Vikan - 19.10.1978, Page 12

ÞIÐ MUNIÐ
HANN GEIRA!
Það gekk ekki svo lítið á í marsbyrjun
1971. Síðasta geirfuglinn átti að selja á
uppboði í London. íslensku dagblöðin fóru
hamförum, og árangurinn varð sá, að eftir
nokkra daga var geirfuglinn kominn á
íslenska grund. Gott og vel, en hvar er
hann nú?
í byrjun febrúar árið 1971 er
lítil frétt i Morgunblaðinu á þá
leið, að nú eigi að fara að bjóða
geirfugl til sölu á uppboði í
London. Látið er í veðri vaka,
að líkast til sé geirfugl þessi af
íslenskum uppruna. Fréttin er
borin undir dr. Finn Guð-
mundsson fuglafræðing, og vill
hann lítið um málið segja,
fuglinn sé að öllum líkindum
það dýr, að ekkert þýði fyrir
Náttúrugripastofnunina að fara
að bjóða í hann. Hitt sé svo
annað mál, að það væri reglu-
lega gaman fyrir íslendinga að
eignast þennan fugl, þar sem
saga hans sé kunn, og fullvíst
talið, að hann hafi verið drepinn
hérlendis. Lauk þar með frétt-
inni, og var heldur dauft hljóðið
bæði í blaðamanni og Finni.
Nú líður og bíður. Uppboðið
nálgast, og lífið virðist ganga
sinn vanagang. Þá er það 27.
febrúar, að blöðin slá því upp
með striðsletri, að Finnur
Guðmundsson fuglafræðingur
og þjónustuklúbbarnir þrír,
Rotary, Lions og Kiwanis, hafi
tekið höndum saman um að
standa að landssöfnun til kaupa
á geirfuglinum í London. Þar
sem stuttur tími var til stefnu,
voru landsmenn allir hvattir til
þess að láta nú fé af hendi rakna,
svo að þessi fyrrverandi
nágranni forfeðra okkar kæmist
heim aftur. Vitað var, að fuglinn
yrði dýr, og nú skyldi fullreynt,
hverju þjóðarsamstaða fengi
áorkað. í fréttum var fuglinn
einatt nefndur síðasti geir-
fuglinn, en það var nú ekki alveg
sannleikanum samkvæmt. Allir
bankar og útibú þeirra buðust til
þess að taka á móti fjárfram-
lögum, og sama gilti um
dagblöðin.
Og dagblöðin linna ekki
látum. Vísir fer á stúfana og
spyr vegfarendur, hvort þeir séu
búnir að gefa í söfnunina. Af
þeim sex, sem spurðir voru,
höfðu fjórir þegar gefið, einn var
að bíða eftir að fá útborgað, en
sá síðasti vildi nú nota afgangsfé
sitt til einhvers annars en að
kaupa dauðan fugl. Minntist
hann eitthvað á, að frekar
ætlaði hann að fá sér franskar
kartöflur og pylsu. Á baksíðu
þessa sama blaðs er siðan frétt
um, að söfnunin gangi bærilega.
200 söfnunarlistar séu í gangi á
höfuðborgarsvæðinu, og síst
minni áhugi sé úti á landi, og þá
sérstaklega á útgerðarstöðum.
Stórfyrirtæki fara nú að gefa
stórar fjárhæðir, og áhöfnin á
vélbátnum Geirfugli lætur ekki
sitt eftir liggja. Allir skólar
höfuðborgarinnar eru opnir frá
17-22, og þar er tekið á móti
framlögum. Fólkið streymir að,
og þeir, sem ekki eiga heiman-
gengt, geta hringt og látið sækja
sín framlög.
Aðstandendur söfnunarinnar
útvega mann til þess að bjóða í
fuglinn fyrir hönd íslensku
þjóðarinnar. Sá heitir Brian
Lloyd og er þaulreyndur á þessu
sviði. Allt virðist ætla að ganga
að óskum, þá fer að gæta
taugaóstyrks hjá fjölmiðlum.
Vísir slær upp á forsíðu fyrir-
sögninni: „Geirfuglinn til
Ameríku.” Þar er látið að því
liggja, að fjársterkir bandarískir
aðilar hafi mikinn áhuga á geir-
fuglinum í London. Um þetta er
fjallað niður eftir allri forsíð-
unni, og gætir trega í greininni.
En nú er timinn útrunninn,
og þrátt fyrir góðar undirtektir
landsmanna, vantar enn eitt-
hvað uppá, að markinu sé náð.
En ber er hver að baki nema sér
bróður eigi, og í þessu tilviki eru
það íslensku bankarnir, sem
ábyrgjast það sem á kann að
vanta. Finnur fuglafræðingur
heldur til London ásamt
aðstoðarmanni til þess að vera
viðstaddur uppboðið. Það
skiptir engum togum, fuglinn er
sleginn íslensku þjóðinni, og
verðið er rúm 9000£. Feginsalda
fer um síður dagblaðanna, og
geirfuglinn gistir sína fyrstu
nótt, í umsjá nýrra eigenda, í
íslenska sendiráðinu í London.
Daginn eftir er haldið heim á
leið með Flugfélaginu, og geir-
fuglinn fær sérstakt sæti í flug-
vélinni og þarf ekki einu sinni að
borga!
í Þjóðminjasafninu fór síðan
fram athöfn, þar sem mennta-
og menningarmálaráðherrann
veitti fuglinum viðtöku fyrir
hönd íslensku þjóðarinnar, að
viðstöddum forseta íslands.
Næstu daga þar á eftir var
fuglinn til sýnis fyrir almenning í
Þjóðminjasafninu, og komu að
meðaltali fimm þúsund manns
daglega til þess að skoða hann.
En þar með er sagan ekki öll.
Tveimur dögum eftir heimkomu
geirfuglsins berst Náttúrufræði-
stofnuninni bréf frá Spinks &
Son Ltd., þar sem þeir bjóða fala
tvo geirfugla. Eitthvað hafa þeir
haldið, að eftirspurn eftir slíkum
fuglum væri mikil hérlendis, því
þeir verðleggja hvorn fyrir sig á
12000£. Tilboði þessu var ekki
tekið, enda ekki grundvöllur
fyrir annarri landssöfnun. Látið
var í veðri vaka, að fuglar þessir
væru að öllum líkindum
falsaðir, og fékk sú tilgáta góðan
hljómgrunn meðal þjóðarinnar.
Talsverðar eftirhreytur urðu
af máli þessu, og m.a. höfðu
nunnurnar í Landakoti lengi átt
geirfuglsegg, sem talið var til
mikilla verðmæta, en nú kom í
Ijós, að það var falsað. Einnig
má nefna, að dagblöð sem
hallast til vinstri í íslenskri
pólitík, tóku ekki heilshugar þátt
í söfnun þessari, og ef þau
minntust á geirfuglinn þá
kölluðu þau hann yfirleitt
„Geira”.
Síðustu fréttir herma, að enn
sé verið að selja „siðasta”
geirfuglinn, og nú síðast fyrir
nokkrum mánuðum. Sá fugl
fannst í breskum háskóla-
kjallara, rykfallinn og illa á sig
kominn, og var hann seldur á
4000£.
En allt um það. Geirfuglinn er
kominn heim og skipar nú
veglegan sess í Náttúrugripa-
safninu. Þar trónar hann í
glerbúri innan um aðrar
frændursína oglætursem hann
sé þeim ekkert merkari. En saga
hans er einstæð. Þó mun ekki
vera örtröð þarna á safninu hans
vegna.
EJ
Geirfuglinn er stór og kjötmikill fugl,
en ófleygur. Siðasti geirfuglinn
hérlendis var drepinn árið 1844, en
þessi 23 árum áður. Hann er ein-
stakur i sinni röð, þvi saga hans er
kunn og skráð. Breskur grerfi, F. C.
Raben, banaði honum úti f Geirfugla-
skeri 1821. Siðan var þessi fugl í eigu
Rabens gre'rfaœttarinnar, þangað til
að hann var sleginn íslendingum á
uppboði i London árið 1971, fyrir
9000 sterlingspund.
12VIKAN 42. TBL.