Vikan - 02.04.1970, Side 9

TIL ALDAR
ÁRLJOMALANDS
Texti: Dagur Þorleifsson
Miðað við raunveruleg ítök
Japans í heimi samtímans fer
ekki mjög mikið fyrir ríki þessu
á þeim vettvangi, er kenndur
er við heimsviðburðina. Á hinu
opinbera sviði alþjóðastjórn-
mála, í vígbúnaði, pólitískum
áróðri og framleiðslu kjamorku-
vopna fer lítið fyrir Japönum.
En nú er það svo, að ekki er sá
ávallt mestur garpur er harðast
lemur skjöld sinn. Og þótt Jap-
an sé á diplómatíska sviðinu
ósköp hógvært og nánast feim-
ið, þá fer það samt sem áður
ekki framhjá neinum að efna-
hagslega séð er það komið í röð
heimsins mestu stórvelda, þótt
því fylgi ekkert neitunarvald í
Öryggisráði Sameinuðu þjóð-
anna. í samanburði við Japan
Mitsúis og Fúrúkava sýnist öld-
ungurinn Maó ósköp forpokað
og vonlaust fyrirbrigði og Kína
hans með sín vanþróuðu millj-
ónahundruð sem reyna að láta
vélarnar hjá sér ganga fyrir til-
vitnunum í Rauðakver for-
mannsins, kemur fyrir sjónir
sem brjóstumkennanlegur papp-
írstígur.
Um það leyti sem fyrst var
farið að nefna Japan á íslenzk-
um bókum var það gjarnan
nefnt Árljómaland, og í skáld-
legu máli er stundum vikið að
því sem landi morgunroðans,
trúlega sökum legu þess austan
við allt hið mikla meginlands-
komplex gamla heimsins. Þetta
heiti hefur aldrei átt betur við
en í dag. Engin þjóð væntir sér
jafnmikils af morgundeginum og
Japanir. Ekkert þróað ríki er í
jafnörum vexti efnahagslega.
Þjóðarauður þess fjórfaldaðist
síðastliðinn áratug og mun þre-
faldast á þeim næsta. í heildar-
þjóðarframleiðslu fór Japan
framúr Bretlandi 1967 og Frakk-
landi 1968. Og árið sem leið fór
það fram úr Yestur-Þýzkalandi.
Á þessu ári er gert ráð fyrir að
þjóðarframleiðslan nemi að verð-
mæti tvö hundruð billjónum
dollara og er Japan þá hvað
þetta snertir hið þriðja hæsta í
heiminum, á eftir Bandaríkjun-
um með níu hundruð þrjátíu og
tvær billjónir dollara og Sovét-
ríkjunum með sex hundruð billj-
ónir. Sérfræðingar í efnahags-
málum segja þetta markverð-
asta árangur allrar hagsögunnar,
og telja alls ekki útilokað að Jap-
an taki forustuna í heildarþjóð-
arframleiðslu á næstu tuttugu
árum. Tuttugasta og fyrsta öld-
in, er sagt, gæti vel orðið öld
Japans.
Þetta má kallast sæmilega af
Fornt hof í Kíotó, fyrrum höfuðhorg
landslns, þar sem mestar eru minj-
arnar um fyrri menningu þess.
Heimssýningin í Ósaka, Expo ‘70, er eins konar auglýsing á
veldi Japana á sviði framleiðslu og fjármála, en hvað
þetta hvorttveggja snertir eru þeir þegar komnir í röð
fremstu þjóða. Fyrir hundrað árum aðeins voru þeir ennþá
vanþróuð lénsþjóð, en nú spá margir efnahagssérfræðingar
því að tuttugasta og fyrsta öldin verði japönsk öld.
sér vikið af Japönum. Þeir voru
slegnir flatir í síðari heimsstyrj-
öld, létu eitthvað á aðra milljón
hermanna að minnsta kosti í
orrustum við Engilsaxa og Kín-
verja auk þess sem lofther
Bandaríkjamanna lék borgir
þeirra hroðalega. Allir kannast
við atómsprengjurnar sem drápu
yfir hundrað þúsund manns í
Hírósíma og Nagasakí, og í
einni loftárás á Tókíó fórust yf-
ir áttatíu þúsund manns. Þar á
ofan eru náttúruauðlindir lands-
Sató, forsætisráðherra Japana, og
kona hans Hírokó.
ins mjög takmarkaðar, nánir
vinir þess fáir og þrengslin slík
að naumast er hægt að draga
andann. Auk annars urðu Jap-
anir að láta af hendi við sigur-
vegarana mikil landsvæði: Suð-
ur-Sakalín og Kúrileyjar, sem
Sovétmenn tóku, Mikrónesíu til
Bandaríkjanna, Formósu til Kín-
verja, og Kóreu. Japanskt fólk,
sem bjó í þessum löndum var
rekið heim, og var þó fullmargt
um manninn fyrir á eyjunum
fjórum, sem eru obbi japansks
landsvæðis. Japanir eru nú um
hundrað og tvær milljónir að
tölu, eða aðeins hálfu færri en
Bandaríkjamenn, en sum sam-
bandsríki USA eru þó snöggtum
stærri að flatarmáli en allt Jap-
an. Þar við bætist að aðeins
fimmtungur þessa mjög svo
fjöllótta lands telst byggilegur,
og verða Japanir því að
þjappa sér saman á sléttlendinu
með ströndum fram, þar sem
2.365 þeirra búa á hverri fer-
mílu. Þetta er tvövalt meira
þéttbýli en í Hollandi, sem geng-
ur Japan næst í þessu.
En sjálft þröngbýlið, þar sem
kveða má svo að orði að hver
einstaklingur verði að hrinda
frá sér með olnbogunum til að
fá rúm fyrir þá, virðist hafa
eflt með Japönum þann sókn-