Vikan - 02.04.1970, Side 16

GREIN EFTIR SIR GEORGE GODBER
HKTTID DD REVKID
Tóbaks hefur verið neytt
í Evrópu í tæp fjögur hundr-
uð ár aðeins. Það hefur ver-
ið reykt í pípum, vindlum og
sígarettum og tekið í nefið.
Það hefur hlotið margra lof,
og það eru ekki nema svo
sem tuttugu ár síðan farið
var að andæfa því eitthvað
að ráði. Það var eklci fyrr en
á þessari öld, að sigarettur
framleiddar í verksmiðjum
urðu langódýrasta tóbaks-
varan. En á þessari öld hef-
ur framleiðsla og reyking á
sígarettum aukizt svo gífur-
lega að ekki hefur getað hjá
því farið að læknar og síðan
almenningur færu að gefa
gaum skaðsemdinni, sem
þessu fylgir, einkum þó síð-
ustu tuttugu árin.
Fyrst var fyrir alvöru
byrjað að rita gegn reyking-
um i Bretlandi og Banda-
ríkjunum. Frá þvi snemma
á fjórða áratug aldarinnar
hefur dauðsföllum af völd-
um lungnakrabba hraðfjölg-
að og tvennar rannsóknir
upplýstu að flestir sjúkling-
ar með krabba i lungum
höfðu reykt sígarettur. Þess-
um rannsóknum var fylgt
eftir með öðrum nákvæmari,
sem sönnuðu enn frekar hið
nána samband milli reyk-
inga og lungnakrabba. Á tíu
ára tímabili um þetta leyti
fjölgaði dauðsföllum af
völdum lungnakrabba um
sjötíu og f jögur prósent með-
al karlmanna og dauðsföll-
um meðal kvenna af sömu
orsök tók að fjölga.
Krabbameinið er lengi að
þróast og það var þess vegna
að við vorum svo lengi að
gera okkur Ijóst, að auknar
sigarettureykingar tuttugu
eða þrjátíu árum fyrr voru
orsök krabbadauða svo löngu
seinna. Fólk sem ekki reykir
getur fengið lungnakrabba,
en keðjureykingamenn, þeir
sem reykja fjörutíu sigarett-
ur á dag og þar yfir, verða
tuttugu sinnum oftar fyrir
barðinu á þessum sjúkdómi.
Lungnakrabbi ásækir fólk í
vissum starfsgreinum meira
en í öðrum; verkamönnum í
úrannámum og þeim sem
vinna í asbestryki kvað sér-
lega hætt við honum, en þó
jiví aðeins að þeir reyki
sígarettur. Lungnakrabbi er
tíðari hjá stórborgabúum en
sveitafólki, en líka þar verða
einkum sígarettureykjarar
fvrir barðinu á honum. Og
borgabúar reykja vfirleitl
meira en sveitamenn.
Jafnframt raninsóknunum
á lungnakrabba í revkinga-
fólki hefur auðvitað orðið að
hafa liliðsjón af öðrum ban-
vænum sjúkdómum. Margir
yngri menn deyja nú úr
lungnakvefi og kransæða-
stíflu, og það hefur einnig
sýnt sig að reykingamenn
eru í mestri lifshættu. Trú-
lega valda sígarettureyking-
ar miklu meiri mannfelli
meðal lungnakvefs- og krans-
æðastíflusjúklinga en nokk-
urn tíma meðal krabba-
sjúklinga.
Staðreyndin er sú, að
maður, sem reykir tuttugu
eða fleiri sígarettur á dag
frá tuttugu ára aldri og það-
an af, lifir að ölluin lilcind-
um fimm árum skemur en
jafnaldri hans sem ekki
reykir, og reyki hann fjöru-
tíu eða fleiri glatar hann trú-
lega þremur árum til viðbót-
ar. Finnntugur maður, sem
revkir tuttugu sígarettur á
dag, hefur helmingi minni
likur á að lifa næstu tíu ár-
in en jafngamall maður sem
ekki reykir. í Bretlandi deyja
16 VIKAN 14 tbl