Vikan - 30.01.1964, Side 37

Tvöfalt CUDO-einangrunargler gegn kulda
og hávaða.
MERKIÐ SEM NÝTUR TRAUSTS ER
CUDOGLER H. F.
SKÚLAGÖTU 26 — SÍMAR 12056, 20456.
of duglegir". Englendingum, ír-
um og Þjóðverjum var í nöp við
ítali, en ítalirnir sameinuðust
þeim, þegar um slavneska inn-
flytjendur var að ræða.
Patrick Kennedy lét sig þessi
átök litlu skipta. Hann þrælaði
og þrælaði, eyddi tómstundum
sínum í hinu sívaxandi samfélagi
írskra innflytjenda, sem aðal-
lega unnu við höfnina, við þjón-
ustustörf í hótelum og við venju-
leg verkamannastörf. Patrick
efnaðist lítið eitt, kvæntist og
eignaðist fjögur börn með konu
sinni, hið yngsta árið' 1862. Það
var drengur, skírður ú höfuðið
á föður sínum. Hann varð afi
John F. Kennedy.
Patrick yngri var fljótur að
koma undir sig fótunum. Fjöl-
skyldan átti að vísu í talsverðu
basli framan af, en dugnaður
Patricks eldra hafði skapað syn-
inum aðstöðu, sem gerði honum
kleift að hefja arðbær viðskipti
við landa sína. Hann opnaði sem
sé drykkjukrá, nokkur skref frá
stórri skipasmíðastöð í Austur-
Boston. Þangað tóku írarnir í
skipasmíðastöðinni og nágrenn-
inu að streyma eftir langan og
strangan vinnudag, þyrstir og
síðar kátir, sungu og .röfluðu
fram eftir kvöldi og drukku oft
mikið. Patrick yngri ríkti í
kránni, þrekvaxinn, hógvær með
vandlega snyrt yfirvararskegg,
sem minnti á tvo hurðarhúna, og
gaf sér ætíð tíma til að hlýða
á áhyggjuefni og umkvartanir
viðskiptavinanna. Hann var
einnig boðinn og búinn til að
hjálpa þeim, sem komust í krögg-
ur. Þannig urðu umburðarlyndi
og hjálpsemi til að skapa hon-
um vinsældir, sem gerðu honum
fært að hefja þátttöku í stjórn-
málum Bostonborgar. Einmitt
slíkar vinsældir og sú virðing,
er hann hlaut af ráðdeild sinni,
hjálpsemi og góðum ráðlegging-
um, voru nauðsynlegar þeim,
sem eitthvað vildu láta að sér
kveða á þessum vettvangi.
Hreppapólitík, trúarbrögð og
þjóðerni stuðluðu einnig að
frama hans. írarnir voru á ár-
unum 1880—1890 á góðri leið
með að ná öllum völdum í stjórn-
málum Bostonborgar, vegna
fjölda og óvenjulegs stjórnmála-
áhuga. Þeir töluðu sjaldnast um
annað en stjórnmál. Þessi ódrep-
andi áhugi þeirra kom sér vel,
því kosningabaráttan í Boston á
þessum tíma var ekki öllum
hent..
Patrick Kennedy varð brátt
meðal örfárra valdamestu mann-
anna í hópi Demókrata í Boston.
Hann var nokkrum sinnum í
framboði og náði ætíð kosningu
án þess að halda eina einustu
ræðu. Ræðumennska átti ekki
við hann, og raunar opinber em-
bættismennska ekki heldur.
Hann vildi vera einn þeirra, sem
réðu bak við tjöldin, áttu vald
á atkvæðum og embættum. Þetta
tókst honum. Hann varð einráð-
ur í kjördæmi sínu. Aðferðirn-
ar í stjórnmálabaráttunni voru
margvíslegar. Einn kjördæmis-
herrann lét eitt sinn skrá 60 kjós-
endur í litlu sex herbergja húsi.
Joseph Kennedy, faðir forsetans
minntist þess eitt sinn að hafa
séð sama manninn fara 128 sinn-
um inn í sama kjörklefann. Pat-
rick Kennedy, sem leitaði eftir
vaxandi völdum, varð að heyja
harða baráttu við Martin nokk-
urn Lomasney um yfirráðin á
einum af fundum Demokrata.
Lomasney var þá frægastur og
harðvígugastur kjördæmisherr-
anna í Boston. Patrick sá, að ekk-
ert minna dugði en að útiloka
Lomasney alveg frá fundinum.
Hann lét hlaða götuvígi á leið
andstæðingsins og fylgismanna
hans. En þeir komust engu að
síður fram hjá þeim, eftir að hafa
sviðsett jarðarför, með vopnaða
glæpamenn í líkvagninum. Það
var vinsælt bragð að vekja hátt-
virta kjósendur upp með hávaða
og barsmíðum nóttina fyrir kosn-
ingu og hvetja þá til að kjósa
frambjóðanda andstæðinganna.
Það gekk á ýmsu í fetjórnmálum
Bostonborgar í þá daga. Og
hvernig sem á því stóð, átti
þessi stjórnmálabarátta betur
við írana en alla aðra.
Meðal hinna útvöldu í hópi
Boston-demokrata var John F.
Fitzgerald, ungur og snjall
stjórnmálamaður, þegar Patrick
Kennedy kynntist honum á fund-
um foringjanna. Hann varð síð-
ar borgarstjóri Bostonborgar, en
lét af embætti aðeins fimmtíu
og eins árs, og kom öllum á
óvart með ákvörðun sinni. Hann
var einn harðasti og litríkasti
frambjóðandi og stjórnmálamað-
ur, sem Bostonbúar höfðu aug-
um litið. En hann yfirgaf ekki
stjórnmálin þrátt fyrir þetta.
Hann bauð sig hvað eftir annað
fram til fulltrúadeildar Banda-
ríkjaþings og öldungadeildarinn-
ar, en náði aldrei kosningu, enda
dugði írum ekki fylgi sitt í Bost-
on til að komast svo langt. En
hann háði frægan bardaga um
sæti í öldungadeildinni við
Henry Cabot Lodge, árið 1916,
en Lodge var leiðtogi Republik-
ana í öldnugadeildinni og tal-
inn ósigrandi. ,,Aðlinum“ í Bost-
on, hinum innfæddu Yankees, lá
við taugaáfalli, þegar kosninga-
úrslitin voru birt, og í ljós kom,
að Fitzgerald eða „Honey Fitz“,
eins og aðdáendur hans nefndu
hann, hafði fengið aðeins 30 þús-
und færri atkvæði en hinni mikli
og vitri skörungur, Lodge. „Hon-
ey Fitz“, lítill, snaggaralegur,
síkátur og syngjandi eftirlætis-
lagið sitt „Sweet Adeline" fyrir
kjósendur, hafði unnið mikið af-
rek. Hann hefði aflaust glaðzt,
ef hann hefði lifað þann dag að
sjá sonarson og alnafna andstæð-
ings síns falla fyrir dóttursyni
sínum í kosningum til öldunga-
deildarinnar, 36 árum síðar. Það
eru sagðar ýmsar sögur af
„Honey Fitz“. Hann átti að
kenna írskum innflytjendum
bandaríska stjórnmálasögu áður
en þeir gengu rndir próf í þeim
fræðum, en það var skilyrði fyr-
ir því að þeir fengju innflytj-
endaleyfi. Andstæðingurinn
spurði einn nemandann nokk-
urra spurninga til að reyna kunn-
áttu hans.
„Hver býr til lög landsins?“
„John F. Fitzgerald“, svaraði
maðurinn.
„Hvaðan koma lög Massachus-
etts?“
„Frá John F. Fitzgerald“.
„Hver er forseti Bandaríkj-
anna?“
„John F. Fitzgerald“.
Það er ekki að undra þótt nafn
hans lifði á vörum fólks. Lengi,
jafnvel eftir að Joseph Kennedy
var orðinn vellauðugur maður og
ambassador Bandaríkjanna í
Bretlandi, töluðu dagblöðin í
Boston um hann sem tengdason
„Honey Fitz“.
Joseph Kennedy, sonur Pat-
ricks Kennedy yngri, gekk á f jör-
ur Rose Fitzgerald, þegar hann
var í menntaskóla. Þau létu eng-
an vita um þennan kunningsskap
sinn. Joseph var þá mikil stjarna
í skólanum, formaður bekkjar-
ráðsins, framkvæmdastjóri bolta-
liðsins, foringi baseballliðsins og
sigurvegari í íþróttum. Skólinn
var einn meðal hinna ströngustu
og erfiðustu, sem til voru í Bost-
on. Og ?ar sem Joseph var ekki
mikið fyrir námið, átti hann í
eilífum erfiðleikum með ein-
kunnirnar. Hann var leynilega
trúlofaður Rose í sjö ár, að sögn
vegna þess, að „Honey Fitz“
leyst ekki alltof vel á hann sem
tengdason. Það var jafnvel haft
við orð, að hann hefði í hyggju
að gifta dóttur sína tekónginum
Sir Thomas Lipton, sem var vin-
ur „Honey Fitz“ og tíður gestur
hans.
Hafi karl verið í einhverjum
vafa um. framtíð dóttur sinnar
í höndum Joseph Kennedy, hef-
ur sá efi eflaust orðið að engu,
þegar Joseph var kjörinn stjórn-
arformaður banka eins, sá yngsti
í Massachusetts, aðeins 25 ára
gamall. Þá voru ekki mörg ár
liðin síðan hinn nýkjörni stjórn-
arformaður hafði fallið á prófi
í einni af greinum viðskipta-
fræðinnar í Harvardháskóla og
átt í mesta basli með aðrar.
TVÆR ÍRSKAR ÆTTIR
TENGJAST
Stuttu eftir þessa upphefð var
hjónaband Joseph Kennedy og
VIKAN 5. tbl. — gy