Vikan

Ataaseq assigiiaat ilaat

Vikan - 27.03.1975, Qupperneq 27

Vikan - 27.03.1975, Qupperneq 27
-Hvers vegna geturðu ekki verið eins c'lrengurinn í næsta húsi, aldrei er hann í eflogum.'’ til meö aö segja, hve rikir hvitu mennirnir veröa þá Fram aö siöari heimsstyrjöld- inni f jölgaöi asiu-afriku-og suöur- amerikuþjóöum aö visu stööugt, en ekki meö leifturhraöa undan- farinna ára. Fæöingartalan og dánartalan var um þaö bil hin sama. t mörgum löndum þriöja heimsins náöi aöeins helmingur fæddra barna tlu ára aldri, og fæstir uröu eldri en fertugir. Þetta var sama ástand og rikt haföi i Evrópu fimm til sex kyn- sléöum áöur. I Indónesiu fjölgaöi ibúunum til dæmis um eitt prósent á ári. Eftir siöari heimsstyrjöldina breyttist þetta óöfluga og einkum varö mikil breyting á i lok fimmta áratugs aldarinnarr, þegar ný lyf og lækningaaöferöir voru farin aö hafa veruleg áhrif á dánartöluna i Indónesiu. Aukiö hreinlæti og ónæmisaögeröir höföu þau áhrif, aö dánartalan lækkaöi um helming. Einkum minnkaöi barnadauöinn, en aldur látinna fulloröinna hækkaöi einnig. I Indónesiu lækkaöi dánartalan um þrjátiu til fimmtiu prósent á ein- um áratug, en sama þróun haföi tekiö heila öld I Evrópu. Skjótunnin sigur á barnadauðanum varð bölvun þeirra, sem eftir lifðu. Fæöingum fækkaöi hins vegar ekki, þó aö fleiri börn kæmust yfir tiu ára aldurinn en áöur. I Evrópu tók þaö fjórar kynslóöir aö koma á jafnvægi milli fæöingar og dánartölu, eftir aö dánartalan haföi lækkað, og fátt bendir til þess aö indónesar veröi fljótari á sér. En munurinn á fæöingartölu og dánartölu er meiri I þriöja heiminum nú en hann hefur nokkurn tima verið I Evrópu. Þess vegna fjölgar mannkyninu nú meö meiri hraöa en nokkur dæmi eru til um áöur. Methafar eru rlkin I Miö-Ameriku, þar sem fólksfjölgunin er 3.5 prósent á ári, þannig aö mannfjöldinn vex um helming á tuttugu árum. En fjöldi mannkynsins veröur þó ekki ráöinn I Miö- og Suöur- Amerlku eöa Afrlku, heldur meöal risaþjóöanna I Asiu. I Kína (800 milljón ibúar) og Indlandi (600 milljón Ibúar) einum býr þriöji hluti mannkynsins, og ýmislegt bendir til þess, aö ind- verjar fari á næstu árum fram úr nágrönnum sinum. Þetta stafar af þvl, aö stjórn Maós hefur tekist að lækka fæöingartöluna svo mik- iö I landinu, aö hún er nánast hin sama og I Evrópulöndum. Fólks- fjölgunin I Kina er nú ekki nem 1.5 prósent á ári, en þaö nægir þó til þess, aö klnverjum fjölgar um tólf milljónir árlega. I Indlandi hefur hins vegar á engan hátt tekist aö hemja fólks- fjölgunina, enda er Indlahd oröiö nokkurs konar táknmynd eymdar og vesældar þriöja heimsins. Hinn skjótunni sigur á barna- dauöanum, varö bölvun þeirra, sem eftir liföu. íbúar Indlands hafa alla þessa öld verið fátækir, vannærðir og illa haldnir á alla lund, en þó hef- ur þeim fjölgaö um helming frá lokum slöari heimsstyrjaldar. Og svo er aö sjá, aö engin ráö séu finnanleg til aö snúa þróuninni viö — kapitalisk úrræöi hafa brugöist gersamlega, og sama er aö segja um þau iparxlsku úrræði, sem reynd hafa veriö. I Indlandi hafa aldrei verið nógu margir skólar, aldrei nógu margar Ibúöir, aldrei næg at- vinna. A ári hverju þyrfti aö byggja 12.500 skóla, tvær og hálfa milljón Ibúöa og útvega fjórum milljónum manna atvinnu til þess eins aö halda I horfinu. Þetta er ekki gert, og eymdin veröur stööugt meiri, vandamálin óleysanlegri. Á hverjum degi bætast við 220.000 nýir munnar til að fæða. Þó er þaö ekki skólakennara- og húsnæöisleysiö, sem valda mest- um vanda I Indlandi og annars staöar á þessari jörö. Mesta vandamáliö er hungriö. Fjöldi hungurdauöra I heiminum vex um eina milljón á ári, og þaö jafnt fyrir þvi, aö matvælaframleiðsla eykst. En kapphlaupiö viö hungriö er ekki auöunniö, þvi aö á degi hverjum bætast 220.000 nýir munnar viö til aö fæöá. Bandariski visindamaðurinn Mihailo Mesarovic og Eduard Pestel, þýskur starfsbróötr hans, hafa I skýrslu Rómarklúbbsins reiknaö út meö aöstöö tölvu, hver þróunin muni veröa I framtiöinni. Sé litiö björtum augum á mann- fjölgunarvandamáliö og reiknaö meö þvl, aö mannfjölgunin I Suö- ur- og Suöaustur-Asiu fari niöur i eitt prósent á ári, mun fólki á svæöinu frá Afghanistan til Filippseyja fjölga um 3.8 milljaröa á næstu fimmtlu árum. Sé einnig reiknaö meö þvl, aö hver þumlungur ræktanlegs lands veröi nýttur til fullnustu meö nú- tlmatækni, og matvælafram- leiöslan aukist 1 samræmi viö þaö, mun þó enn skorta hálfan milljarb tonna af matvælum til þess aö brýnustu þörfum veröi fullnægt. „Afleiöingin veröur hræðileg hungursneyö”, segja þeir Pestel og Mesarovic, „sem mun hefjast fljótlega á áttunda tugi aldarinnar og ná hámarki i kring- um áriö 2010. Dánartalan verður þá 1 kringum helmingi hærri en eölilegt má teljast. Þetta hefur aftur þær afleiðingar, aö fólki tekur aö fækka á seinni árum hungursneyöarinnar miklu.” Tölvurnar geta þess ekki, hvaöa áhrif þessi hungursneyö mun hafa á þann hluta mannkyns, sem nú hefur nóg aö bita og brenna. En vlsinda- mennirnir láta eftirfarandi varnaðarorð fylgja skýrslu sinni: „Dauöi eins manns er harm- íeikur, en dauöi milljón manna er aöeins stærðfræöilegt hugtak. En dauöi mörg hundruö milljóna get- ur veriö harmleikur alls mann- kynsins. Llklegt er, aö sllkt geti haft vixláhrif á allt lifkerfi jaröarinnar.” Ef kjarnorkan riöur mannkyn- inu ekki aö fullu, mun þaö llklega ekki líða undir lok. En þvl mun heldur ekki halda áfram aö f jölga endalaust. Ef styrjaldir eyöa ekki mannkyninu, mun þaö aö öllum likindum veröa I kringum tiu til tólf milljarðar eftir hálfa öld. En þaö er óraunhæft aö búast viö þvi, aö viö getum þá borðað steik á hverjum sunnudegi. Iönvæddu þjóöirnar nota nota nú meira korn i fóöur handa kvikfé sinu en bæöi kinverjar og indverjar boröa samanlagt. Þetta veröur aö breytast og margt annaö aö auki, til þess aö iönvæddu þjóöirnar veröi ekki sjálfar eymdinni aö bráö. i næsta blaöi: PILLAN KEMUR AÐ ENGU HALDI Þessar ferirangarmyndir eru frá Stúdiói Gests, Laufásvegi 18A. t Stúdlói Gests eru I einni fermingarmyndatöku teknar myndir bæöi I og ón kyrtils eins og hér er sýnt. Tökum einnig allar aörar myndatökur. — Myndatökur alla daga vikunnar og á kvöldin. — Pantið tima. — Stúdló Gests, Laufásvegi 18 a, simi 2-4028. 13. TBL. VIKAN 27

x

Vikan

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vikan
https://timarit.is/publication/368

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.