Vikan - 02.11.1978, Blaðsíða 6

Það er löngu ljóst orðið, að manninum er
mögulegt að skynja miklu fleira en hann
fær vitneskju um gegnum hin venjulegu
fimm skilningarvit sín. Þótt flest okkar
verði að vísu að láta sér þau nægja, þá fer
ekki milli mála að til er og hefur verið fólk,
sem skynjar hluti, sem útilokað er að rekja
til áhrifa hinna venjulegu skilningarvita.
Þetta fólk getur til dæmis séð eða skynjað
með einhverjum hætti það, sem er að
gerast í órafjarlægð, getur lesið hugsanir
annarra, getur í vissu ástandi talað tungu-
mál, sem það hefur aldrei lært. Stundum
heldur það því fram að það hafi lifað áður
og getur lýst í einstökum atriðum, stöðum,
ættingjum og atburðum sem gerðust áður
en það fæddist. Sumir geta með því einu að
handleika hlut sagt ýmislegt um þann, sem
hefur átt hann: lýst honum sjálfum og
ýmsum atvikum úr lífi hans o.s.frv. Og þó
er sá hæfileikinn einna furðulegastur og
óskiljanlegastur, sem liggur í því, að geta
séð fram í tímann, séð það sem framtíðin
ber í skauti sínu. Þetta heitir framskyggnis-
gáfa á íslensku og er miklu algengari en
ætla mætti. Til dæmis kemur það fram hjá
mörgum sem berdreymi. Fólk gætt slíkum
hæfileikum köllum við sálrænt. Þessi
hæfileiki er ákaflega misjafn hjá fólki,
virðist meðfæddur hjá sumum og virðist þá
oftast ættgengur. Síðastliðinn vetur flutti
ég fimm erindi í útvarp þar sem ég sýndi
hvernig slíkir hæfileikar koma fram í
íslendingasögum okkar. En ég er þeirrar
skoðunar, að allir hafi sálræna hæfileika að
einhverju marki og þá sé hægt að þjálfa á
vísindalegan hátt, ef rétt er að farið.
í þessum þáttum mínum hér í Vikunni
ætla ég að sýna ykkur hvernig þessir undar-
legu eðlisþættir eru sífellt að koma fram hjá
fólki um víða veröld og koma að gagni
þegar allt annað þrýtur. Sálrænt fólk finnur
þá sem týndir eru, menn og muni, leysir
jafnvel stundum glæpamál, sem lögreglan
hefur gefist uppá að leysa. Frásagnir af
slíkum sönnum viðburðum eru oft svo
spennandi, að það er miklu líkara skáldskap
en raunveruleikanum.
En áður en lengra er haldið ætla ég að
rabba örlítið við ykkur um spádómsgáfuna
eða framtíðarskyggni. Þessi undarlegi hæfi-
leiki kemur víða við í sögu mannkynsins.
Við könnumst við hana úr Biblíunni. Við
munum eftir véfréttum Forn-Grikkja. í
útvarpserindi minntist ég einu sinni á
Nostradamus, franska sjáandann, sem á
sextándu öld skrifaði spádóma í bundnu
máli, sem ná frá 1555 til ársins 3797 og
ýmsir telja að hafi ræst með ólíkindum: Þar
var til dæmis spáð fyrir Napoleon
Bonaparte og Adolf Hitler, svo eitthvað sé
nefnt. í hinni fornu Babýlon lásu prestar
spár úr innyflum dýra. Ýmiss konar aðrir
hlutir hafa siðan verið notaðir til slíks og er
þeirra kunnust kristalskúlan, sem sennilega
á rætur sínar að rekja til spámanna forn-
aldar, en þeir sáu fram í tímann meðal
annars með því að horfa á spegilslétt vatns-
yfirborð eða með því að hlusta á fossnið.
Þá könnumst við mætavel við spá í spil eða
telauf, og hér á íslandi kaffibolla. Allt fer
þetta eftir þjóðfélagi, lífsháttum og venju á
hverjum stað. Og sennilega skiptir aðferðin
engu aðalmáli, því hún er einungis tæki
fyrir hina sálrænu persónu til þess að beina
huga sínum innávið í vitundardjúpið, þar
sem ótrúlegustu þekkingu er að finna.
Þótt ýmsir telji spádóma hégiljur einar
og hjátrú þá verður ekki gengið framhjá
þeirri sannreynd, að ýmislegt fólk hefur
sannað það ótvírætt, að það býr yfir
þessum dularfulla eiginleika, hvort sem
mönnum likar það betur eða verr.
í þessum fyrsta þætti minum ætla ég að
segja ykkur sanna sögu og einkennilega um
það, hvernig kona nokkur sá í tebolla
glæpaverk áður en það gerðist.
„Walter, kærirðu þig um að ég segi þér
hvað ég sé í tebollanum þinum?”
Lögreglumaðurinn brosti til konunnar.
Hann hafði góðlátlega fyrirlitningu á sliku,
að spá í bolla, sambandi við anda eða hvers
konar hjátrúarhégóma. Skoðun hans var,
að fólk sem byði slíka þjónustu væri ekkert
annað en svindlarar. En konan sem hann
var að tala við varð varla flokkuð í þann
hóp. Hún var náin vinkona eiginkonu
hans. Indælismanneskja, kát og
skemmtileg. Hvers manns hugljúfi. Hún
var gift, Myrtle Hoffman að nafni. Þetta
kvöld þann 4. maí, 1928 hafði lögreglu-
maðurinn litið inn til hennar í Barlborough-
breiðgötu í San Diego á leið sinni frá aðal-
lögreglustöðinni. Hann var að sækja
konuna sína, sem var í heimsókn hjá frú
Hoffman. Og frúin hafði boðið honum
bolla af tei.
Þegar hún spurði hann í gamni, hvort
hún ætti að lesa í bollann hans, svaraði
hann hlæjandi: „Vissulega, gerðu svo vel.
En gættu þín nú Myrtle, ég kynni að
handtaka þig. Viltu eiga það á hættu?”
Hún hló: „Alltaf ertu eins. Ég veit svo
sem hvað þú ert vantrúaður á allt svona
lagað, Walter. En við skulum samt gera
þetta, bara til gamans.”
Hann lauk teinu og rétti henni svo
bollann.
„Nei,”, sagði hún. „Leggðu bollann fyrst
á hliðina á undirskálina. Svona já. Og réttu
mér hann nú.”
Walter J. Macy var búinn að vera í
sextán ár í lögreglunni og því vanur að lesa
svipbrigði fólks. En honum leist ekki á
blikuna, þegar honum varð litið framan i
Myrtle. Hún var augsýnilega mjög
óttaslegin. Hún stóð á öndinni, náfölnaði
og greip svo fast í borðbrúnina að hnúar
hennar hvítnuðu.
Hún leit upp og sagði: „Ég sé dauða í
þessum telaufum. Ég á mjög erfitt með
að trúa þessu, þó ég hafi gert þetta í mörg
ár. Hér eru tvö dauðsföll.” Hún hreyfði
bollann ofurlitið til. „Maður — óbreyttur
borgari er skotinn mörgum skotum, hverju
á fætur öðru. Annar maður — kaupsýslu-
maður, er líka dáinn, og maður í einkennis-
búningi — hann er í svörtum stígvélum —
er mjög illa særður. Bíddu við! Þetta gerist
á sunnudagskvöldið kemur, Walter, en ég
get ekki sagt þér hvar.”
Kona lögreglumannsins hrópaði upp:
„Guð minn góður! Er það .. ?”
„Nei, Maude, það er ekki Walter. Takið
þið nú eftir. Þetta er það sem ég sé.”
Og það sem hún sagðist sjá var einna
líkast því, þegar gaumgæfin manneskja er