Vikan - 03.12.1970, Page 40

maður verið öruggari um að
reksturinn beri sig. Þetta hefur
haft sín áhrif hvað mér viðvík-
ur.
— Hvert sækir þú helzt þín
munstur?
— Munstrin, já. Oft hef ég
séð þau þegar ég hef verið að
leika mér með efnin, þegar ég
hef frjálsar hendur um sköpun.
Um helgar til dæmis, þegar tími
er aflögu, finn ég munstrin út á
svo margan hátt, ekki einungis
í silfri, heldur og í pappír til
dæmis og öllu mögulegu. Sumt
dettur mér kannski í hug fyrir-
varalaust, sé eitthvað, kannski
mynd í blaði, og þá minnir það
mig á eitthvað annað, sem gefur
hugmynd til einhverrar sköpun-
ar eða tilrauna.
Svo er það þetta, þegar ég er
búinn að búa til ákveðið form,
eða ákveðna gerð af hlutum í
ákveðinn tíma, þá sækir að mér
þreyta. Ég vil þá breyta til. Þá
kemur oft að mér að búa til
öfgakennda hluti, en þeir breyt-
ast nú oftast eitthvað í meðför-
unum. Þetta er eins konar leik-
ur; ég er að leita að einhverju,
orðinn óánægður með það sem
ég er með og sé svo eitthvað,
upptendrast, fæ hugmyndir, fullt
af hugmyndum, svo að á endan-
um verður kannski allt annað
úr þessu en það, sem ég upphaf-
lsga sá.
Þú sækir mótíf í forna list,
fornnorræna til dæmis?
Já, það er greinilegt. Ég
hef til dæmis teiknað í men vík-
inga að berjast. Ég bý þá til
þannig, að hreyfingarnar verði
klunnalegar og grófgerðar, og ég
vil jafnvel fá fram í þeim eitt-
hvað barnalegt, eins og þetta
væri búið til af óskóluðum
manni, að hluturinn verði ekki
fágaður.
— Er ekki oft vandi, þegar
þannig hlutir eru gerðir, að
ákveða hvenær skal hætta eða
halda áfram?
— Stundum er það. Ég hef
oft séð hjá piltunum, sem eru að
læra hjá mér, betri hluti en ég
sjálfur er með. En það skrýtna
er að þeir koma ekki alltaf auga
á það sjálfir. Og ég hef verið að
segja þeim: Strákar, það að vera
sérstæður, eða hvað sem það er
kallað, það byggist mest á því
að koma auga á það.
Eru þér einhver mótíf
kærari en önnur?
Nei, það myndi ég ekki
segja. Þetta er þannig að ég
hrífst. Sú hrifning líður hjá með
tímanum, þó ekki meira en svo
að ég get alltaf borið virðingu
fyrir hlutnum. En ég get ekki
alltaf numið staðar við sama
hlutinn og verið jafnhrifinn af
honum.
Hefurðu sótt fyrirmyndir í
nútímalist?
Ég málaði sjálfur mikið áð-
ur fyrr, fékk sem smástrákur í
skóla verðlaun fyrir pastelmynd-
ir. Og ég mála raunar stundum
enn.
— Hvað telurðu að maður í
þinni listgrein þurfi að hafa til
Hálsmen.
að bera, til að geta í raun og
sannleika kallast listamaður?
— Ég held að forsendurnar
hljóti að vera leitandi og rann-
sakandi hugur. Listamaður þarf
að kynna sér bókstaflega hvað-
eina. Hann má ekki vera það
einstrengingslegur að álíta ein-
hverja stefnu bezta, eða ein-
hvern stíl. Hann verður að vera
rannsakandi, ekki of fastheldinn
á sínar góðu hugmyndir, það
bindur hann og þá hættir hann
að mínu áliti að vera listamað-
ur. Á því er oft talsverð hætta.
■—- Þú ert mikill áhugamaður
um guðspeki. Hafa þau fræði
ekki haft mikil áhrif á mótun
listar þinnar? *
— Ég kynntist guðspekinni
smástrákur og fór snemma að
lesa um þau' mál. Þau hafa gef-
ið mér geysimikið, sökum þess
hve mikla vídd þau skapa. Ásamt
áhuga mínum á listmálun og
teikningu, sem ég líka hef haft
frá barnsaldri, hafa guðspeki-
fræðin átt mestan þátt í minni
mótun. Þar er svo vítt til veggja,
af svo miklu að taka.
Annars er það svo í þessari
grein sem fleirum, að það er
starfið, þjálfunin, sem mestu
ræður um árangurinn. Núna
finnst mér ég hafa miklu meiri
yfirsýn yfir formsköpun en ég
hafði, sem bæði kemur til af
langri þjálfun og af því að ég
hef ánægju af þessu. Og ég
breyti til hvenær sem ég finn
hjá mér þörf til þess. Og mögu-
leikarnir í gull- og silfursmíð-
inni eru alveg geysilegir.
Hvaða málmur lætur þér
bezt?
Ég myndi segja að ég væri
fyrst og fremst silfursmiður, því
að ég hef fengið litla æfingu og
litla kennslu í meðferð gulls, en
mig myndi langa mikið til að
sökkva mér í það. Það kostar
mikinn pening, en ég kem mjög
líklega til með að gera Það
seinna, ef ég fæ tækifæri til.
Eitt af því sem flestum hættir til
er að verða of háðir hefðum;
þannig er eins og fólki almennt,
Hálsmen, brennt og lóðað.
og jafnvel kennurum, finnist að
hver málmur eigi að fá ein-
hverja ákveðna meðferð. Sem
betur fer er þetta að breytast.
Það hleypir stórauknu lífi í
starfið að finna sig óbundinn, en
það verður ekki fyrr en maður
hefur sjálfur losað sig við þetta
hefðbundna. Þótt enginn annar
hefti mann, getur maður séð
fyrir því sjálfur.
— Hver er meginmunurinn á
gulli og silfri sem efnivið?
— Það er erfitt að skilgreina
til fullnustu. Gullsmíði er fínni
vinna, gullið er miklu viðkvæm-
ara, finnst mér, þarf önnur tök,
miklu meiri nærgætni. Þar á ég
ekki einungis við þessa venju-
legu gullsmíði, heldur engu síð-
ur og kannski alveg sérstaklega
í sambandi við brennslu. Það er
gaman að búa til hlut án þess
að nota það sem við köllum slag-
lóð, að setja hlutinn saman þann-
ig að formin fljóti saman. Þetta
er einstaklega erfitt með gull,
en leikur einn með silfur.
—- Hefur þér dottið í hug að
gera skartgripi úr öðrum málm-
um sem kallaðir eru óæðri, járni
til dæmis?
— Svo sannarlega hefur mér
dottið það í hug. Til gamans get
ég getið þess að eitt sinn kemur
til mín járnsmiður og spyr um
manséttuhnappa. Ég sýni honum
manséttuhnappa, sem ég hafði
þá smíðað, og voru alveg svart-
ir, og svo hafði ég grafið upp úr
þeim aðeins, þannig að það glitr-
ÞAÐ
aði í alsporið; það var sem sagt
alfarið, grafið með al. Hann vel-
ur þessa hnappa og ég segi sem
svo: það er nú bara alveg eins
og þetta sé járn. Já, segir hann,
það var einmitt það, sem ég rak
augun í. -— Járnið býr yfir mikl-
um möguleikum og það er sá
málmur sem ég held að ég vildi
helzt smíða úr núna, ef ég hefði
tíma til.
— I sambandi við járn koma
mér í hug vopn, en í þeim má
oft sjá mjög falleg form, í sverð-
um, spjótum, bogum og öxum til
dæmis. Hefurðu notað þau eitt-
hvað í gripagerð?
— Jú, þau eru alveg sérstak-
lega falleg. Ég hef notað þessi
form stundum í skartgripi og
fleira, spaða til dæmis, axar-
form og fleiri. Þessi form skír-
skota til mín og ég á ábyggilega
eftir að fást við þau meira, jafn-
vel í silfri og jafnvel í gulli. Það
er mjög skemmtilegt viðfangs-
efni. Til dæmis get ég sagt þér,
að þegar ég fór á Fornminja-
safnið ekki alls fyrir löngu og
ætlaði að fara að skoða það í
heild, þá komst ég aldrei lengra