Vikan - 25.07.1974, Blaðsíða 13

ana, sem féllu fyrir skothriö Eng-
lendinga á hæöinni, þar sem
gamla keltneska konungsvigiö
Tara stendur:
— Þeir áttu enga undankomu-
leið. Himinninn er fullur af sauö-
þráum og brjáluöum írum...
írarnir inni i pósthúsinu áttu
heldur enga undankomuleiö. Þeir
gáfu starfsfólki pósthússins tvo
valkosti, aö flýja eöa veröa eftir
og berjast.
Og hluti starfsfólksins varö eft-
ir og baröist, þvi að Irar eiga erf-
itt með að láta hjá liða aö taka
þátt I slagsmálum. Þau eru allt of
freistandi til þess.
— Faröu heim, Maggie! hróp-
aöi hann. — Faröu heim! Strax!
Og sagt er aö hún hafi hrópaö á
móti:
— Já, þaö skal ég gera. Ég vildi
bara fá að vita, hvort þú ætlaðir
aö fara I vinnuna i dag!
Takið þetta sem hverja aöra
skrltlu. Þvi aö hvað ætli sögurn-
ar, sem spunnizt hafa i kringum
Brendan Behan, eigi margar
stoöir I raunveruleikanum?
Nú rikir ró og friöur kringúm
pósthúsiö i O’Connell Str'eet.
Minnismerkið virkar eins ogaðal-
pósthús á að gera. Starfsemin þar
gerir það aö verkum, aö fólk er
stööugt á ferli þar.
riki og leggjum lif vort aö veöi
fyrir frelsi þess, velferð þjóöar-
innar og viröingu annarra þjóða á
henni...
Þaö var venjulegur mánudags-
morgun, 24. april 1916, 'annar I
páskum. Um tólfleytiö tók mjög
venjulegur hópur ungra manna
og kvenna pósthúsiö I sina vörzlu.
Þeir voru fáir, s^m tóku þennan
hóp alvarlega. Ungur enskur
lautinant sagöi viö vin sinn:
— Littu á þau. Svona snáöar eru
alls staöar. Þeir ættu að fá aö
kynnast striöinu I návigi.
Þeir fengu þaö lika. Rúöurnar á
pósthúsinu voru brotnar og
byssukjöftunum stungiö út um
þær og þeimbeintút yfir O’Connell
Street. Vigi voru byggö.
Vissulega er enn talaö um
páskauppreisnina I Dublin og
menn velta þvi fyrir sér, hvaö
geröist eftir hana. Siöan hefur
dauöinn oft kvatt sér hljóös meö
vofveiflegum hætti á eynni
grænu.
Og núverandi deildur mótmæl-
enda og kaþólikka hafa komiö öll-
um heiminum til aö standa á önd-
inni hvaö eftir annaö og svo virö-
ist sem stööugt færist meiri harka
I deilurnar.
Hvernig þær fara aö lokum get-
ur enginn sagt um.
En i O’Connell Street streymir
lifiö áfram rétt eins og vatniö I
Liffeyánni.
Og viö getum næstum því heyrt
rödd Maggie, þegar hún kallar:
I rTsTT Re^etiiQn^ Mqy, A91 b
St fóet’CÍ flÉcjtfquorécrsl.
,tíVn*.... ■ w —f" * ú
!■ r»i w.. 1, •' w J
H e ■ W* JP i
«
'flr.a Ipfl ppg ' i 1' } f i ' Í '' . \ f 1 ’ \ll
w yyR f í , 't
I einni bóka sinna um Irland
hefur rithöfundurinn Alf Aaberg
gefiö greinargóöa lýsingu á Irsku
skapferli:
Frænka Brendan Behans ruddi
sér braut til pósthússins, þó aö
hún yrði aö ganga I gegnum
sprengjuhrlö ensku fallbyssubát-
anna, sem lágu viö ankeri á ánni
Liffrey.
Maöurinn hennar var inni I
pósthúsinu og barðist þaöan. Allt I
kringum hana blasti dauöinn og
eyöileggingin viö. Og enskar vél-
byssuskyttur gengu rænandi og
ruplandi um I húsunum I kring.
En frænka Behans var ekki á
þvi að gefast upp og hún lét sig
ekki fyrr en maöur hennar stakk
órökuöu og óhreinu andlitinu út i
gegnum brotinn glugga á póst-
húsinu.
Svona leit út eftir átökin.
Hópur skólabarna les áletrun-
ina á stalli minnismerkisins um
Cochulain.
1916...
Bráöum eru sextlu ár liöin.
Þá voru þar skothrið og dauöi
og óp hinna særöu — og þá lýsti
Padraig Pearse yfir sjálfstæöi
lýöveldisins meö eftirfarandi orö-
um:
— írskir menn og kon-
ur. í nafni guös og nafni liöinna
kynslóða safnar Irland börnum
sinum saman undir fána sinn til
aö berjast fyrir frelsi sinu. Viö
krefjumst eignarréttar Irsku
þjóöarinnar á landi sinu og réttar
til aö fá sjálf aö ákveöa örlög okk-
ar. Hér meö lýsum viö yfir Irsku
lýöveldi sem sjálfstæöu og óháöu
Fyrstu skotunum var hleypt af.
Þegar Pearse haföi gefiö yfir-
lýsingú sina af tröppum pósthúss-
ins, gekk hann inn I húsiö aftur og
þá sagöi hann viö tvo vina sinna,
sem höföu fengizt lltils háttar viö
yrkingar:
— Ef þetta fer allt til andskot-
ans, þá veröur heimurinn þremur
lélegum skáldum fátækari.
Heimurinn missti þessi þrjú
skáld. Hvort þau voru léleg skáld
eöa ekki skulum viö ekki taka
neina afstööu til hér. Þeir fengu
nefnilega fá tækifæri til þess aö
sýna hvaö i þeim bjó á ljóöræna
sviöinu.
Einu sinni Iri — alltaf Iri. Og
þaö þó allt sé Iranum andstætt.
Þetta minnismerki hefur veriö
reist inni i pósthúsinu.
— Ég vildi bara fá aö vita, hvort
þú ætlaðir aö fara I vinnuna i dag.
*
30. TBL. VIKAN 13