Vikan - 14.08.1969, Side 21

varir, og temur sér stundum
lævísa ósvífni, sem raskar
andlegu jafnvægi keppinaut-
anna. Drýgstur er hann þó í
atkvæðaveiðum utan mál-
funda. Björn er mannglöggur
og málglaður og kann mæta-
vel að haga orðum í samtali.
Veldur miklu um vinsældir
hans, að hann er sérlundaður
og þykir sjálfstæður í skoð-
unum um menn og málefni.
Björn gagnrýnir foringja sína
gjaman, ef honum býður svo
við að horfa og telur sér
henta, og fer jafnan sínu fram
um álit og niðurstöður. Beit-
ir hann þeirri aðferð einnig
löngum á alþingi og sker sig
mjög úr flokkshjörðinni, sem
stendur eða liggur öllum
stundum eins og forustusauð-
irnir. Eysteinn Jónsson og
Ólafur Jóhannesson ætla
þetta vanskapaða kímnigáfu
í fari Björns Pálssonar, en
Löngumýrarbóndinn veit.,
hvað hann syngur og hvggst
fyrir. Hann er að eðli og inn-
ræti eins og framkomu og at-
hæfi sérstæður og einkenni-
legur. Björn Pálsson minnir
helzt á stygga en forvitna
kind, sem hefur villzt ofan
úr fjalli niður í byggð-
na. Hann mun um margt
líkastur Birni Eysteinssyni af
niðjum hans, þó að nú sé önn-
ur ökl og tækifæri fleiri en
þegar móðurafinn lagðist út.
Björn Pálsson er hjátrúað-
ur og sérvitur. Hann þráði
ungur að komast til valda og
mannvirðinga og taldi sig
brátt öðrum hæfari að gerast
þingfulltrúi Húnvetninga. Að
því takmarki keppti hann
langa hríð af slóttugri fram-
sýni. Björn réðst þess vegna
kaupfélagsstjóri á Skaga-
strönd til að afla sér fvlgis
um gervallt liéraðið og slep]ia
úr einangruninni heima í
Svínavatnshreppnum. Hins
vegar stofnaði hann til út-
gerðar af meðfæddri ævin-
t.ýramennsku. Læzt Björn
græða á þeim umsvifum, en
honum mun einkum í hug að
hafa eitthvað fyrir stafni um
þingtímann fjarri búskapnum
á Löngumýri. Honum finnst
gaman að sitja í Reykjavík
vetrarlangt, deila geði og
kjörum við kaupstaðarfólk,
eta og drekka að höfðingja-
sið og stríða andstæðingum
og samherjum með skrýtnum
en snjöllum hugdettum. Eigi
að síður er Björn Pálsson
táknrænn og dæmigerður ís-
lenzkur bóndi. Hann gerir
sér að leik að framlengja áhrif
stéttar sinnar eins og banka-
vixil og svarar að bragði með
smellnum útúrsnúningi, ef
spurt er um innistæðuna.
Hefur sennilega enginn sex-
tíumenninganna á Alþingi Is-
lendinga hafizt eins til for-
ustu og virðingar af slungnu
hyggjuviti og þessi hún-
vetnski dalakarl.
Björn Pálsson gerir sér aft-
nr á móti Ijóst, að íslenzkt
samfélag er í merkilegri
deigln. ITann álítur borgara-
stéttina spillta, en veit, að
nýir atvinnuvegir og nýir
þjóðhættir í þéttbýlinu ráða
úrslitum um framtíð íslend-
inga. Hann vantreystir hins
vegar Eramsóknarfl okkn 11 m
að skilja og móta slíka þró-
un. Björn er þess vegna eins
og fugl í búri á alþingi, enda
þótt hann brjótist þar um og
láti til sín heyra. Af þessu
leiðir, að hann nýtur sín lítt,
þrátt fyrir gáfur og hug-
kvæmni. Þingmennskan varð
honum eins konar happdrætt-
isvinningur. Björn Pálsson
eyðir honum, meðan af ein-
hverju er að taka, en hverfur
svo aftur heim í Húnaþing
að búskap og útgerðarbraski,
þvi að hann sezt naumast í
lielgan stein fjor en ævisólin
hnígur til viðar. Þá mun hann
þjóna stríðnislund sinni með
því að hlakka yfir þeim ver-
aldarframa, sem honum gafst,
en Hannes bróðir hans fór á
mis. Á útfarardegi sínum ger-
ir Björn svo kannski héraðs-
búum svipaða veizlu og nafni
hans og afi forðum, er sá svip-
mikli og minnisverði öldung-
ur hvarf af þessmn heimi eins
skemmtilega hrekkjóttur og
meðan liann var og hét. Hún-
vetningar drukku þá heila
viku á kosnað hins látna.
tbl- VIKAN 21