Vikan - 11.12.1980, Blaðsíða 47

Úr nýjum bókum
Mamma ýtti mér að borðinu.
Það var óþægilegt að kynnast stjúpu
sinni á þennan hátt. Ekki bætti það úr
skák, að hún var gerð að fífli með því að
vera ekki sú sem kölluð var upp. Við
nánari umhugsun þá skil ég betur
baráttu þessara kvenna. Það var aðeins
einn maður i lífi móður minnar. Hann
hafði gifst þessari konu. Hann hafði yfir-
gefið móður mina með tvö börn.
Nella Rivolta hefur átt við sömu erfið-
leika að stríða. Eða af hverju sótti hún
svo hart að komast í þetta starf sem gaf
litlar sem engar tekjur? Hún þurfti líka
að sjá fyrir tveim börnum. Ég sá hana
aldrei aftur eftir þennan fund okkar á
stóra sviðinu í Cinecitta. Þegar faðir
minn lá fyrir dauðanum lét hún ekki sjá
sig. Hún kom ekki heldur i útförina. Ég
átti von á að hitta hana þar öðru sinni.
Ég held að ég hefði litið hana öðrum
augum, skilið hana og lífsstríð hennar
betur.
Við mamma unnum við Quo Vadis i
nokkra daga. Ég var ein af ambáttum
Deborah Kerr. Mamma lék i nokkrum
múgatriðum. Launin sem við fengum
voru fimmtíu þúsund lírur. Við vorum i
sjöunda himni, en þetta var í senn
upphaf og endir á sældarlífi okkar í
Róm.
Við fengum boð um að Maria væri
mikið veik. Mamma tók pjönkur sínar
saman í flýti og fór til Pozzuoli. Við
höfðum verið í vinnuleit í nokkrar vikur,
en það var engin þörf á aukaleikurum
sögðu þeir á skrifstofum kvikmynda-
félaganna. Við áttum ekki mikla
peninga eftir, en nóg þó fyrir læknis-
hjálp og meðulum fyrir Mariu.
Mamma hafði þungar áhyggjur af að
skilja mig eina eftir. Ég var dauðhrædd við
að vera í þessari stóru borg, Róm. Ég
hafði aldrei verið ein míns liðs. Frænd-
fólk mitt var enn kuldalegt í okkar garð,
þó við hefðum borgað þeim leigu af
aurunum sem við fengum fyrir Quo
Vadis. En ég fékk að vera hjá þeim enn
um sinn. Nú hafði ég líka fengið vinnu
við fumetti. Það var aðalástæðan til
þess að ég varð eftir í Róm. Tekjurnar
sem ég hafði af því dugðu til að halda
okkur öllum uppi.
Áður en mamma steig I lestina, sagði
hún mér enn einu sinni að ég yrði að
gæta mín, sérstaklega á karlmönnum.
„Lella, allir karlmenn eru djöflar.
Mundu það.” Það var ekkert auðvelt
fyrir hana að skilja mig eina eftir í Róm,
en hún vissi að ég var reyndari en flestir
jafnaldrar minir og hún treysti mér. Ég
myndi aldrei gera sömu glappaskotin og
hún hafði gert í æsku sinni. Það gat hún
verið viss um. Ég var orðin sjálfstæð og
gat staðið á eigin fótum. Sjálfsvirðing
min var meiri en svo að ég hefði lagst í
svall og aðra niðurlægingu. Ég hafði litla
trú á að ég gæti náð frama i kvikmynd-
unum. Ég hef alltaf verið raunsæ. Ég
var ekki nógu vel vaxin og mig skorti
fríðleik til þess. Ég var of há, of mjaðma-
breið, nefið var of langt. ég var munn-
stór og vangarnir of litlir. Ég hafði ekki
þetta hefðþundna kvikmyndastjörnu-
útlit. Ég var ekki einu sinni lík þeim
stjörnum sem skærastar voru á ítaliu.
Þessu til viþótar var hreimurinn sem
ég hafði að heiman. Ég hafði engin
sambönd og var án nokkurrar reynslu.
Framtíð mín var vægast sagt ekki
glæst í kvikmyndum. En ég gat unnið
við gerð fumetti. Það er erfitt að skýra
hvað fumetti er. Þetta eru ljósmyndir af
væmnum uppstillingum. lnn á þær er
sett þolla og inn i hana er texti myndar-
innar og sögunnar settur. Þetta var sér-
italskt fyrirbæri. Fumetti birtust í dag-
blöðum á hverjum degi og nutu mikilla
vinsælda. Oftast voru sögurnar i fumetti
yfirborðskenndar ástarsögur. Mér hafði
tekist að ná í vinnu við gerðfumetti. Það
réð úrslitum að ég hafði hlotið þjálfun i
leikskólanum í Napolí. Þeir vildu
einmitt fá fólk sem gat sýnt afdráttar-
laus svipbrigði. „Ó, Jón. Þú elskar mig
ekki lengur.” stóð i bollunni, en neðan
við var mynd af mér með augun upp-
glennt, augnabrúnir upp og varirnar í O.
Þetta var leikmátinn sem ég hafði lært i
Napoli. Ég æfði mig á kvöldin frammi
fyrir spegli.
Ég var oftast i hlutverki vondu
konunnar. Annað hvort var ég tatari
eða arabi. Ég fór að verða þekkt af
þessum ljósmyndum. Leikstjórinn sem
ég vann með hafði það á móti nafninu
Scicolone að það væri of langt og hlægi-
legt, svo ég breytti um nafn og hét nú
Sofia Lazzaro. Það tók eina viku að gera
heila fumetti. Ég fékk tuttugu þúsund
lírur fyrir. Ég borgaði af því leigu, en
sendi afganginn heim til Pozzuoli.
Hvað ég hefði gert, ef þessi vinna
hefði ekki boðist mér, veit ég ekki. Það
voru ekki bara launin, heldur lika það að
ég kynntist ungum leikurum, sem áttu
við svipaða erfiðleika að etja og ég.
Sumir þeirra urðu vinir mínir. Eitt kvöld
þegar við fórum út saman, þá varð það
fyrir einskæra tilviljun að ég tók þátt í
fegurðarsamkeppni i annaðsinn.
Þetta kvöld fórum við á stóran
veitingastað sem sneri að Colosseum.
Hann hét Cole Öppio og var nætur
klúbbur. Þegar þangað var komið var
okkur sagt að krýning á fegurðardrottn-
ingu Rómar stæði fyrir dyrum. Um
þetta leyti var ekki óalgengt að kvik-
myndafélögin stæðu fyrir fegurðarsam-
keppnum í þeim tilgangi aðfinna stúlkur
sem hæfar væru til kvikmyndaleiks.
Þess vegna var mikill fjöldi af stúlkum á
veitingastaðnum þetta kvöld. Nokkuð
var liðið á kvöldið þegar maður kom að
borðinu okkar og sagðist vera frá stjórn
samkeppninnar. Hann bauð mér að taka
þátt í keppninni. Ég kvaðst ekki hafa
áhuga. Ég var of feimin til að ráðast í
þess háttar stórræði.
Hann sneri aftur eftir smá stund.
Hann sagði dómnefndina samanstanda
af fólki úr kvikmyndaiðnaðinum. Þeirra
á meðal væri kvikmyndaframleiðandi að
nafni Carlo Ponti. Hann hefði tekið eftir
mér og óskaði hann sérstaklega eftir að
ég tæki þátt í keppninni. Vinir minir
hvöttu mig eindregið til að vera með. Þú
hefur allavega atkvæði Ponti, sögðu
þau, svo er þetta fólk allt tengt
kvikmyndum á einhvern hátt. Það
kemur sér vel ef það þekkir þig i sjón.
Svo ég skráði niig i keppnina. Eftir
þessa venjulegu yfirheyrslu og tilheyr-
andi göngur fram og aftur fyrir
dómurum, voru úrslit tilkynnt. Ég var í
öðru sæti. Eftir á kom Carlo Ponti að
borðinu okkar og kynnti sig. Hann bauð
mér í garðinn að baki veitingahúsinu og
við gengum út bæði tvö. Ég hugsaði: jæja
þó kemur það. Við gengum um garðinn
og Carlo sagði: „Ég hef auga fyrir hæfi
leikum. Ég hef gert stórleikkonu úr
Ginu Lollobrigida, Alidu Valli, og
fleirum. Þú hefur athyglisvert andlits-
fall. Ég var að horfa á þig. Svipmikið
andlit. Hvernig líst þér á að koma á
skrifstofuna mína á morgun og fara í
reynslutöku? Hefur þú einhvern tíma
gert það? Nei, við skulum sjá hvernig þú
tekur þig út á tjaldinu. Maður veit aldrei
fyrir víst hvernig fólk tekur sig út á
tjaldinu.” Ég fékk heimilisfangið hans
og hann bauð mér góða nótt. Þetta voru
viðskipti og ekkert annað.
Daginn eftir var ég full eftir
væntingar. Ég fór á heimilisfangið sem
hann hafði látið mig hafa, en það
reyndist vera lögreglustöð. Ég varð svo
reið yfir að hafa verið höfð að fífli að ég
fór að skæla. Lögreglumaður kom til
min. „Þetta er bara gabb," sagði ég.
Hann tók af mér miðann með heimilis-
fanginu og brosti. Ég var í skökku húsi.
Ég hafði lesið vitlaust á miðann í öllum
spenningnum.
Skrifstofa Carlo Ponti var á fyrstu
hæð. Hann tók strax á móti mér. Við
fórum þegar í stað í leikhús í nágrenn-
inu. Þar var fyrirtæki hans að undirbúa
kvikmynd. Carlo var um þetta leyti í
samfloti með Dino de Laurentiis. Á
sviðinu var leikmynd. Carlo lét mig í
hendur leikstjóra og tökumanns og svo
var hann farinn. Fyrsta reynslutakan.
Ég skalf í hnjáliðunum. Ég fann blóðið
streyma til höfuðsins. Hjartslátturinn
jókst. Ég átti erfitt um andardrátt og
hélt að nú liði yfir mig. Þeir létu mig
hafa baðföt og mér var sagt að ég yrði að
mála mig sjálf.
Ég varð að taka á öllu mínu til að fara
upp eftir að ég var komin í baðfötin.
Hvernig gat ég horfst í augu við
kvikmyndavél? Leikstjórinn sagði að
atriðið væri einfalt. Ég átti að kveikja i
sigarettu og ganga nokkrum sinnum
fyrir vélina reykjandi. Það kviknuðu
sterk ljós allt í kringum mig. Ég hafði
aldrei kveikt í sígarettu og enn síður
reykt. Vélin fór I gang. Taka. Það var
hræðilegt. Eintóm axarsköft. Ég
eyðilagði allt með taugaspennu. Sem
betur fer var þessu fljótt aflokið. Ljósin
slokknuðu. Þetta varslys.
50. tbl. Vikan 47