Vikan - 10.05.1973, Blaðsíða 22

HLJÓMTÆKJA-
KYNNING
VIKUNNAR
Umsjón: Edvard Sverrisson
Tónlist, sungin eða leikin, er það tungumál,
sem allir skilja. Hún lýsir reynslu manna
og tilfinningum, gleði þeirra og’ sorg, ást og
hatri, skemmtan þeirra og drunga. Hún er þáttur
i trú manna og menntun og nátengcf listgreinum
eins og ballett, dansi og leiklist. Tónlistin hefúr
jafnvel verið notuð sem lækningarmáttur fyrir
sérstaka tegund sjúkleika. Hún er útbreiddasta
tjáningarform veraldar. Af þessu má sjá
mikilvægi tónlistar i lifi mannsins og starfi. En til
þess að maðurinn geti notið tónlistarinnar til
fullnustu, verða hlustunarskilyrðin að vera góð. I
stað lifandi tónlistar, ef svo má að orði komast,
hefur komið hljómplatan og segulbandið. Tækni-
þróun, fjöldaframleiðsla og fjölmiðlun hins vest-
ræna heims, gefur flestum kost á að hlýða á eitt-
hvað af hljómplötum eða segulbandi. Hin
svokölluðu hljómtæki hafa orðið almenningseign,
og tónlist hljómar orðið i hverju horni.
Aukið úrval hljómtækja og ört vaxandi tækni i
byggingu þeirra, gerir fólki æ erfiðara að gera
upp huga sinn i vali þeirra. Þessi fyrsta hljóm-
tækjakynning Vikunnar hefur m.a. það markmið
að auðvelda valið, i það minnsta að spara hlaupin
milli verzlana. Hægt er að kynna sér tækin i
stórum dráttum og gera lauslégan samanburð,
áður en lagt er af stað til þess að skoða og heyra i
þeim.
Stereo hljómtækin komu ekki til sögunnar fyrr
en á fyrstu árum sjötta áratugarins, þá i
sambandi við gerð kvikmynda fyrir breiðtjald. í
fyrstu voru stereo upptökur aðeins á segulbandi.
Stereo L.P. hljómplötur komu ekki á markað fyrr
en 1958. Fyrsta L.P. hljómplatan kom hins vegar
á markað 1948. Um 1960 aukast kröfurnar um
betri hljómtæki til stereo flutnings til muna, um
leið og þau verða almennings eign. Sjöundi ára-
tugurinn verður svo samfeld þróun stereo hljóm-
tækninnar. Um 1970 kemur ný tækni fram á
sjónarsviðið, Quadrophonic, 4ra rása hljóm-
tækni. Er þar i raun um að ræða tvöföldun á
stereo hljómflutningi. Til þess að geta hlustað á
4ra rása upptöku þarf fjóra hátalara og svo 4ra
rása magnara, sem skiptir hljóminum i fjórar
rásir, eina fyrir hvern hátalara. Einnig má notast
við venjulegan stereo magnara, en þá verður að
fá við hann sérstaka viðbót, og næst þá 4ra rása
hljómflutningur. Að sjálfsögðu má leika 4ra rása
hljómplötu á venjulegum stereo hljómtækjum og
fæst oftast með þvi betri hljómur, en af venju-
legum stereo hljómplötum.
Stereo hljómtækni virkar annars á mjög
svipaðan máta og mannseyrað. Eyrun eru tvö og
eins eru hátalarnir tveir, svo og eru rásir á stereo
plötu tvær. Hljóðið kemur frá hægri, vinstri og
fyrir miðju og má þvi segja, að stereo hljóm-
flutningur sé þriggja vidda og 4ra rása hljóm-
flutningur sex vidda.
Þegar kunnáttumenn ræða um hljómtæki og
hljómtækni er talað á tæknimáli, sem al-
menningur veit oftast litil deili á. Einnig er það
ljóst, að ef ýtarlegar upplýsingar ættu að vera
með hverju tæki, sem á er minnzt i þessari
kynningu, gæti úr orðið heil bók. Þvi hefur það
ráð verið tekið að gera nokkurs konar staðal, með
eins fáum einingum og mögulegt er. Þær einingar
verða svo útskýrðar hér á eftir. Vonandi er, að
þessi upplýsingastaðall sé nægilega yfirgrips-
mikill til þess að hægt sé að fá nokkra heildar-
mynd af viðkomandi tæki og gera litilsháttar
samanburð.
1 fyrsta lagi er talað um músik wött. Þar er átt
við þann styrk, sem hægt er að fá út úr magnara
og inn á hátalara. Þarna þarf áð vera samræmi á
milli þannig, að ef magnari er 100 músik wött, þá
deilist sú tala með tveimur (við stereo hljóm-
flutning), svo styrkur inn á hvern hátalara
verður 50 músik wött. Þá þarf hátalalarinn að
þola a.m.k. 50 músik wött.
1 öðru lagi er talað um sinus wött eða RMS