Vikan - 12.07.1979, Blaðsíða 51

rýndi hann t.d. kóngulóarvefina í loftinu í kjallaran-
um, og Billa stamaði eitthvað.
„Hann sér þá aldrei,” sagði Grainville. „Hann
hefur nóg með að sjá fótum sínum forráð.”
í annað sinn sagði eftirlitsmaðurinn Billa að hann
drykki of mikið. „Já, alveg laukrétt, herra minn,”
sagði Billa hrifinn.
Þá fannst eftirlitsmanninum líka að aðaldyrnar
ættu að vera læstar.
„Já, en sjáið þér til, herra eftirlitsmaður,” sagði
Grainville, „þetta eru svoddan ágætispiltar.”
Eins og nærri má geta fór það ekki alveg framhjá
þorpsbúum að fangarnir í fangelsinu fóru frjálsir ferða
sinna um þorpið. Einn sá fyrsti sem uppgötvaði það
var lögfræðingur einn sem kom til fangelsisins til þess
að ráðgast þar við viðskiptavin sinn, einn fanganna,
en vörðurinn sagði við hann: „Augnablik, ég skal gá
að því hvort hann er við.” Hann reyndist ekki vera
viðlátinn.
Nú er það staðreynd að þetta sæluástand hélst i
hvorki meira né minna en fjögur ár, svo það er ekki
furða þótt maður spyrji: „Ljóstraði þá enginn þessu
upp allan þennan tíma?”
Ja, þorpsbúar sögðu ekki neitt af því, eins og þeir
siðar skýrðu frá, að þeir töldu sér ekki koma þetta
neitt við. Þetta var mál yfirvaldanna. Og auk þess
kenndu þeir i brjósti um Billa. „Hann var svoddan
ljúfmenni," sögðu þeir. „Hann gerði ekki flugu mein."
Og hvað Grainville viðvék voru þorpsbúar fremur
hreyknir af honum en hið gagnstæða. Þetta var
piltur,fæddur á staðnum.sem var að komast áfram i
heiminum. Við þetta bættist að margir þorpsbúar I
höfðu hagnað af því að sjá fangelsinu fyrir vistum,
eldivið og ýmsum munaðarvarningi. Ef hneyksli
kæmist á kreik yrði fangelsinu lokað og þeir misstu
ágóðann af viðskiptunum. Sama máli gegndi um
lögfræðingana í PontJ’Eveque. Fangarnir voru
viðskiptavinir þeirra og það var erfitt að forsmá
þóknun þeirra.
Þótt furðulegt megi virðast hafði Grainville sjálfur
engan hagnaðaf öllum þessum viðskiptum. Þótt hann
svifist einskis í sambandi við að falsa lögregluskýrslur
meðfanga sinna, en hann var jafnan reiðubúinn að
gefa út vottorð um góða hegðun og þriggja daga fjar-
vistarleyfi, þá snerti hann aldrei við sinni eigin
skýrslu. Og þótt hann léki sér að því að stytta
fangelsisvist annarra fanga tók hann sína hegningu út
að fullu, svo ekki skeikaði mínútu. Hin óviðjafnanlega
ánægja, sem hann hafði af því að leika svo lengi á yfir-
völdin, var honum bersýnilega næg laun. Það eina,
sem virtist hafa skyggt á ánægju hans var að hann
skyldi ekki geta haldið þannig áfram til eilífðarnóns.
Og hvi var það ekki hægt? Dómsmálaráðuneytið,
sem vitanlega var ekki sérlega hrifið af gangi málanna
og var þetta því mjög viðkvæmt mál. gefur lítið út á
það. En hitt er víst, að frá og með 1. janúar 1950 var
Billa sagt upp og fangelsinu lokað. Árið 1952 var
Georg hákarl á fylliríi í bar einum í París og raupaði af
því að hafa strokið úr fangelsi í Pont-l’Eveque.
Lögregluforingi einn sem hlustaði á hann fór að
rannsaka málið og þannig komst allt upp.
Svo vesalings Billa var dreginn fyrir dómarann í
október 1955 og hlaut þriggja ára fangelsi fyrir
„vanrækslu”. Átta af innanhússflokknum voru sóttir
til saka fyrir „fölsun á opinberum skjölum”.
Síðari réttarhöldin urðu hreinasta revía, vitanlega
með Grainvilleí aðalhlutverkinu. Sem „mannvinur”.
eins og hann kallaði sig, útskýrði hann af mikilli
mælsku fyrir dómaranum skoðanir sínar á umbótum i
meðferð fanga og fangavörslu yfirleitt. Þegar dómar-
inn ákærði hann fyrir að hafa falsað undirskrift Billa
fangelsisstjóra yfir 300 sinnum kinkaði hann kolli og
brosti sinu Ijúfmannlega brosi og sagði kurteislega:
„Ég hef ávallt kappkostað að þóknast yfirboðurum
minum.”
Kviðdómendur, sem voru sjö flekklausir
Normanir, veltust um af hlátri og enduðu réttar
höldin með því að þeir lýstu ákærða sýkna saka. Og
það kvöld var mikill fögnuður í Pont-l’Eveque yfir
unnum sigri.
Endir
28. tbl. Vikan 51