirnir höfðu.
Á síðustu árum hefur komið fram nýr
still, sem sóttur hefur veriS i erlendar
fyrirmyndir. Er það út af fyrir sig
eðlilegur hlutur, þar sem byggingarlistin
er mjög alþjóðleg og við erum orðiS mitt
í hringiðunni. Þessi stíll er að nokkru
orðinn til vegna nútimakenninga um
hreinar línur, hagkvæmni í staS prjáls
svo og nýrra byggingarefna. Þökin eru
höfð flöt eða allt að þvi og ris-
ibúðum sleppt, þar sem þær nýtast illa.
Framhliðar þessara húsa eru oft að
talsverðu leyti úr rderi, en annars fer
það eftir aðstæðum. Danska einbýlis-
VIKAN
00 tseknin
Rflnnsóbir á
suðursbutslflnd-
inu
Hrndbrcf í orðsins
fyllsto skilDÍDgi^
Twbifréttir
Suðurskautslandið er mesti
jökulbálkur, sem fyrirfinnst á
jörðinni. Þar eru um 90% af saman-
lögðu ísmagni jarðar, og þaS er
,Breiðgata“ á suðurheimskautslandinu, sem síðar sekkur í kaf.
ekki svo lítiö, þegar athuguð er
stærð Grænlandsjökuls og hafíss-
þakanna á Norðurheimsskautinu á
landahréfi eða hnattlíkani. Áður
fyrr var jökull þessi illur yfir-
ferðar, enda veðravíti mesta, og
fjöldi hraustra og harðskeyttra
landkönnuða varS að snúa aftur
eða lét lífið í kapphiaupinu um
að komast fyrstur á Suðurheim-
skautið, unz Roald Amundsen hinn
norski og garpar hans „komu þar
fyrstir í mark“. Nú hefur öll
ferðatækni tekið slikum stökkbreyt-
ingum, að könnunarleiðangrarnir
ferðast um heimskautslandiS þvert
og endilangt, samkvæmt áætlun að
kalla má, og fjöldi vísindamanna
f ýmsu þjóðerni liefur þar að-
setur i föstum rannsóknarstöðvum
allan ársins hring.
Það hefur komið í ljós, að
iandflæmi þetta — eða öllu heldur
jökulflæmi — lumar á fleiri leynd-
ardómum en nokkurn grunaði í
fyrstu, og telja vísindamenn sumar
þær gátur, sem híða þar óleystar,
munu reynast ærið viðfangsefni
á næstunni.
( Bandaríkjamenn hafa komið sér
upp mikium rannsóknarstöðvum
suour l>ar, meðal annars á Marie
Byrds landi, sem mun vera cinhver
fullkomnasta rannsóknarstöð á
heimskautsslóðum. Styðjast Banda-
ríkjamenn þar mjög við reynslu
sína af slíkum stöðvum á Græn-
landsjökli. Til dæmis eru allar
hyggingar stöðvarinnar grafnar
niður í sjálfan jökulinn þar syðra
eins og á Grænlandsjökli. Fyrst
eru grafnar geysimiklar geilar nið-
ur í ísinn og notaðar til þess stór-
virkar ísruðningsvélar, en aS því
14 VIKAN