Vikan - 24.01.1974, Blaðsíða 21

kynsins, Til sliks skelfilegs endis
mega merfn ekki hugsa og bæla
niöur allar slikar hugsanir. Og
þeir losa sig viö allt, sem kynni aö
minna á á þær. Tiðablóö er tákn-
rænt vönunarblóö — blóö Ur sári,
sem karlmenn óttast meira en
dauöann. J- fornum goðsögnum
frumstæðra þjóða og þjóðflokka
alls staðar á jörðinni kemur þessi
ótti-fram. Hjá einum t.d. skópu
guðirnir og disirnar konuna með
þvi að vana karlmann. Illfygli eða
krókódilar hjuggu holur i
likamann, svo að úr blæddi. Þessi
sár eru hvort tveggja i senn
hættuleg og dularfull. Þau eru
bæði tákn veikleika og styrks
konunnar. Úr þessum sárum
fæðist nýtt lif. — þann eiginleika
hafa konurnar fram yfir karl-
mennina. Vönunaróttinn og
föðurstoltið barðist um i karl-
manninum og hann leitaði stöðugt
á vit dularfullra krafta, sér til
halds og trausts. Hvað gleggstan
vott um þennan ótta mannsins við
konuna ber skirlifið, sem öldum
saman hefur verið álitin einstök
dyggð, ekki sizt i hinum kristna
heimi.
„Hvernig megum við komast
aftur til Paradlsar án þess fyrst
að vinna bug á frygðinni, sem ein
á sök á brottrekstri okkar
þaöan?”, spurði heilagur
Ambrosius. Skirlifið verndar
gegn óttanum, sem blóðið veldur.
Svert linið úr koparkötlunum og
slævð egg rakhnífsins “gáfu
hugarburðinum ofurlitið yfir-
bragð skynseminnar. Þegar ekki
varð haldið lengur i bábiljur sem
þær, voru karlmennirnir ekki
lengi að finna sér önnur haldreipi
— og þá leituðu þeir fanga á vett-
vangi sálarfræðinnar.
„Meðan á tiðum stendur er
konan duglaus til likamlegrar og
andlegrar vinnu og hneigist
ÞJÁNINGAR AÐ
ERFÐUM
Flestum samfélögum er það
sameiginlegt, að á neyðarstund-
inni, þegar mest á riður, vill karl-x
maðurinn helzt af öllú láta
konuna vera eina. Tigrislæðurnar
ala afkvæmi sin einhvers staðar i
skóginum. Meðal frumstæðra
þjóða fæðast börnin oftast i ein-
■öngruðum kofum. Hváð um
fæðingardeildirnar i nútimaþjóð-
félagí? Eru þær staður ástar og
saníhjáipar? Enn þann dag i dag
víija flestir menn sem minnst
hafa af „öllu saman” áð segja.
Jafnvel eiginmennirnir, sem við-
staddir eru fæðingu barna sinna,
sitja við höfðagafl fæðingarrúm-
sins og horfast i augu við konur
sinar án þess að taka þátt i þvi,
sem er að gerast.
Breytingarnar hafa þó verið
afar miklar á undangengnum
árum. Byltingin i samskiptum
kynjanna á sér fjölda orsaka. Það
verður stöðugt greinilegra hve
mismunandi þáttur skaparanna
er eftir þvi, hver trúarbrögðin
eru. Með vaxandi þekkingu hefur
dregið úr vönunarótta karlmann-
sins, svo að hans gætir miklu
mir.r.a en áður. Það ætti þvi að
Ameriska blaðið „Psychology Today” túlkaði tiðavandamál konunnar
með þessari mynd.
gjarnan til lyga, auk þess sem
hún er venju fremur uppstökk”,
staðhæfði Cesare Lombroso,
frægur italskur læknir, i upphafi
þessarar aldar, en austurriski rit-
höfundurinn Otto Weininger tók
dýpra i árinni: „Konan hefur
enga sál og ekkert ég.”
Þessu trúðu karlmennirnir.
Þeir slepptu hleypidómunum
lausum til verndar ótta sinum.
Félagslegar og menningarlegar
afleiðingar hleypidómanria, sem
höfðu liffræðilegan mun að yfir-
skyni, urðu ævinlega upphafning
karlmannsins á kostnað kon-
unnar. Siðvenjur gengu I banda-
lag með karlmanninum. Það er
fyrst á siðustu árum að rofa fer til
i þessu svartnætti. Visindamenn
hófu kerfisbundnar rannsóknir á
hormónastarfsemi konunnar og
áhrifum hennar á likamann.
Niðurstöður:
Uppeldi og umhverfi hafa
truflandi áhrif á likamsstarfsemi
konunnar og valda með þvi
verkjum, krampadráttum og
ótta.
Kaþólskar konur, sem aldar
eru upp við kirkjulega siðfræði,
eiga við meiri erfiðleika að striða
meðan á tiðum stendur en aðrar.
„Guðræknar” konur, sem
afneita „kvenlegum eigin-
leikum” sinum, komast ótrúlega
auðveldlega hjá óþægindum af
völdum tiöa.
Mestum sárindum og erfið-
leikum valda tiðirnar konum,
sem i uppeldinu hefur verið inn-
rætt óbeit á kynlifi, og giftar eru
mönnum, sem andstyggð hafa á
tiðunum. Sársauki og krampa-
drættir eru ekki af völdum
náttúrunnar. Tiöni þeirra og
styrkleiki er mismunandi eftir
stöðum, tima og kringumstæðum.
Viðbrögð beggja kynja við klæða-
Indiánar i N-Ameríku: Konur, sem hafa tiöir, veröa aö láta fyrirberast
I kofum, þar sem þær veröa ekki á vegi annarra.
föllum eru ekki meðfædd heldur
lærð.
Samfélagið krefst þess af karl-
manninum, að hann sýni sjálfs-
öryggi, styrk og metnað og láti
aldrei bilbug á sér finna. Konur
eiga hins vegar að vera veik-
byggðar, veikgeðja, nægjusamar
og lausar við metnaðargirni fyrir
sjálfs sin hönd. Sársauka eiga
þær og verða að tjá. Konu, sem
ekki beitir „kvenlegum”
brögðum og ber erfiðleikana án
þess að barma sér, hefur mis-
tekizt hlutverk sitt. Þetta er að
minnsta kosti álit flestra karl-
manna.
vera auðvelt að velta hleypidóm-
unum af sér. En það gengur
misjafnlega vel. Erfitt er að
komast úr þeim stakki, sem
manni hefur verið sniðinn.
, Uppeldið og þjóðfélagsleg staða
mannsins, setur sterkan svip á
hann. Þetta kemur greinilega i
ljós varðandi notkun getnaðarí-
varnarpilla.
, Ahrif pillunnar á konur eru
akaflega mismunandi. Höfuð-
verkjarköst, ógleði, kyndeyfð og
fleiri hliöarverkanir gera oft vart
við sig. En ekkert þessara ein-
kenna er sjálfrátt. Eftir þvi, sem
næst verður komizt, er aðeins'
hægt að setja fram eina höfuð-
reglu: Stúlkum, sem ekki lifa i
stöðugu kynlifssambandi, er
Framhald á bls. 47
4. TBL. VIKAN 21